با نصب این افزونه‌ها مرورگر کروم خود را قدرت‌مندتر کنید (قسمت اول)

قریب به دو-سوم کاربران وب از کروم به عنوان مرورگر اصلی خود استفاده می‌کنند، ولی تعداد کمی تمام قابلیت‌های اکستنشن‌ها و افزونه‌های آن را به کار می‌گیرند. کروم مرورگر خوبی است اما به هم‌راه این قابلیت‌ها می‌تواند خیلی کار-راه‌انداز‌تر باشد. اگر تا حالا خیلی با افزونه‌های کروم کار نکرده‌اید توصیه می‌کنیم این مجموعه مقاله‌ را تا انتها بخوانید.

به‌تر دیدیم مجموعه مقاله‌های معرفی افزونه‌های کروم را با شرح مختصری از هر آن‌چه می‌توان روی مرورگر کروم «نصب» کرد شروع کنیم؛ چراکه واژه‌های متنوعی در این حوزه استفاده می‌شود و بسیاری از کاربران مفهوم آن‌ها و تفاوت‌شان با هم را به‌درستی نمی‌دانند.

افزایه‌ها (Plugin) برنامه‌هایی با قابلیت محدود هستند که مستقل عمل نمی‌کنند و با استفاده از امکاناتی که در خود مرورگر (واسط کاربری) تعبیه شده خدماتی را ارائه می‌دهند. معمولا افزایه‌ها فقط روی صفحه‌ی در حال کار عمل می‌کنند و دست‌رسی کلی به تمام قسمت‌های مرورگر ندارند. افزایه‌ها به دلایل فنی به طور بالقوه از نظر امنیتی مشکل دارند و به هم‌این دلیل گوگل از کروم نسخه ۴۵ و موزیلا از فایرفاکس نسخه ۵۲ پشتی‌بانی از شکل قدیمی آن‌ها را متوقف کرده و به شیوه‌های امن‌تر روی آورده‌اند.

افزونه‌ها (Extension) برنامه‌هایی هستند که به منظور افزایش امکانات و به تبعِ آن قابلیت‌های مرورگر توسعه داده می‌شوند؛ برای هم‌این کدنویسی آن‌ها در هر مرورگر اندکی متفاوت است. افزونه‌ها می‌توانند دست‌رسی‌های زیادی داشته باشند و به‌اصطلاح از اوضاع مرورگر باخبر باشند. افزونه‌ها امکان اجرای خودکار دارند و می‌توانند پشت صحنه روی موردی کار کنند. حتی بعضی از افزونه‌ها بدون واسط کاربری مرورگر عمل می‌کنند و واسط کاربری مختص خود را دارند.

پوسته‌ها (Theme) قبلا تنها پس‌زمینه مرورگر را تغییر می‌دانند اما امروزه می‌توانند ظاهر آن را به کلی دگرگون کنند و برای هر سلیقه مرورگری با شکل متفاوت ارائه کنند.

براَفزا (Add-on) یک عبارت کلی است و فارغ از حوزه‌ی عمل، به هرچه که بر عمل‌کردهای مرورگر اضافه کند اطلاق می‌شود؛ در واقع افزایه‌ها، افزونه‌ها، پوسته‌ها و هر چیز دیگری که توانایی مرورگر را بیشتر کند یک برافزا محسوب می‌شود.

کروم اَپ‌ها (Chrome App) راه‌کار گوگل برای شکوفا کردن کروم و بالا بردن آن تا حد یک سیستم عامل هستند. قبل از توضیح بیش‌تر درباره‌ی کروم اپ‌ها اجازه دهید کمی درباره‌ی آن‌چه در فروشگاه کروم در اختیارتان هست شفاف‌سازی کنیم: افزونه‌ها که اغلب آیکون‌شان بعد از نصب در بالا سمت راست، کنار نوار آدرس (Address Bar) قرار می‌گیرد و توضیح آن‌ها را دادیم؛ پوسته‌ها که بعد از نصب ظاهر کروم را عوض می‌کنند؛ و البته اپ‌ها که دست‌رسی به آیکون آن‌ها از قسمتی با هم‌این عنوان صورت می‌گیرد.

کروم پیش‌تر یک لانچر با آیکون مستقل از آیکون خود مرورگر برای قسمت اپ‌ها ارائه می‌کرد که بعد از دریافت بازخوردهای ضعیف، آن را به داخل مرورگر منتقل کرد. شما در این قسمت با آیکون‌هایی مواجهید که هر کدام کاری را انجام می‌دهند ولی از نظر فنی تفاوت‌های زیادی با هم دارند.

تعداد زیادی از این اپ‌ها تنها یک آیکون با یک لینک به صفحه‌ای در وب هستند. احتمالا با اصطلاح وب اپ‌ها آشنا هستید ولی برای آن دسته که نیستند خیلی ساده، وب اپ‌ها وب سایت‌هایی هستند که امکاناتی بسیار فراتر از وب سایت‌های معمول دارند و می‌توانند کارهایی چون ویرایش متن، تصویر و غیره را انجام دهند. وب اپ‌ها از اپ‌ها و نرم‌افزارهای بومی سیستم عامل‌ها ضعیف‌ترند (نسخه دسکتاپ وُرد مایکروسافت را با وب اپ آن مقایسه کنید) ولی سعی‌شان این است که هر روز قابلیت‌های خود را افزایش دهند و کاربران را بی‌نیاز از «نصب» نرم‌افزارهای مختلف کنند.  هم‌آن طور که گفتیم تعداد زیادی از اپ‌هایی که از فروشگاه کروم می‌گیرید به نوعی رسمی‌سازی (میزانی‌شده یا Hosted) وب اپ‌هایی هستند که از طریق نشانی اینترنتی آن‌ها هم قابل دست‌رسی است.

برای عده‌ای دیگر از اپ‌ها از اصطلاح «Packaged Apps» استفاده می‌شد اما گوگل دوست دارد به آن‌ها فقط «کروم اپ» گفته شود (شاید برای کم رنگ کردن خط میان آن‌ها با وب اپ‌ها)؛ «پکیجد اپ‌ها» امکانات و دست‌رسی‌های ویژه‌ای دارند که به کمک زبان‌های برنامه‌نویسی تحت وب مثل HTML 5، CSS و JavaScript توسعه داده شده‌اند؛ برای اجرا نیازی به دست‌رسی به اینترنت ندارند و حتی می‌توانند در صورت بسته بودنِ مرورگر راه‌اندازی شوند.

در واقع گوگل با معرفی پکیجد اپ‌ها تلاش کرده کروم را بستری (مثل یک سیستم عامل) برای اجرای اپ‌های مختلف کند که از دیدگاه کاربر بسیار شبیه نرم‌افزارهای بومی عمل می‌کنند. مثلا وقتی در ویندوز ۱۰، نسخه‌ی کروم اپِ «گوگل کیپ» را از فروشگاه کروم دانلود می‌کنید یک پوشه با نام «Chrome Apps» ساخته می‌شود و زیرمجموعه‌ی آن آیکون کیپ را قرار می‌گیرد. وقتی در قسمت جست‌وجو عبارت Keep را می‌جویید در زیر عنوان Google Keep، عبارت Desktop App را مشاهده می‌کنید. با کلیک روی آیکون آن می‌توانید بدون این‌که مرورگر کروم را باز کرده باشید گوگل کیپ را اجرا و استفاده کنید.

حالا که با انواع مواردی که روی مرورگر کروم خود می‌توانید نصب کنید آشنا شدید و تفاوت آن‌ها را دانستید به معرفی افزونه‌های پرکاربرد این مرورگر می‌پردازیم. در لیست پیشِ رو تعدادی از افزونه‌های مفید را برای شما گرد آورده‌ایم ولی همیشه می‌توانید با کمی صرف وقت در فروشگاه کروم گزینه‌های به‌دردبخور زیادی پیدا کنید؛ فقط توجه داشته باشید از آن‌جا که نظارت بر افزونه‌های کروم آن‌چنان قوی نیست به‌تر است ابتدا در مورد توسعه‌دهنده‌ی هر افزونه تحقیق کرده و پس از تأیید اعتبار، دانلودش کنید.

Wayback Machine

حتما پیش آمده که با کلیک روی لینکی با خطای ۴۰۴ (۴۰۴ Error) مواجه شوید. «وی‌بک ماشین» در چنین مواردی به کار می‌آید. این افزونه توسط یک سازمان غیر انتفاعی به نام Internet Archive ساخته شده؛ هدف این سازمان بایگانی صفحه‌های وب است و تا حالا میلیاردها صفحه را ذخیره کرده. «وی‌بک ماشین» به این بایگانی دست‌رسی دارد و به شما ظاهری که صفحه‌ی فرا خوانده شده، پیش از حذف داشته را نشان می‌دهد. به جز این از طریق آن می‌توانید شکل قبلی صفحه‌های فعال را هم ببینید. به این ترتیب همیشه می‌توانید به اولین و آخرین ظاهر یک صفحه که در «اینترنت آرکایو» ذخیره شده دست‌رسی داشته باشید؛ مثلا می‌شود از شکل قبلی یا اولیه‌ی یک حساب توییتر مطلع شد. البته یک نقطه ضعف وی‌بک ماشین این است که چون همه‌ی صفحه‌های وب در بایگانی موجود نیست ممکن صفحه‌ی مورد نظر خود را نتوانید آن‌جا پیدا کنید. با این حال به کمک آن می‌توان از این به بعد از از دست رفتن آن‌ها جلوگیری کرد: وی‌بک گزینه‌ای دارد برای ذخیره‌ی صفحه‌ی مورد نظرتان در بایگانی «اینترنت آرکایو».

The Great Suspender

یکی از ویژگی‌های کروم پردازش مجزای هر سربرگ (tab) است؛ افزونه‌های زیادی بر اساس این قابلیت ساخته شده‌اند که مدیریت سربرگ‌ها را بر عهده می‌گیرند. «گریت ساسپندر» علاوه بر ارائه‌ی پیش‌نهاد، سربرگ‌هایی که مدت زیادی به تعویق افتاده‌اند و در بین تعداد زیاد سربرگ‌های باز از چشم شما دور مانده‌اند را به یادتان می‌آورد. با قدرت‌مند شدن رایانه‌ها عادت به باز کردن تعداد زیاد سربرگ افزایش پیدا کرده و کاربران به‌خصوص موقع جست‌وجو، پشت سر هم روی لینک‌ها کلیک می‌کنند؛ یک نرم‌افزار برای مدیریت این وضعیت به‌هم‌ریخته واقعا به کار می‌آید خصوصا که امروزه خیلی‌ها وب را از پنجره‌ی نه چندان بزرگ لپتاپ خود نظاره می‌کنند و تعداد زیاد سربرگ‌ها مساوی است با ناپدید شدن نام آن‌ها. با «گریت ساسپندر» هم می‌توانید سربرگ‌های مانده را فرا بخوانید هم بعضی‌شان که مهم‌ترند را بولد کنید.

PixelBlock

با این‌که در زمانه‌ی فرمان‌روایی شبکه‌های مجازی، ایمیل‌ها قدیمی به نظر می‌رسند ولی بی‌شک هنوز این سرویس، رسمی‌ترین و اصولی‌ترین شکل مراوده در فضای مجازی است. یکی از خُرده‌هایی که نسل بزرگ‌شده با رسانه‌های مجازی از ایمیل می‌گیرد این است که «نمی‌شود فهمید مخاطب، آن را خوانده یا نه». برای هم‌این راه‌کارهای متوجه شدن این موضوع محبوب شده و خیلی‌ها در ایمیل‌های خود از آن‌ها استفاده می‌کنند. اما اگر شما هم مانند راقم معتقدید که خوانده شدن یا نشدن یک ایمیل موضوعی از جنس حریم خصوصی است «پیکسل‌بلاک» را به شما پیش‌نهاد می‌دهیم. این افزونه هنگام باز شدن ایمیل، هر تلاشی برای ارسال اطلاعات به فرستنده را مسدود می‌کند. «پیکسل‌بلاک» با نمایش یک آیکون به شکل یک چشم سرخ به شما می‌فهماند که فرستنده ایمیل تلاش کرده باز شدن ایمیلش را متوجه شود. شاید ردگیری ایمیل برای یک شرکت تبلیغاتی دور از ذهن نباشد ولی وقتی فردی با ظاهر حرفه‌ای این کار را می‌کند باید به او شک کرد.

animatedTabs

کاربران این افزونه می‌گویند که زندگی بعد از نصب آن واقعا برای‌شان به‌تر شده! اما چرا؟ وقتی «انیمیتد تبز» را نصب کردید افزونه به طور خودکار و تصادفی یک تصویر GIF را در وسط صفحه هر یک از سربرگ‌ها قرار می‌دهد. شاید با این وصف از افزونه بیش‌تر زده شده باشید تا مشتاق؛ ولی باور کنید باحال‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. هر سربرگ که باز می‌کنید با یک تصویر جدیدی جلوی‌تان ظاهر می‌شود و از غرق‌شدگی در دنیای مجازی نجات‌تان می‌دهد. تنها عیب این افزونه هم البته هم‌این است که نمی‌دانید چه تصویری در سربرگ بعدی انتظارتان را می‌کشد و بعضی وقت‌ها از دیدن آن حسابی سرخ می‌شوید.

در قسمت بعدی این مجموعه تعداد دیگری از افزونه‌های مفید را معرفی خواهیم کرد؛ تا آن وقت بد نیست سری به فروشگاه کروم بزنید و افزونه‌های خوبی که یافتید را با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.