ارتباط بزرگترین تلسکوپ فضایی پرتوی ایکس با زمین قطع شد
حدود یک ماه و نیم پیش آژانس فضایی ژاپن بزرگترین و پیشرفته‌ترین تلسکوپ فضایی پرتوی ایکس به نام «هیتومی» (در ژاپنی به معنی چشم) را به فضا پرتاب کرد. هرچند که اوایل اوضاع خوب پیش می‌رفت، ولی سه روز پیش ارتباط این تلسکوپ با زمین قطع شد. تلاش‌ها برای برقراری مجدد ارتباط هنوز به نتیجه نرسیده است. اگر هیتومی از این ماجرا جان سالم به در ببرد، می‌تواند با دقتی بی‌سابقه در طول موج ایکس از تابش سیاه‌چاله‌ها، چرخش گازهای داغ در خوشه‌های کهکشانی و باقی‌مانده‌های ابرنواختری عکس‌برداری کند.
مرکز عملیات‌های فضایی مشترک آمریکا (JSpOC) که اجرام فضایی را با رادار رهگیری می‌کند، دیروز در توییتر خود نوشت که در محل قرارگیری تلسکوپ فضایی هیتومی پنج جرم متمایز را رصد کرده است. این بدین معنیست که احتمالا هیتومی به دلایلی کاملا تکه تکه شده است. ولی سخنگوی آژانس فضایی ژاپن (JAXA) می‌گوید که این آژانس بعد از اینکه مرکز عملیات‌های فضایی مشترک آمریکا گفته پنج جرم را در مکان هیتومی مشاهده کرده، توانسته سیگنال‌های کوتاهی را از تلسکوپ دریافت کند.
رصدگران آماتور ماهواره‌ها هم گفتند که توانسته‌اند هیتومی را درحالی که چرخشی آرام به دور خودش داشته رصد کنند و البته هیچ جرم دیگری در نزدیکی آن ندیده‌اند. یکی از مقامات ارشد آژانس فضایی ژاپن به نام چیساتو ایکوتا می‌گوید: «این [اطلاعات] می‌تواند به ما کمک کند که از وضعیت هیتومی باخبر شویم. البته ما از وضعیت کنونی آن خبر نداریم چرا که نتوانسته‌ایم با آن ارتباط برقرار کنیم.» سخنگوی این آژانس می‌گوید تا زمانی که پنل‌های خورشیدی تلسکوپ کار می‌کنند و می‌توانند انرژی الکتریکی را تامین کنند، حتی درصورتی که تلسکوپ در حال چرخیدن به دور خودش باشد می‌توانیم با آن ارتباط برقرار کنیم. او می‌افزاید: «ما هنوز درحال تلاش برای برقراری ارتباط با هیتومی هستیم و می‌خواهیم وضعیت کنونی آن و دلیل قطع ارتباط را بفهمیم.»
ستاره‌شناسانی که در زمینه‌ی رصد با پرتوی ایکس کار می‌کنند مدت‌ها منتظر پرتاب و عملیاتی شدن هیتومی بودند چرا که از سال ۱۹۹۹ هیچ رصدخانه‌ی فضایی پرتوی ایکس قدرتمندی به فضا پرتاب نشده است. این اولین بار نیست که ژاپنی‌ها در عملیاتی کردن یک تلسکوپ فضایی پرتوی ایکس به مشکل می‌خورند. در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۵ هم تلاش‌هایی مشابه با شکست مواجه شده بود. هیتومی دارای یک ابزار طیف‌نگار پرتوی ایکس نرم است که رزولوشن و قدرت تفکیک ۳۰ برابر ابزارهای قبلی دارد و انتظار می‌رود که بتواند طیف‌نگاری در این طیف را متحول کند. اگر هیتومی از دست برود ستاره‌شناسان زیادی را حسابی نا امید و سرخورده می‌کند.
منبع: ScienceMag
