آیا تمام غذاهای هورمونی خطرناک هستند؟

اداره غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (Food and Drug Administration, FDA) از دهه ۱۹۵۰ میلادی پذیرفت که شماری از داروهای هورمونی استروئیدی را برای گوشت گاو و گوسفند مورد استفاده قرار دهد. این داروهای هورمونی استروئیدی شامل استروژن‌های طبیعی، پروژسترون، تستسترون و سایر هورمون‌های سنتزی (مصنوعی) هستند.

این داروها نرخ رشد حیوان و در عین حال راندمان را افزایش می‌دهند و باعث می‌شوند که غذایی که توسط حیوان مصرف می‌شود، سریع‌تر به گوشت تبدیل شود. اداره غذا و داروی آمریکا تنها زمانی زیر بار پذیرش این مساله رفت که تحقیقات و مطالعات گسترده، ایمنی این نوع محصولات غذایی اعم از گوشت یا حتی مرغ را برای انسان‌ها تایید کرد.

نگرانی ناشی از مصرف مرغ‌های هورمونی باعث شده که بسیاری از افراد به طور کل مصرف مرغ را کنار بگذارند.

همچنان نگرانی‌های گسترده‌ای در مورد استفاده از محصولات غذایی هورمونی وجود دارد. بسیاری از دغدغه‌مندان نگران تاثیرات ناشی از این محصولات غذایی نه‌تنها بر روی انسان بلکه حتی بر محیط‌زیست هستند.

یکی از مواردی که در این زمینه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، این است که داروهای مورد استفاده کارآیی لازم را داشته باشند. کارآیی به این معناست که این داروها بتوانند دقیقا آن تاثیری را که باید بگذارند و بالعکس منجر به ضررهای ناخواسته نشوند.

آیا همه محصولات هورمونی خطرناک هستند؟

پرسشی که در این جا مطرح می‌شود، این است که آیا مصرف این نوع غذاهای هورمونی واقعا خطرناک است و این که آیا می‌تواند منجر به سرطان شود یا خیر.

اگر سایت اداره غذا و داروی آمریکا را ببینید، متوجه می‌شوید که بخش خاصی به غذاهای هورمونی اختصاص داده شده و تنها محصولاتی که مجوز سلامت این اداره را داشته باشند، می‌توانند وارد بازارهای مصرف این کشور شوند.

اصل ماجرا این جاست که داروهای هورمونی استروئیدی اغلب به صورت دانه‌های پلت (Pellets) یا از طریق القاء مصنوعی (Implants) به بدن حیواناتی مانند گوسفند وارد می‌شوند. ایمپلنت‌ها را معمولا به زیر پوست یا بخش پشتی گوش تزریق می‌کنند.

اتفاقی که رخ می‌دهد، این است که ایمپلنت‌ها به آرامی زیر پوست حل می‌شوند و نیازی نیست که بعدها آن‌ها را بردارند. در هنگام قصابی هم اغلب گوش حیواناتی که به آن‌ها ایمپلنت تزریق شده، برداشته می‌شود. در کل آن بخشی که به آن ایمپلنت هورمونی تزریق شده، نمی‌بایست مورد استفاده انسان قرار گیرد.

مصرف برخی از هورمون‌ها در حیوانات به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

تمامی محصولاتی که ایمپلنت استروئیدی دریافت می‌کنند و میزان استرداد یا بازگیری صفر در یک روز دارند، از نظر بهداشتی مورد تایید هستند و این به آن معناست که گوشت این حیوانات برای مصرف انسانی بی‌ضرر است. هیچ ایمپلنت هورمونی استروئیدی تنها برای رشد حیوان مورد تایید نیست بلکه این نوع ایمپلنت‌ها می‌بایست تنها در یک دوره خاص از رشد مورد استفاده قرار گیرند.

البته برخی از داروهای استروئیدی در اصل ورژن هورمون‌های طبیعی هستند که از آن جمله می‌توان به ترنبولونه (Trenbolone) یا زرانول (Zeranol) اشاره کرد. بدیهی است که همه این نوع هورمون‌ها و داروهای استروئیدی می‌بایست توسط ادارات یا وزارت بهداشت کشورهایی که در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، تایید شوند.

یکی از مواردی که باعث می‌شود تا ادارات و وزارت‌خانه‌های بهداشت در سرتاسر دنیا مصرف یک محصول هورمونی را تایید کنند، این است که میزان هورمون باقی مانده در بافت‌های ماکول می‌بایست از سطوح تعیین شده هم کم‌تر باشد. منظور از سطح تعیین شده، سطحی است که انتظار می‌رود تاثیرات آسیب‌رسان بر انسان‌ها نداشته باشد.

بدون آزمایش‌های سم‌شناسی نمی‌توان مصرف هورمون‌ها را تایید یا تکذیب کرد.

رئیس مرکز ملی تشخیص آزمایشگاه‌های مرجع سازمان دامپزشکی کشور در مصاحبه با باشگاه خبرنگاران جوان عنوان کرده که مرغ‌های بسته‌بندی شده‌ای که در دسترس مردم قرار می‌گیرند؛ قبل از توزیع، از نظر میزان دوز مصرفی داروهای آنتی‌بیوتیک بررسی می‌شوند که سلامت مصرف‌کنندگان را مورد تهدید قرار ندهند.

این مقام مسوول همچنین افزوده است که از مرغ‌های تولید شده در مرغداری‌ها در ۳ نوبت روزهای پانزدهم، بیست و پنجم و زمان کشتار نمونه‌گیری می‌کنند و این نمونه‌گیری‌ها در مرکز تشخیص ملی با دستگاه‌های پیشرفته و امروزی و نیروی کار متخصص مورد بررسی قرار می‌گیرد و با مشاهده هر گونه تخلف مراجع و مراکز دام‌پزشکی به طور جدی وارد عمل می‌شوند تا سلامت شهروندان تحت مخاطره قرار نگیرد.

افسانه‌های هورمونی

در برخی از کشورها مانند استرالیا نه‌تنها مرغ بلکه حتی تخم‌مرغ‌ها نیز هورمونی نیستند. دهه‌هاست که محدودیت‌های گسترده‌ای در این زمینه در استرالیا اعمال شده است اما برخلاف استرالیا در کشورهایی مانند آمریکا، مصرف داروهای استروئیدی به شدت شایع است.

هورمون‌های رشدی که به برخی از حیوانات داده می‌شود، در اصل پروتئین‌هایی مشابه داروی انسولین است که از آن برای درمان دیابت استفاده می‌کنند.

بسیاری از رستوران‌ها مدعی هستند که از مرغ‌ و گوشت‌های هورمونی استفاده نمی‌کنند. آیا این یک واقعیت است؟

این داروها مانند انسولین می‌توانند به بدن حیوانات تزریق شوند اما به هر شکل در طول مسیر هضم شکسته می‌شوند. بنابراین هورمون‌های رشد را اغلب برای مرغ‌ها استفاده نمی‌کنند چرا که شکسته شدن این داروها در هنگام هضم عملا باعث می‌شود که این داروها بر رشد مرغ‌ها بی‌تاثیر باشند. از سوی دیگر، این مساله را می‌بایست از جنبه تجاری هم مدنظر قرار داد. آیا این امکان هست که یک مرغ‌دار بتواند از مجموع ۴۰ الی ۶۰ هزار مرغ به تک تک آن‌ها هورمون تزریق کند؟

از روی همین دو مورد متوجه می‌شوید که بحث تزریق در مورد مرغ‌ها منتفی است بلکه همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، استفاده از پلت یا ایمپلنت یا آنتی‌بیوتیک است که اغلب به جای هورمون گرفته می‌شود. ضمن این که موضوع ایمپلنت نیز برای محصولات گوشت قرمز کاربرد دارد و نه برای گوشت سفید. یک سوال که در مورد مرغ‌های مصرفی ما وجود دارد، این است که چرا مرغ‌های امروزی نسبت به مرغ‌های گذشته چاق و فربه‌تر هستند و زودتر هم رشد می‌کنند؟

در این مورد هم باید یادآور شد که این مساله لزوما به هورمون‌ها مربوط نیست بلکه نژادهای مرغ خوراکی در عصر حاضر حاصل انتخاب طبیعی هستند. انتخاب طبیعی باعث شده که نژادهای مرغ بهتری پرورش داده شوند و به همین دلیل است که چاقی یا زود رشدی مرغ ها را نمی‌توان لزوما به هورمون‌ها نسبت داد.

منبع: fda، theconversation، yjc