مکاشفات شخصی گیلرمو دل‌تورو از «روما» پرافتخارترین فیلم امسال
گیلرمو دل تورو، آلفونسو کوارون و الخاندرو گونزالس ایناریتو به سه آمیگو مشهورند. سه رفیق مکزیکی که هالیوود را با فیلم‌هایشان فتح کردند. دل تورو با «هزارتوی پن» زودتر از دو نفر دیگر در ساختار هالیوود به شهرت رسید. کارگردانی که سال گذشته با فیلم «شکل آب» جایزه‌های اسکار را درو کرد و به نظر می‌رسد امسال قرار است این افتخار نصیب یک مکزیکی دیگر یعنی آلفونسو کوارون با فیلم روما شود.
کارگردان «هزارتوی پن» پیش‌تر گفته بود که «روما» برایش یکی از پنج فیلم محبوبش در تاریخ سینما شده است. «روما» تا امروز در فصل جوایز ۲۰۱۸-۲۰۱۹ بیشترین جوایز را دریافت کرده. از حلقه منتقدان نیویورک جایزه بهترین فیلم را گرفته است. اتحادیه منتقدان لس‌آنجلس و جوایز منتخب اتحادیه منتقدان هم جایزه بهترین فیلم‌شان را به «روما» داده‌اند اما بزرگترین طرفدار فیلم کوارون رفیقش گیلرمو دل توروست. دل تورو سال گذشته رییس هیات داوران جشنواره ونیز بود. جشنواره‌ای که اولین جایزه «روما» را برایش به ارمغان آورد و برنده شیر طلای بهترین فیلم از جشنواره ونیز شد.
بعد از اینکه «روما» جوایز اصلی را از جشن انتخاب‌های منتقدان گرفت از جمله جایزه بهترین کارگردانی، دل تورو سراغ صفحه توییترش رفت تا با جزییات شرح بدهد که چرا «روما» تبدیل به یک سنگ محک سینمایی برای او شده است. دل تورو یک رشته توییت نوشت و ده مکاشفه شخصی‌اش را درباره «روما» توضیح داد. او از سکوت قهرمان فیلم یعنی کلئو دفاع کرد و درباره نماهای موازی ابتدایی و پایانی هر سکانس توضیح داد. برخی از منتقدان سکوت کلئو را نشانه انفعال او نامیدند و از این انفعال انتقاد کردند. توییت‌های دل تورو را در ادامه بخوانید.
ده اندیشه شخصی درباره فیلم روما
۱) نمای افتتاحیه نشان می‌دهد که زمین (زمینی که از کثافت پر شده است) و آسمان و بهشت (هواپیما) به طرز آشتی‌ناپذیری از هم دو هستند و نمی‌شود آنها را با هم تطبیق داد. حتی اگر برای لحظاتی زودگذر به هم بپیوندند و به وسیله آب (بازتاب) آشکار شوند. همه حقایق در «روما» از طریق آب فاش می‌شود.
۲) این سطوح هستی مانند اختلافی است که میان طبقات مختلف در خانه وجود دارد. اختلافی که نمی‌شود آن را مطرح یا از آن تخلف نمود. لحظاتی که اعضای خانواده به هم نزدیک می‌شوند خیلی زود می‌گذرند. جمله «او زندگی ما را نجات داد» خیلی زود دنبالش این جمله می‌آید که «می‌تونی برای من یه شیک موز درست کنی؟»
۳) از نظر من «سکوت» کلئو به عنوان ابزاری برای نقطه اوج دراماتیکش استفاده می‌شود. سکوتی که منجر به آشکار شدن پنهانی‌ترین و محرمانه‌ترین دردش دوباره توسط آب می‌شود. وقتی از اقیانوس نجات پیدا می‌کنند: «من نمی‌خواستم به دنیا بیارمش.» کلئو روی احساساتش سرپوش می‌گذارد و آنها را در سکوت درون خودش نگهمیدارد تا زمانی که ناگهان برون‌ریزی می‌کند.
۴) یک لحظه کلیدی، که با دقت و ماهرانه ساخته شده انتخاب کوارون است. زمانی که کیسه آب کلئو پاره می‌شود درست زمانی که خشونت در شهر منفجر شده و دوست‌پسر او با تفنگی در دست به داخل مغازه حمله می‌کند. با تی‌شرتی که روی آن جمله «عشق است…» (love is…) نقش بسته. بچه مرده به دنیا خواهد آمد.
۵) هر صحنه از فیلم «روما» شبیه یک نقاشی دیواری است. نه یک پرتره. نه فقط شیوه قاب‌بندی کوارون که روشی که با آن دوربین را حرکت می‌دهد. حرکت دالی افقی طولانی دوربین که تصاویر را ثبت می‌کند. اطلاعات بصری صوتی (زمینه تصویر، ناآرامی‌های اجتماعی، حزب‌ها و سیاست، معنای زمان) در هر قاب وجود دارد و می‌توانید خودتان آن را کشف کنید.
۶) به نظرم می‌رسد این واقعیت که آلفونسو کوارون و اوژنیو کابالرو چندین محله مکزیکو سیتی را ساخته‌اند که در پس‌زمینه‌ها دیده می‌شود (پیاده‌روها، تیرهای چراغ برق، مغازه‌ها، خیابان‌های آسفالت‌شده و غیره) چندان مورد توجه قرار نگرفته است. این یک دستاورد غول‌آساست.
۷) رده‌های مختلف طبقاتی که در فیلم معرفی می‌شوند فقط مختص به خانواده نیستند. بلکه حتی بین فرمین و کلئو هم مشخص است وقتی در زمین تمرین فرمین به دختر توهین می‌کند. رابطه میان دارندگان زمین با بقیه فاصله طبقاتی را مشخص می‌کند.
۸) «روما» بسیاری از روایت‌های سینمایی‌اش را به زبان رمز و از طریق صدا و تصویر می‌گوید. وقتی فیلم را در سینما دیدم یکی از دینامیک‌ترین میکس‌های صداگذاری را داشت. ماهرانه و ظریف اما بسیار دقیق.
۹) همه چیز در فیلم حالت دوار دارد. به همین دلیل است که پپه زندگی‌های گذشته را به یاد می‌آورد. زندگی‌هایی که در آنها به طبقات مختلف تعلق داشته است. شغل‌های مختلفی داشته است. چیزهای می‌آیند و می‌روند، زندگی، همبستگی، عشق. در تنهایی‌مان ما فقط می‌توانیم توسط دریا به آغوش کشیده شویم.
۱۰) تصویر آخر کاملا هم‌قافیه با افتتاحیه است. یک‌بار دیگر زمین و آسمان. فقط کلئوست که می‌تواند بین این دو در حرکت باشد. فقط اوست که این شکوه و آراستگی را دارد. فیلم را با نمایی شروع می‌کنیم که نگاه ما و دوربین به زمین است. با نگاه به بالا فیلم را می‌بندیم. اما آسمان و هواپیما همیشه خیلی دور از ما هستند.
