علائم کمبود آهن چیست و برای درمان آن چه باید کرد؟

آیا می‌دانید کمبود آهن در بدن می‌تواند بدنتان را رو به زوال ببرد؟ این عارضه به این علت ایجاد می‌شود که در اثر فقر آهن خون نمی‌تواند اکسیژن و مواد غذایی را به خوبی درون بدن جابه‌جا کند. بدون میزان کافی آهن نمی‌توانید ویتامین و مواد معدنی موجود در میوه، سبزی و مکمل‌های دارویی را جذب کنید. پس اگر دچار علائم فقر آهن هستید، باید به فکر جبران کمبود آهن در بدن خود باشید. قبل از هر اقدامی بهتر است بدانید که آهن درون بدن چه کار می‌کند، علائم کمبود آهن در بدن چیست و برای درمان کمبود آهن چه باید کرد. در ادامه لازم است مواد غذایی و سبزیجاتی که مصرف آنها باعث افزایش سطح آهن بدن می‌شوند را بشناسید.

آهن در بدن چگونه فعالیت می‌کند؟

آهن یک ماده معدنی است که گلبول‌های قرمز خون برای اینکه کارکرد مناسبی داشته باشند، به آن نیاز دارند. زمانی که آهن کافی داشته باشید، گلبول‌های قرمز اکسیژن را به تمان بافت‌های بدن منتقل می‌کنند و اکسیژن را درون ماهیچه‌ها ذخیره می‌کنند، این میزان از اکسیژن برای فعالیت و انجام حرکات ورزشی مورد نیاز است. هرچه آهن بیشتری درون خون وجود داشته باشد، گلبول‌های قرمز بیشتریش توسط مغر استخوان ساخته می‌شوند. این نکته به این معنی است که آهن بیشتری درون کبد ذخیره می‌شود تا توزیع اکسیژن صورت گیرد. این مسئله باعث می‌شود تعداد توزیع‌کننده‌های بدن افزایش یابد و به همین منوال انتقال ویتامین و مواد معدنی که مصرف می‌کنید هم به میزان بیشتری صورت پذیرد.

یکی دیگر از وظایف آهن درون بدن شامل تبدیل قند به انرژی است که برای ورزشکاران و علاقه‌مندان به تناسب اندام اهمیت زیادی دارد. همچنین تولید آنزیم‌های مورد نیاز برای تولید آمینو اسید، سلول‌های جدید، انتقال‌دهنده‌های عصبی و هورمون‌ها نیاز یکی دیگر از وظایف آهن است که برای غلبه به بیمار اهمیت بسیار زیادی دارد. زمانی که سطح آهن خون بدن پایین باشد، غلبه بر بیماری‌ها به سختی انجام می‌شود به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن برای عملکرد صحیح به آهن وابسته است. آهن برای رشد مناسب ذهنی و فیزیکی مورد نیاز است و میزان مصرف کافی از این عنصر در طول دوره بارداری و در دوران کودکی اهمیت زیادی دارد.

کمبود آهن چگونه به وجود می‌آید؟

فقر آهن اولین مرحله از کاهش سطح آهن بدن است که می‌تواند در ادامه به بیماری کمبود آهن یا آنمی تبدیل شود. دلایل گوناگونی وجود دارد که باعث از دست دادن سلول‌های خونی می‌شود و همچنین در شرایط مختلفی از ساخت گلبول‌های قرمز جدید خون جلوگیری می‌شود که این عمل توسط مغز استخوان صورت می‌گیرد. برخی از دلایلی که باعث از دست دادن گلبول‌های قرمز خون می‌شوند عبارتند از:

• عرق کردن (خصوصاً برای ورزشکاران حرفه‌ای)
• ادرار
• مدفوع (حرکات روده)
• لایه‌برداری (سلول‌های مرده پوست)
• دوره قاعدگی زنان (خصوصاً افرادی که چرخه طولانی دارند)
• خونریزی زخم و جراحت
• خونریزی ناشی از بارداری و زایمان

علائم کمبود آهن در بدن چیست؟

زمانی که سطح آهن به شدت کاهش می‌یابد، علائم کمبود آهن بروز پیدا می‌کند که هشدار دهنده است. علائم کمبود آهن ابتدا نامحسوس و کم هستند و زمانی که مشکل بزرگ و حادتر می‌شود، به علائم بارز تبدیل می‌شوند. علائم کمبود آهن عبارتند از:

• خستگی
• سرگیجه
• کاهش ایمنی
• کاهش توانایی در ورزشکاران
• پوست رنگ پریده
• احساس سرما در هوای گرم

برای درمان کمبود آهن چه بخوریم؟

به غیر از مکمل‌های دارویی که به طور مستقیم باعث افزایش سطح آهن خون می‌شوند، استفاده برخی مواد غذایی و سبزیجات هم می‌توانند میزان آهن بدن را افزایش دهند. البته مصرف داروهای مکمل به دلیل مصنوعی بودن ممکن است از طرف همه پزشکان توصیه نشود. پس برای اطمینان خاطر بیشتر می‌توانید به سراغ مصرف این مواد غذایی بروید تا سطح آهن خون خود را متعادل کنید:

انار: این میوه حاوی سطح بالایی از آهن است و برای درمان آنمی بسیار توصیه می‌شود. انار همچنین حاوی فیبر، پتاسیم و دیگر ویتامین‌هایی است که به افزایش جریان خون سالم کمک می‌کند. آب انار منبع غنی از آهن به شمار می‌رود.

گوجه فرنگی: این محصول کشاورزی به جذب آهن کمک می‌کند و برای فردی که به آنمی دچار است، مفید خواهد بود. می‌توانید گوجه فرنگی را به سالاد، خورشت و انواع مدل غذاها اضافه کنید.

میوه و سبزی: سبزیجات مختلفی مانند مارچوبه، میوه‌های خشک مانند برگه زرد آلو؛ هلو و آلو، گلابی، انجیر، کشمش و مویز باعث افزایش سطح آهن خون می‌شوند.

گیاهان دارویی: برخی از گیاهان باعث افزایش سطح آهن بدن می‌شوند ولی بهترین آنها شامل ریشه ترشک، ریشه قاصدک و  گیاه گزنه می‌شوند. البته پیشنهاد می‌شود قبل از شروع به مصرف این گیاهان دارویی حتماً با پزشک مشاور و دکتر طب سنتی مشورت کنید.

کدام مواد غذایی از جذب آهن جلوگیری می‌کنند؟

همان‌طور که برخی از مواد غذایی باعث افزایش میزان آهن بدن می‌شوند، برخی از مواد غذایی هم از جذب آهن جلوگیری می‌کنند. این مواد غذایی باعث می‌شوند بدن نتواند آهن درون غذا را جذب کند، پس بهتر است زمانی که در حال افزایش میزان آهن بدن خود هستید، از مصرف این مواد غذایی جلوگیری کنید. این مواد خوراکی عبارتند از:

• تخم مرغ
• شیر و پنیر
• شکلات و قهوه
• چغندر و لبو
• نعناع فلفلی
• سویا
• اسفناج

بیشتر بخوانید: کدام ویتامین‌ها و مواد معدنی متابولیسم بدن را تقویت می‌کنند؟

منبع: Urbangyal