چرا مردان ریش می‌‌‌گذارند؟

آیا تا به حال فکر کرده‌اید که هدف از ریش درآوردن مردها چیست؟ کودکان، زنان و مردان نیازی به ریش ندارند و بدون آن هیچ مشکلی برایشان پیش نمی‌آید. اما کافی است این روزها در خیابان‌های شهرتان قدم بزنید تا انواع و اقسام شکل‌ها و اندازه‌ی ریش‌ها را از ریش پروفسوری گرفته تا ته‌ریش بر صورت آقایان ببینید.

وقتی می‌بینیم که مردها به ظاهرشان اهمیت می‌دهند، می‌توانیم خیلی سریع نتیجه‌گیری کنیم که آنها به دنبال جذب یک جنس مخالف هستند. اما تحقیقاتی که درباره‌ی ریش و صدا انجام شده نشان می‌دهند علت تکامل ریش تا حدودی این بوده که مردان بتوانند موضع خودشان را در میان دیگر مردان بالاتر ببرند.

مرد و زن انسان، در مقایسه با نر و ماده‌ی دیگر نخستی‌ها، از نظر ظاهری خیلی با هم فرق دارند؛ آن هم تا حدی به خاطر ریش مردان است. علت تفاوت‌های مردان و زنان به تکامل آنها از طریق انتخاب جنسی مربوط می‌شود. انتخاب جنسی به انتخاب ویژگی‌هایی در مردان و زنان گفته می‌شود که شانس آنها را در تولید مثل افزایش می‌دهد.

اما نکته‌ی جالب و عجیب اینجاست که ظاهرا زنان علاقه‌ی چندانی به ریش ندارند. محققان در بعضی از پژوهش‌ها پی برده‌اند که زنان از کمی ریش در صورت مردان خوششان می‌آید. اما در مطالعات دیگری گفته شده که آنها ظاهر تر و تمیز و اصلاح شده را ترجیح می‌دهند. این یافته‌ها و شواهد متناقض به این معنی است که ریش لزوما برای جذب زنان تکامل نیافته است.

به همین دلیل، محققان معتقدند شاید نوع دیگری از انتخاب جنسی به سوال‌های آنان درباره‌ی تکامل ریش پاسخ دهد. اغلب اوقات، برای تولید مثل جذابیت صرف کفایت نمی‌کند. بلکه باید بتوانیم با دیگر هم‌جنس‌های خودمان برای فرصت‌های تولید مثل رقابت کنیم. در همین راستا، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ریش تکامل یافته تا به مردان کمک کند که بتوانند با هم رقابت کنند.

رشد یک ریش پر و کامل در مرد لزوما به این معنی نیست سطح تستسترون او بالاست، چون ارتباط مستقیمی بین این دو وجود ندارد. اما علیرغم این واقعیت، پژوهش‌های مختلفی نشان داده‌اند که هم مردان و هم زنان تصور می‌کنند مردان ریش‌دار قدرتمندتر، خشن‌تر و از نظر سنی بزرگ‌تر از دیگران به نظر می‌رسند. مردان چیره با ترساندن رقیبان‌شان می‌توانند فرصت‌های تولید مثل بیشتری داشته باشند.

چنگیز خان، سپهسالار ریش‌داری بود که اکثر مناطق آسیا را فتح کرد.

این واقعیتی است که هم در دوران مدرن ما وجود دارد و هم بر تاریخ انسان سایه افکنده. سلطه‌گری و قدرت می‌تواند فرصت‌های زیادی برای تولید مثل فراهم کند. شواهد ژنتیکی نشان می‌دهد که حدود ۸ درصد جمعیت مردها در آسیا از نسل چنگیز خان و خانواده‌اش هستند.

شخصی به نام «نایجل باربر» تحقیقی درباره‌ی مد شدن محاسن صورت در انگلستان بین سال‌های ۱۸۴۲ تا ۱۹۷۱ انجام داد. او در نتیجه‌ی تحقیقش علت این پدیده را افزایش نسبت تعداد مردان به زنان توصیف کرد. او پی برد در زمان‌هایی که تعداد مردان مجرد از زنان مجرد بیشتر می‌شود، ریش و سبیل در میان جوانان مد می‌شود.

البته ریش تنها مشخصه‌ای نیست که قدرت را در ذهن دیگران تداعی می‌کند، بلکه صدا هم می‌تواند تاثیر مشابهی داشته باشد. مردم معمولا به رهبرانی رای می‌دهند که صدای بم‌تری دارند. در جریان رقابت‌ها هم مردانی که احساس برتری و قدرت بیشتری می‌کنند، صدایشان را بم می‌کنند. زیر و بمی صدا هم یکی از عوامل تمایز مرد و زن است. گروهی از محققان برای اینکه ریشه‌ی تکاملی ریش و صداهای بم را پیدا کنند آزمایشی انجام دادند تا ببینند که آیا کسانی که این ویژگی‌ها را داشتند، جذاب یا قدرتمند به نظر می‌رسند یا خیر. آنها از ۲۰ مرد و ۲۰ زن خواستند که به میزان جذابیت یا چیرگی و برتری ۶ مرد امتیاز دهند. از این ۶ مرد در چهار مرحله و در طول رشد ریش‌شان فیلم‌برداری شده بود. سپس محققان چهار نسخه‌ی متفاوت از این ویدیوها را تهیه کردند که در آن صدای این مردان را با نرم‌افزار بم‌تر کرده بودند.

این محققان پی بردند مردانی که صدای عمیق‌تر و بم‌تری داشتند بیشترین امتیاز را برای جذابیت گرفتند. اما صداهایی که زیرتر بودند، چندان محبوبیت نداشتند. در این میان، هر چه صدای مردان بم‌تر می‌شد، میزان تسلط و چیرگی آنها بیشتر به نظر می‌رسید. ریش در میزان جذابیت یک مرد چندان تاثیرگذار نبود، چون نظرات هماهنگی درباره‌ی آن وجود نداشت. اما کسانی که می‌گذاشتند ریش صورت‌شان رشد کند، قدرتمندتر به نظر می‌رسیدند.

این کشمکش برای جذب یک جفت و رقابت با دیگران صرفا به ریش و صدا محدود نمی‌شود. مردان به طور میانگین فکر می‌کنند که باید بدن‌شان خیلی عضلانی باشد، در حالی که زنان از بدن عظیم‌الجثه خوش‌شان نمی‌آید. در این میان، زنان هم فکر می‌کنند که باید خیلی لاغر باشند و زیاد آرایش کنند، در حالی که این ویژگی‌ها عموما مورد پسند مردان نیست. ما لزوما همیشه نمی‌توانیم درست حدس بزنیم که جنس مخالف، چه ویژگی‌هایی را در ما جذاب می‌داند. اما شاید علت این موضوع این است که غرایزمان ما را برای رقابت با دیگران و جذب جفت هدایت می‌کنند.

البته، اکثر این تحقیقات در جوامع غربی انجام شده‌اند. میزان استفاده از آرایش، میانگین جثه‌ی بدن و حتی میزان رویش ریش صورت در نقاط مختلف جهان بسیار متفاوت است. این یعنی این تحقیقات می‌توانند در دیگر نقاط دنیا نتایج متفاوتی داشته باشند.