رقابت برای ساخت اقامت‌گاه‌های فضایی
ایستگاه فضایی باز هم بزرگتر شد. هفته‌ی پیش موشک فالکن ۹ شرکت اسپیس‌ایکس، یک «هتل قابل انبساط» ماژولار را به ایستگاه فضایی بینالمللی برد. بعد از سال ۲۰۱۱ این اولین ماژولی است که به ایستگاه فضایی بینالمللی اضافه شده. چند روز بعد شرکت سازنده‌ی این هتل ماژولار به نام «بیگلو» (Bigelow) از برنامه‌اش برای ارسال پلتفرم یک هتل کامل به مدار زمین تا سال ۲۰۲۰ خبر داد.
بیگلو در این راه تنها نیست. طی یک دهه‌ی آینده می‌توانیم شاهد حضور گسترده‌ی چینی‌ها، روس‌ها، آمریکایی‌ها و البته شرکت‌های خصوصی مختلف در فضا باشیم. البته مثل همه‌ی برنامه‌های بزرگ دیگر، مشکلات می‌توانند باعث شوند که برنامه‌ها عقب بیفتند. ولی مشخصا مسابقه‌ی فضایی بعدی نه برای کاوش در فضا، بلکه بر سر اقامت در آن خواهد بود. اینکه چه کسی برنده می‌شود مشخص نیست، ولی هدف اصلی این مسابقه‌ی فضایی، تسلط بر منظومه‌ی شمسی خواهد بود. اما آیا در انتهای مسابقه یک برنده‌ی نهایی خواهیم داشت یا چند قدرت برابر که هرکدام ایستگاه‌های کوچک خودشان را دارند و سعی می‌کنند منابع مالی پژوهشی و توریستی را جذب کنند؟
از سال ۱۹۹۸ تنها ایستگاهی که در مدار پایین زمین داشتیم، ایستگاه فضایی بینالمللی بود. البته ایستگاه فضایی روسی میر تا چند سال بعد همچنان حضور داشت و به دلیل مشکلات مالی بازنشست شد. از ابتدا قرار بود که ایستگاه فضایی تا سال ۲۰۲۴ برقرار باشد، ولی ممکن است مشکلات مالی باعث شوند که این ایستگاه ۱۰۰ میلیارد دلاری خیلی زودتر عمرش به پایان برسد. تازه اخیرا خبرهایی بر این مبنی که روسیه می‌خواهد از سهم خودش در ایستگاه فضایی صرف نظر کند و برود برای خودش کار کند هم شنیده می‌شود.
چینی‌ها را هم نباید دست کم گرفت. این کشور جزو شرکای ایستگاه فضایی نیست و قوانین کنونی آمریکا اجازه نمی‌دهند که ناسا با آن‌ها همکاری کند. اواخر امسال آژانس فضایی چین می‌خواهد آزمایشگاه فضایی «تیانگ‌یونگ ۲» را به فضا پرتاب کند. این دومین گام چینی‌ها در تلاش برای قرار دادن ایستگاه فضایی به حساب می‌آید. یک ایستگاه فضایی که قرار است تا سال ۲۰۲۰ به فضا پرتاب شود.
تیانگ‌یونگ ۱؛ اولین گام به سوی ساخت ایستگاه فضایی چینی
«مایک گولد» از شرکت بیگلو می‌گوید: «ما می‌دانیم که چینی‌ها در آینده یک ایستگاه فضایی خواهند داشت. بنابراین فکر می‌کنیم که مهم است آمریکا و شرکای بینالمللی آن در مدارهای پایین زمین حضور داشته باشند.»
بیگلو امیدوار است که بتواند این کار را بکند. این شرکت می‌خواهد تا سال ۲۰۲۰ دو ماژول پیشرفته‌تر B330 را روانه‌ی فضا کند. اگر ناسا قبول کند یکی را به ایستگاه فضایی متصل میکند و اگر قبول نکند می‌گذارد که در فضا رها باشند.
سفرهای فضایی خصوصی
گولد می‌گوید: «برنامه این است که ماژول‌های B330 را برای ساختن یک ایستگاه فضایی بینالمللی به هم وصل کنیم تا جایگزین ایستگاه فضایی بینالمللی شود.» ولی برای رسیدن به این هدف بیگلو باید اول صبر کند که فضاپیماهای سرنشین‌دار خصوصی ساخته شوند. به هر حال هتل فضایی که کسی نتواند به آن وارد شود به درد نمی‌خورد. اکنون تنها راه اینکه به فضا بروید این است که از فضاپیماهای روسی سایوز استفاده کنید. ولی ناسا در حال همکاری با بویینگ و اسپیس‌ایکس برای ساخت فضاپیمایی جدید است. احتمالا این فضاپیما سال آینده پرتاب می‌شود.
دیگران فکر می‌کنند که راه رسیدن به یک ایستگاه فضایی تجاری باید خیلی آهسته‌تر طی شود. «برد کولنبرگ» از موسسه‌ی «ساخت فضا» (Made in Space) که در کالیفرنیا است و پرینترهای سه بعدی را در ایستگاه فضایی آزمایش میکند می‌گوید: «من می‌بینم که روزی شرکت‌های خصوصی برای ایستگاه فضایی قطعه‌سازی می‌کنند و زمانی ایستگاه فضایی خودشان را می‌سازند.»
ناسا از موسساتی که پلتفرم‌های جدید می‌سازند پشتیبانی میکند. پلی «جوئل مونتالبانو» از ناسا می‌گوید که این سازمان نمی‌خواهد شرکت‌ها را تامین مالی کند و فقط همکار آن‌ها خواهد بود. آیا همه‌ی این کارها می‌تواند پیش از بازنشسته شدن ایستگاه فضایی رخ دهد؟ هیچ دلیل فنی و مهندسی وجود ندارد که ایستگاه نتواند تا بیش از سال ۲۰۲۴ کار کند. حتی اگر موسسات خصوصی هم نتوانند با ایستگاه فضایی همکاری کنند، ایستگاه فضایی در صورت عدم وجود مشکلات مالی می‌تواند تا بعد از سال ۲۰۲۴ هم به کارش ادامه دهد.
استگاه فضایی نهایی چینی‌ها خیلی شبیه به ایستگاه فضایی بینالمللی خواهد بود.
اگر هیچ‌کدام از این کارها نتواند انجام شود، چینی‌ها می‌توانند فضا را تسخیر کنند. «دین چنگ» که بر روی برنامه‌های فضایی چین پژوهش میکند می‌گوید: «خیلی وقت است که چینی‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند این راه را به تنهایی بپیمایند.» او این‌طور ادامه می‌دهد که چینی‌ها خیلی قبل‌تر از اینکه ما ایستگاه فضایی بینالمللی را داشته باشیم به ساخت ایستگاه‌های فضایی علاقه داشتند و برنامه‌های فضایی سرنشین‌دار آن‌ها در همین راستا انجام می‌شود.
چین دارد همان راهی را می‌رود که سال‌ها پیش آمریکایی‌ها و روس‌ها رفته بودند. یعنی اینکه قبل از ساختن ایستگاه‌های چند قسمتی، به سوی پرتاب تک ماژول‌ها رفته‌اند. تلاش آن‌ها در سال ۲۰۱۱ و با پرتاب آزمایشگاه فضایی «تیانگ یونگ ۱» انجام شد. در سال ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ دو گروه فضانورد به ایستگاه فضایی رفتند و هرکدام دو هفته آن‌جا ماندگار شدند. اکنون این ایستگاه از کار افتاده ولی همچنان در مدار قرار دارد.
برنامه‌های کنونی نشان می‌دهند که ایستگاه فضایی چینی‌ها دارای سه ماژول، دو بازوی روباتیک و پنل‌های بزرگ خورشیدی خواهد بود. این باعث می‌شود که شبیه به ایستگاه فضایی بینالمللی کوچک شده باشد. در ضمن طبق ادعای چینی‌ها، در کنار این ایستگاه یک تلسکوپ هم وجود خواهد داشت که قوی‌تر از تلسکوپ هابل است. از آن‌جا که تلسکوپ نزدیک به ایستگاه قرار می‌گیرد، تعمیر و نگهداری آن ساده‌تر است.
جالب است ببینیم که چینی‌ها چه واکنشی به ورود بخش خصوصی به حوزه‌ی فضا انجام می‌دهند. چنگ می‌گوید: «آن‌ها هم وارد می‌شوند و تعدادی از ایستگاه‌های تیانگ‌یونگ را به عنوان هتل استفاده می‌کنند. شاید هم این کار را نکنند چرا که فضا برای چینی‌ها یک بحث امنیت ملی هم هست.»
بسته به اینکه بحث‌های اقتصادی، فناوری و سیاسی چگونه پیش می‌رود، ممکن است در آینده یک، دو، سه یا تعداد بیشتری ایستگاه فضایی داشته باشیم. «کریس لویکی» از یک شرکت خصوصی واقع در آمریکا که قصد دارد در سیارک‌ها معدن‌کاری کند می‌گوید: «ما نمی‌خواهیم فقط یک ایستگاه فضایی داشته باشیم. مثل این است که فقط یک دانشگاه داشته باشیم.» او این‌طور ادامه می‌دهد که وقتی ما قابلیت ارسال تعداد بیشتری انسان به فضا را کسب می‌کنیم، البته که می‌خواهیم به جایی سفر کنیم. او خیلی جدی فکر میکند که می‌توان در آینده‌ی نزدیک شرکت‌های خصوصی مثل بیگلو و دیگران را دید که مقاصد جدیدی را ساخته‌اند.
آژانس‌های فضایی و شرکت‌ها با داشتن جای پای محکم‌تر در مدار زمین می‌توانند برای برداشتن قدم بعدی آماده باشند و شاید در نهایت شروع به جستجوی وسیع‌تر در منظومه‌ی شمسی بکنند. برای مثال همین الان ناسا درباره‌ی فرستادن انسان به مریخ و ساختن ایستگاه فضایی به دور ماه برنامه‌ریزی میکند. گولد می‌گوید از هر برنامه‌ای در فضا که به انسان مربوط باشد حمایت می‌کنند چرا که انسان‌ها همیشه باید مکانی برای زندگی داشته باشند.
منبع: New Scientist
