رقص قمرهای نپتون در مدارشان به دور این سیاره
دانشمندان به تازگی دریافتهاند حرکت خاص دو قمر سیاره نپتون در مدار که به نوعی شبیه به یک رقص فضایی است مانع از برخورد این دو به یکدیگر میشود.
مسیر مداری اقمار Naiad و Thalassa، درونیترین قمرهای سیاره نپتون، تنها حدود ۱۸۵۰ کیلومتر از یکدیگر فاصله دارد. با این وجود این دو قمر هیچگاه بیشتر از ۳۴۵۰ کیلومتر به یکدیگر نزدیک نمیشوند. اتفاقی که دلیل آن حرکت خاص این دو قمر در مدارشان است.
در هر ۶۹ بار گردش قمر Thalassa به دور نپتون قمر Naiad هفتاد و سه بار به دور این سیاره میچرخد. روندی که به صورت مداوم تکرار میشود و به رزونانس معروف است.
پیش از این انواع مختلفی از رزونانس در سیارات، قمرها و سیارکهای منظومه شمسی مشاهده شده بود. اما یافتهی جدید دانشمندان دربارهی این دو قمر نپتون موردی است که پیش از این مشابه آن دیده نشده است. چرا که رزونانس مداری در مورد دیگر اقمار سیارات بزرگ منظومه شمسی اغلب بسیار سادهتر از چیزی است که در Naiad و Thalassa میبینیم.
سامانه نپتون و قمرهایش نمونهای جذاب در میان سیارات منظومه شمسی است. تریتون، بزرگترین قمر سیاره نپتون، مدتها پس از شکلگیریاش در کمربند کوییپر در دام گرانش نپتون افتاده و به یکی از قمرهای این سیاره تبدیل شده است. ورود تریتون به سامانه نپتون و قمرهایش باعث تغییرات فراوانی در این سیستم شد. برخورد اقمار به یکدیگر یکی از اثرات این اتفاق بود که بقایای آن در نهایت منجر به تشکیل قمرهای جدید و حلقههایی به دور سیاره نپتون شد.
تا به این جا ۱۴ قمر به دور سیاره نپتون کشف شدهاند که Naiad و Thalassa جزء کوچکترین آنها هستند. اندازهی این دو قمر چیزی در حدود صد کیلومتر است.
پژوهشگران احتمال میدهند که مدار قمر Naiad در برهمکنش گرانشی که با یکی دیگر از قمرهای نپتون داشته تغییر کرده است. پس از آن و با انحراف مدار این قمر، Naiad و Thalassa به شرایطی که امروز آن را مشاهده میکنیم رسیدهاند.
اخترشناسان در پژوهشی که منجر به این یافتههای جدید شد از تلسکوپ فضایی هابل استفاده کردند. رصدهای هابل علاوه بر این اطلاعاتی را دربارهی ترکیبات داخلی اقمار درونی سیاره نپتون در اختیار دانشمندان قرار میدهد. همچنین دانشمندان میتوانند با بررسی این دادهها جرم و چگالی اقمار نپتون را با دقت بیشتری محاسبه کنند.
عکس کاور: تصویر فضاپیمای ویجر ۲ از سیاره نپتون.
Credit: NASA/JPL