ناسا رسما اعلام کرد: روی مریخ، آب جاری وجود دارد
ناسا رسما وجود آب مایع و جاری که به صورت فصلی روی مریخ جریان دارد را تایید کرد. حضور آب مایع، احتمال وجود حیات روی سیاره‌ی سرخ را بیشتر می‌کند.
ناسا روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری، از کشف آب‌های جاری فصلی روی مریخ خبر داد. آب‌هایی که در فصل‌های گرم سال روان می‌شوند و در فصل‌های سرد، یخ می‌زنند. این نتیجه‌گیری، از مشاهده‌ی رگه‌هایی تیره در یک سراشیبی روی سطح مریخ بدست آمده است. رگه‌هایی که در فصل‌های گرم، طول آن‌ها زیاد می‌شود و به چند صد متر می‌رسد؛ در فصل‌های سرد نیز ناپدید می‌شوند. این نخستین بار است که نشانه‌ای چنین محکم در تصدیق وجود آب مایع روی مریخ دیده شده و احتمال وجود حیات روی سیاره‌ی سرخ را به شدت تقویت می‌کند.
عکس‌های رگه‌های تیره را مدارگرد MRO، که در مدار مریخ گردش می‌کند تهیه کرده است. از عکس‌هایی که در طی سال‌ها گرفته شده، دانشمندان متوجه تغییر شکل این رگه‌ها در سراشیبی‌های منطقه‌ای از مریخ به نام «دهانه‌ی هیل» (Hale Crater) شده‌اند. این رگه‌ها در حقیقت مواد معدنی رسوب کرده‌ای هستند که بر اثر تبخیر آب، بر جای می‌مانند. این آب، حاوی مقدار زیادی نمک است و بدین ترتیب می‌تواند در دمای خیلی پایین هم به شکل مایع باشد. این رگه‌ها، در تابستان آن منطقه از مریخ و زمانی که دما در حدود منفی ۲۳ درجه‌ی سانتیگراد است، پدیدار می‌شوند و در فصل‌های سردتر که دما از این هم پایین‌تر است، محو می‌شوند.
پهنای این کانال‌ها بین ۱ تا ۱۰ متر است و سراشیبی یک دهانه‌ی برخوردی به نام «هلاس» (Hellas) قرار دارند
«جان گرونسفلد» (Jhon Grunsfeld)، فضانورد و از مقامات ارشد ناسا می‌گوید: «هدف ما روی مریخ، کشف آب بوده است. این تلاش‌ها در راستای جستجوی ما برای یافتن حیات در کیهان صورت می‌گیرد و اکنون به مدارکی موثق و علمی رسیده‌ایم که وجود آن‌چه در مریخ دنبالش بوده‌ایم را تایید می‌کند. این کشف بسیار بزرگی است و تایید می‌کند که آب روان، هرچند به صورت نمکی و کاملا شور، در مریخ جریان دارد.»
این رگه‌های تیره رنگ، با نام «رگه‌های آب جاری دوره‌ای» (Recurring Slop Linea) شناخته می‌شوند و پیشتر هم نظریه‌هایی درباره‌ی اینکه نشانه‌هایی از آب روان هستند، داده شده بود. در حقیقت حدود ۱۵ سال است که دانشمندان، چنین رگه‌ها و خط‌هایی که با تغییر فصل، تغییر شکل می‌دهند را دیده بودند. با این حال، اینکه دلیل بوجود آمدن و از بین رفتن این رگه‌ها، آب مایع است یا خیر، محل مناقشه بین دانشمندان بود.
به دلیل وجود نمک خیلی زیاد در این آب، دمای انجماد آن خیلی پایین است و بدین ترتیب می‌تواند در دمای منفی ۲۳ درجه‌ی سانتیگراد هم روان باشد. دانشمندان می‌گویند که این آب‌ها احتمالا زیر سطح و خیلی نزدیک به آن جریان دارند و مقداری از آن‌ها روی سطح می‌آید تا این رگه‌ها را بوجود آورد.
«لوجندرا اوجها» (Lujendra Ojha» از انستیتوی تکنولوژی جورجیا در آتلانتا که سرپرست نویسندگان مقاله‌ی این یافته در شماره‌ی ۲۸ سپتامبر Nature Geoscience است می‌گوید: «نمک‌های هیدراته را فقط زمانی که این عوارض فصلی در پهن‌ترین حالت خود بودند، پیدا کردیم. این به ما می‌گوید که خود رگه‌های تیره یا چیزی که باعث بوجود آمدن آن‌ها می‌شود، منشاء این هیدراتاسیون است. در هر دو وضعیت، کشف نمک‌های هیدراته در این سراشیبی‌ها، به معنی این است که آب نقش بسزایی در بوجود آمدن رگه‌ها ایفا می‌کند.»
مدارگرد ۷۲۰ میلیون دلاری MRO ناسا از سال ۲۰۰۶ به بررسی سطح مریخ مشغول است
اوجها نخستین بار در سال ۲۰۱۰ و زمانی که در دانشگاه آریزونا، دانشجوی کارشناسی بود و عکس‌های فوق با کیفیت دوربین «HiRISE» مدارگرد MRO را مطالعه می‌کرد، متوجه این عوارض شد. در عکس‌های دوربین «HiRISE» تعداد بیشتری از این رگه‌های تیره، در مناطق مختلف مریخ دیده می‌شود. در پرژوهش صورت گرفته، در کنار عکس‌های این دوربین، از ابزاری بر روی مدارگرد MRO به نام «CRISM» کمک گرفته شده است. این ابزار، یک طیف‌سنج است که می‌تواند نوع مواد معدنی روی سطح مریخ را تشخیص بدهد.
مطالعات طیف‌سنجی نشان می‌دهد که نمک‌های هیدراته در مناطق مختلفی از مریخ که رگه‌های تیره دیده می‌شود، وجود دارد. این نمک‌های هیدراته، بیشتر ترکیباتی مثل منیزیوم پرکلرات، منیزیوم کلرات و سدیم پرکلرات هستند. این ترکیبات می‌توانند کاری کنند که نقطه‌ی انجماد آب تا حد خیلی زیاد و مثل تا منفی ۷۰ درجه‌ی سانتیگراد پایین بیاید. در نتیجه آب حاوی این ترکیبات می‌تواند در دمای پایین و فشار جوی کم مریخ، جاری شود و از دره‌ها و دهانه‌ها پایین بیاید. منشاء این آب هنوز خیلی مشخص نیست. به خصوص اینکه مناطقی که رگه‌ها دیده می‌شوند معمولا استوایی هستند و در استوای مریخ، یخ در عمق خیلی زیاد وجود دارد. بنابراین نظریات مختلفی درباره‌ی منشاء این آب داده می‌شود. از جمله اینکه ممکن است نمک‌ها آب را از اتمسفر مریخ جذب می‌کنند یا اینکه از سفره‌های آبی در مناطق دیگر مریخ تغذیه می‌شوند.
پرکلرات‌ها پیشتر هم بر روی مریخ دیده شده بودند. مریخ‌نشین «ققنوس» (Phoenix) و مریخ‌نورد «کنجکاوی» (Curiosity) توانسته بودند آن را در خاک مریخ پیدا کنند. ولی این اولین بار است که دانشمندان پرکلرات را از راه دور و با یک مدارگرد پیدا می‌کنند.
مدارگرد MRO، از سال ۲۰۰۶ و با استفاده از ۶ ابزار علمی خود، سیاره‌ی مریخ را زیر نظر دارد. «ریک زورک» (Rich Zurek) از آزمایشگاه JPL ناسا که عضو پروژه‌ی MRO است می‌گوید: «توانایی مدارگرد MRO در مشاهده‌ی دقیق مریخ طی سال‌های مختلف، توانسته است چنین دستاوردی را برای ما بوجود آورد. نخست توانست این رگه‌های تیره‌ی فصلی را مشاهده کند و حالا به ما کمک می‌کند که بتوانیم بفهمیم این‌ها چه هستند.»
وجود آب بر روی مریخ، می‌تواند به معنی حضور نوعی از حیات باشد. انواعی از حیات که می‌توانند شرایط خیلی سخت، مثل شوری و سرمای زیاد را تحمل کند.
مقاله‌ی کشف آب روی مریخ را می‌توانید از این لینک مشاهده کنید.
تصویر زیر، بوجود آمدن و از بین رفتن این رگه‌ها در ماه‌های مختلف مریخ را نشان می‌دهد.
در ویدیوی زیر می‌توانید لحظه‌ی اعلام خبر کشف آب در مریخ در کنفرانس خبری ناسا را ببینید.
خیلی جالب بود ،ممنون
ممنون.بسیار جالب و لذت بخش بود
به نظر من شبیه آب نیست !!
مرسی، جالب بود