ثبت دقیق‌ترین تصویر از طوفان‌های سیاره مشتری در نور فروسرخ
اخترشناسان به تازگی با کمک تلسکوپ جِمِنای (Gemini) و تصویربرداری در نور فروسرخ تصویری بسیار دقیق و با جزئیات از طوفان‌های جو سیاره مشتری ثبت کردند.
این تصویر بخشی از برنامه مشترک تلسکوپ جمنای، تلسکوپ فضایی هابل و فضاپیمای جونو برای بررسی جو سیاره مشتری است.
هدف این برنامه گردآوری داده‌های دقیق از سیاره مشتری در طول موج‌های مختلف است. با تصویربرداری در هر طول موج نمایی متفاوت از جو این سیاره را می‌توان مشاهده کرد. داده‌هایی که در کنار هم تصویر کامل‌تری را از آن چه در جو بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی می‌گذرد در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد.
در این پروژه فضاپیمای جونو، تلسکوپ هابل و تلسکوپ جمنای در بازه زمانی تقریبا یکسان و در طول موج‌های مختلف سیاره مشتری را زیر نظر می‌گیرند. فضاپیمای جونو که از سال ۲۰۱۶ در مدار این سیاره قرار دارد هر ۵۳ روز یک بار از فراز ابرهای جو مشتری عبور می‌کند و با ابزارهای علمی مختلف خود داده‌های ارزشمندی را گردآوری می‌کند.
تصاویر تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ جمنای از لکه سرخ بزرگ مشتری در نور فروسرخ، مرئی و فرابنفش.
Credits: NASA, ESA, and M.H. Wong (UC Berkeley) and team
از سوی دیگر پژوهشگران تقریبا در همان بازه زمانی و تا حد امکان همگام با برنامه جونو سیاره مشتری را با تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ جمنای رصد می‌کنند. به این ترتیب هابل و جمنای تصویری کلی از سیاره مشتری را در طول موج‌های مرئی، فرابنفش و فروسرخ ثبت می‌کنند و فضاپیمای جونو نیز از مدار مشتری بخش‌هایی از این سیاره را در طیف رادیوئی مورد بررسی قرار می‌دهد.
در نهایت تحلیل داده‌های این سه ابزار این فرصت را به اخترشناسان می‌دهد تا فرآیندهای درون جو مشتری، مانند طوفان‌ها و صاعقه‌ها، را با دید جامع‌تری بررسی کنند.
تصویر جدید رصدخانه جمنای از سیاره مشتری یکی از دقیق‌ترین تصاویری است که تا کنون از این سیاره در نور فروسرخ ثبت شده است. در این عکس جزئیاتی با قطر ۵۰۰ کیلومتر در جو این سیاره تفکیک شده‌اند. برای مقایسه تفکیک چنین جزئیاتی در سیاره مشتری مثل تفکیک چراغ‌های یک خودرو در چابهار است، در حالی که ناظر در تهران حضور دارد!
تصویر بسیار دقیق تلسکوپ جمنای از مشتری با استفاده از تکنیک «عکاسی شانسی» (Lucky Imaging) ثبت شده است. در شرایط عادی آشفتگی‌های جو زمین اجازه ثبت چنین تصویر دقیق و باکیفیتی را نمی‌دهد. اما استفاده از این تکنیک تصویربرداری، که عکاسان نجومی آماتور هم از آن برای عکاسی از سیارات منظومه شمسی استفاده می‌کنند، رسیدن به این کیفیت را ممکن کرد. در این روش تعداد بسیار زیادی عکس با نوردهی کوتاه از سوژه ثبت می‌شود و بهترین تصاویر از میان آن‌ها برای ساخت تصویر نهایی انتخاب می‌شود. این تصاویر به صورت اتفاقی درست در زمانی که آشفتگی‌های جوی در بازه‌ای کوتاه به کمترین میزان رسیده است ثبت شده‌اند.
تصویر سمت چپ در زمان آشفتگی جوی نسبتا شدید و تصویر سمت راست در زمان کوتاهی که آشفتگی جوی به کمترین میزان رسیده ثبت شده است. در ساخت تصویر نهایی از میان تعداد زیادی عکس تنها از تصاویر باکیفیت استفاده شده است.
Credit: International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA M.H. Wong (UC Berkeley) and team
Acknowledgments: Mahdi Zamani
در پایان نیز مجموعه‌ای از این تصاویر باکیفیت، از میان انبوهی از فریم‌ها، انتخاب و با یک‌دیگر ترکیب می‌شوند تا تصویر نهایی با رزولوشنی بسیار بالا ساخته شود.
سایز اصلی این عکس را می‌توانید در این جا مشاهده کنید.
عکس کاور: تصویر بسیار دقیق تلسکوپ جمنای از طوفان‌های سیاره مشتری در نور فروسرخ.
Credit: International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA, M.H. Wong (UC Berkeley) and team
Acknowledgments: Mahdi Zamani
