فیلم‌هایی که باید در تعطیلات عید ببینید؛ «زنی تحت تاثیر»
زنی تحت تاثیر بی‌اغراق یکی از شاهکارهای سینمای آمریکا است که به بدنه جریان اصلی تعلق ندارد. فیلمی تحسین‌شده درباره زنی که بخاطر تفاوت‌های رفتاری‌اش انگ دیوانه می‌خورد و از طرف نهادهای مختلف تحت فشار قرار می‌گیرد. اثری که می‌توان آن را در دایره‌ای گسترده‌تر هم مورد تفسیر قرار داد و به شکل کلی فیلمی دانست درباره بسیاری از انسان‌های متفاوت که ممکن است بعضی قواعد مرسوم را رعایت نکنند و به همین دلیل بسیار ساده و غیرمنصفانه طرد شوند.
چرا باید زنی تحت تاثیر را ببینیم؟
پیش از هر چیز باید زنی تحت تاثیر را بخاطر کیفیت متمایز هنری، بازی‌های فوق درخشان و محتوای احساسات‌برانگیزش دید. باید این فیلم را ببینیم به عنوان یکی از بهترین نمونه‌های سینمای متفاوت آمریکا تا بتوانیم کیفیت فیلم‌های اینچنینی را با آثار پرهزینه هالیوودی مقایسه کنیم.
جایی بیرون امپراتوری هالیوود
مدت کوتاهی پس از سر و شکل گرفتن سینما، این هنر با شیب بسیار تندی صنعتی شد. تقریبا از آغاز قرن بیستم، استودیوهای فیلم‌سازی به اشکال مختلف حضور خود را در ایالات متحده آمریکا و جهان نشان دادند. شاید به همین دلیل هالیوود امروز در آمریکا نوعی سنت ریشه‌دار فیلم‌سازی صنعتی است. فیلم‌ساختن با پول استودیوهای بزرگ امتیازاتی دارد و در عین حال محدودیت‌هایی. امتیاز اصلی اینجاست که می‌توانید بسیاری از نیروهای حرفه‌ای آن صنعت را با پول جذب کنید. در عین حال احتمالا مشکلی برای ساخت و بازاریابی اثرتان هم ندارید. اما از سوی دیگر فیلم‌سازی استودیویی همیشه آنقدرها هم منعطف نیست. گرچه این مساله در ارتباط با کارگردان‌های مختلف، متفاوت است اما در بسیاری موارد این تهیه‌کننده و استودیو است که یک کارگردان را برای ساخت فیلم انتخاب می‌کند. همه چیز باید به شکلی پیش برود که فروش تضمین شود و نگاه صنعتی به قصد سود و بازگشت سرمایه حرف اول و آخر را می‌زند. به این ترتیب فیلم‌سازی استودیویی در بسیاری از موارد (نه لزوما همیشه) دشمن خلاقیت، ابداع، امتحان فرم‌های جدید و سینماگران مولف بود. گرچه نمی‌شود انکار کرد که گاهی تولیدات بسیار باکیفیتی هم از بعضی استودیوها بیرون آمده، اما محدودیت‌های این شیوه از فیلم‌سازی بسیاری از کارگردان‌ها را به سمت و سوی تولید فیلم‌ها با بودجه‌هایی اندک هدایت کرد.
بعضی از این کارگردان‌ها خود از راه‌های دیگر موفق می‌شدند بودجه فیلم‌ها را فراهم کنند و گروه دیگری هم با پیشنهادهایی به استودیوهای هالیوود در ازای داشتن اختیارات بیشتر، مقداری بودجه دریافت می‌کردند. فیلم‌های دسته‌ی دوم مورد بحث در عمل مستقل نبودند اما با فیلم‌های استودیویی هم تفاوت‌هایی جدی داشتند و بسیاری‌شان را نمی‌توان هم‌رده با فیلم‌های هالیوودی معمول دانست.
به هر حال اواخر دهه ۶۰ زمانی که استودیوها هم در فروش فیلم‌هاشان مشکلاتی داشتند جریان سینمای مستقل آمریکا قوی‌تر از هر زمان دیگری ظاهر شد. دنیس هاپر یک بازیگر آمریکایی، فیلم مهم ایزی رایدر را ساخت که به عنوان یکی از آثار سینمای مستقل جایگاهی ویژه و تاریخی پیدا کرد. فرانسیس فورد کاپولا و چندین کارگردان دیگر هم وارد صحنه شدند. این چهره‌های از فیگورهای هالیوود جدید بودند اما مرد دیگری حتی پیش از آن‌ها و از سال‌های پایانی دهه ۵۰ سعی می‌کرد با بودجه اندک و شخصی فیلم بسازد. این مرد کسی نبود جز جان کاساوتیس کارگردان فیلم زنی تحت تاثیر.
زنی متفاوت
فیلم قصه‌ای ساده را با محوریت زنی روایت می‌کند که رفتارش کمی غیرطبیعی به نظر می‌رسد. شوهر زن او را به یک مرکز روانی می‌فرستد و در پایان فیلم شاهد بازگشت او کنار خانواده و بچه‌ها هستیم، گرچه دست کم برای چندساعتی اصلا شبیه آنچه بود، نیست. باید تاکید کرد زنی تحت تاثیر فیلمی با قصه‌ای پرپیچ و تاب و غافلگیرکننده نیست؛ در واقع باید گفت در این فیلم قصه اهمیت چندانی ندارد. موضوع عمق هر لحظه است که باید به تماشاگر منتقل شود. مساله اصلی اینجاست که زن، مادر خوب، همسر خوب و حتی شهروند مهربان و خوبی است اما صرفا به دلیل کمی غیرمعمول بودن تحت فشاری خردکننده قرار می‌گیرد. فیلم قادر است شرایط زن را به شکلی ملموس توصیف کند و تاثیری تاثربرانگیز و ماندنی بر تماشاگر بگذارد.
مرد سینمای مستقل
جان کاساویتس در سال ۱۹۲۹ به دنیا آمد و در ۵۹ سالگی با تعداد زیادی فیلم‌نامه که هنوز فرصت نکرده بود آن‌ها را به فیلم تبدیل کند چشم از جهان فروبست. او در درجه اول یک بازیگر ماهر و باکیفیت بود و ظرف سال‌هایی که در سینما گذراند در نقش تعلیم‌دهنده فن بازیگری هم ظاهر شد.
کاساویتس فیلم‌سازی را از اواخر دهه پنجاه آغاز کرد اما با همراهی یک کارگردان دیگر. با این وجود اولین فیلم از هر نظر مستقل او چهره‌ها نام داشت که در سال ۱۹۶۸ ساخت. کاساویتس این فیلم را کارگردانی کرد، فیلم‌نامه آن را نوشت، فیلم را تدوین کرد و تهیه‌کننده‌اش هم بود. دیگر از این مستقل‌تر ممکن نبود! به هر حال او یکی از بهترین فیلم‌هایش را در سال ۱۹۷۴ ساخت. زنی تحت تاثیر که نقش اصلی‌اش را جنا رولندز همسر کاساویتس بازی می‌کرد. فیلم از نظر منتقدان بسیار تحسین‌برانگیز بود و کارگردانی کاساویتس هم توجه‌های زیادی را به خود جلب کرد.
مرد بزرگ سینمای مستقل آمریکا در سال ۱۹۸۴ متوجه شد حدودا شش ماه دیگر باید با مرگ روبرو شود. او در آخرین فرصت خود فیلم چشمه‌های عشق را ساخت؛ اثری که در جشنواره فیلم برلین شرکت کرد و توانست معتبرترین جایزه این جشنواره یعنی خرس طلایی را برای این کارگردان به ارمغان بیاورد.
