غولهای دوران کهن؛ کشف گروهی از کهکشانهای عظیم و پنهان
اخترشناسان به تازگی و با استفاده از مجموعهای از تلسکوپها موفق به کشف کهکشانهایی غولپیکر در دوران ابتدایی عالم شدند. کهکشانهایی که تلسکوپهای مرئی توان ثبت آنها را نداشتد و اکنون اخترشناسان با روشی جدید موفق به کشف آنها شدهاند. کشف این کهکشانها که بیش از ۱۱ میلیارد سال نوری از ما فاصله دارند به حل معمای چگونگی تکامل عالم کمک زیادی میکند.
کشف این کهکشانهای عظیم، آن هم در دورانی که عالم کمتر از دو میلیارد سال سن داشته است، ممکن است نظریات فعلی دربارهی شکلگیری و تکامل کهکشانها را به چالش بکشد.
این کهکشانها غبار فراوانی را در خود جای دادهاند و به همین دلیل نمیتوان با استفاده از تلسکوپهای نور مرئی، مانند تلسکوپ فضایی هابل، آنها را رصد کرد.
با این حال گروهی بینالمللی از اخترشناسان تلاش کردند تا با استفاده از تلسکوپهای فروسرخ شانس خود را برای دیدن این کهکشانها امتحان کنند. این گروه جستوجوی خود را در سه منطقه از آسمان که پیش از این تلسکوپ هابل از آنها تصویربرداری کرده بود آغاز کرد. آنها با استفاده از تلسکوپ فضایی فروسرخ اسپیتزر (Spitzer) این مناطق را زیر نظر گرفتند.
اسپیتزر توانست ۶۳ کاندید کهکشان را در این مناطق آشکار کند. اما تفکیکپذیری اسپیتزر برای مشخص کردن ماهیت دقیق این اجرام کافی نبود. در مرحلهی بعد اخترشناسان با استفاده از آرایه آلما (ALMA) با نگاهی دقیقتر به این اجرام خیره شدند. در این رصدها کشف ۳۹ کهکشان به تایید رسید. جالب این جاست که در تصاویر تلسکوپ هابل هیچ نشانی از این کهکشانها وجود ندارد.
دقت آرایه آلما در این پژوهش اهمیت بسیار زیادی داشته است. آرایهای از ۶۶ تلسکوپ رادیویی که در کشور شیلی قرار دارد و در پروژهی تلسکوپ افق رویداد که منجر به ثبت اولین تصویر از یک سیاهچاله شد نیز مشارکت داشت.
دادههای آلما و دیگر تلسکوپها نشان میدهند که جرم این کهکشانها معمولا در حدود صد میلیارد برابر جرم خورشید است. کهکشانهایی که نرخ ستارهزایی نیز در آنها نسبتا بالاست.
پیش از این کشف گروهی از اخترشناسان بر این باور بودند که احتمال وجود چنین کهکشانهایی در دوران ابتدایی عالم وجود دارد. اکنون و پس از قطعی شدن کشف این کهکشانها کیهانشناسان و اخترفیزیکدانان میتوانند با بررسی دادههای جدید به درک بهتری از تکامل و تحول عالم دست پیدا کنند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از کهکشانهای کهن و غولپیکری که به تازگی کشف شدهاند.
Credit: NAOJ