در جشنواره کن ۲۰۱۸ حواستان به این ۱۰ فیلم باشد
اهمیت جشنواره فیلم کن در سینما به‌ویژه در میان آن دسته از مخاطبان که به‌وجوه هنری فیلم اهمیت زیادی می‌دهند، انکارناپذیر است. گرچه جوایز جشنواره‌ها هرگز به خودی خود، کیفیت فیلم را تعیین نمی‌کنند اما حضور در جشنواره و کسب جوایز باعث می‌شود فیلم‌ها بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند؛ در واقع جشنواره‌ها راهی هستند که به مخاطب مشتاق کمک می‌کنند تعدادی از فیلم‌های قابل‌توجه سال را بشناسد.
امسال جشنواره کن از تاریخ ۱۸ اردیبهشت تا ۲۹ اردیبهشت برگزار می‌شود و در حال حاضر فیلم‌هایی که قرار است در بخش‌های مختلف جشنواره با هم رقابت کنند مشخص شده‌اند. در این میان قصد داریم به ۱۰ عنوان اشاره کنیم که بد نیست بهشان توجه داشته باشید و سرنوشت‌شان در جشنواره و پس از آن را دنبال کنید.
پیش از آنکه برویم سراغ ۱۰ فیلم مورد بحث بد نیست بخشی دیگر از اطلاعات کلی‌مان درباره کن امسال را دوباره مرور کنیم. داوران بخش مسابقه اصلی ۹ نفرند که احتمالا در میان‌شان چهره‌هایی چون کیت بلانشت بازیگر استرالیایی، دنی ویلنوو کارگردان کانادایی و آندری زویاگینتسف کارگردان روس از باقی مشهورترند. باید به این موضوع هم اشاره کنیم که بلانشت ریاست هیئت داوران این دوره را به عهده دارد، این بازیگر زن یازدهمین زنی است که در تاریخچه ۷۰ ساله جشنواره کن به عنوان رییس هیئت داوران انتخاب شده است.
جشنواره امسال با بعضی حرف و حدیث‌ها هم همراه بود. یکی از مهم‌ترین جنجال‌های کن ۲۰۱۸ درگیری برگزارکنندگان جشنواره با شرکت نت‌فلیکس بود. نت‌فلیکس که یک شرکت رسانه‌ای است که از طریق میلیون‌ها عضو شبکه جهانی خود درآمدزایی می‌کند علاوه برساخت سریال‌های مشهور به ساخت فیلم‌های سینمایی هم دست زده است. نت‌فلیکس ترجیح می‌دهد براساس مدل کسب و کار خود، فیلم‌هایی که تهیه می‌کند را به سرعت برای مخاطبان خود منتشر کند پیش از آنکه فیلم را به صورت گسترده اکران کند، همین اقدام باعث اختلاف میان کن و نت‌فلیکس شده است. این اختلافات از سال گذشته آغاز شد، زمانی که نت‌فلیکس حاضر نشد دو عنوان از فیلم‌هایی که در جشنواره شرکت داده بود را در کشور فرانسه اکران کند. نهایتا این جدال امسال به شدیدترین شکل ممکن ادامه یافت و باعث شد نت‌فلیکس فیلم‌های خود را از جشنواره کن بیرون بکشد.
یکی دیگر از اتفاقات جالب جشنواره امسال هم ممنوع کردن سلفی گرفتن روی فرش قرمز بود. مسئولان جشنواره تشخیص داده‌اند سلفی‌گرفتن روی فرش قرمز در مجموع مضحک و نامناسب است.
یکی دیگر از اتفاقات جالب جشنواره امسال هم ممنوع کردن سلفی گرفتن روی فرش قرمز بود.
اما در میان فیلم‌هایی که به بخش مسابقه اصلی جشنواره فیلم کن راه یافتند و در عنوان‌هایی که قصد اشاره به آن‌ها را داریم حرفی ازشان زده نشده، بد نیست به «مرد سگی» ماتئو گارونه کارگردان ایتالیایی، «کتاب تصویر» آخرین اثر کارگردان نام‌آور فرانسوی ژان لوک گدار، «سه رخ» فیلمی از جعفر پناهی، «جنگ سرد» ساخته پاوو پاولیکوفسکی لهستانی و «درخت گلابی وحشی» اثر کارگردان ترک نوری بیلگه جیلان اشاره کنیم. گارونه پیش از این بخاطر فیلم‌های «گومورا» و «واقعیت» مورد توجه قرار گرفته بود و موفق شد جوایزی از جمله جایزه بزرگ جشنواره کن را به خود اختصاص دهد. ژان لوک گدار دیگر نیاز به معرفی ندارد و هر اهل سینمایی احتمالا نام گدار را شنیده است. کارگردان مشهور موج نوی سینمای فرانسه که فیلم‌هایی خلاف جریان اصلی می‌سازد و بیشتر عمر سینمایی خود را صرف آزمایش فرم‌های بیانی جدید در سینما کرده است. گدار چهار سال پیش آخرین فیلم خود یعنی خداحافظی با زبان را ساخته بود و با وجود آنکه ۸۷ سال سن دارد هنوز از سینما دست نکشیده است. سه‌رخ هم جدیدترین اثر جعفر پناهی کارگردان مشهور ایرانی است که آخرین فیلمش تاکسی حدودا سه سال پیش ساخته شده بود و برنده خرس طلای جشنواره فیلم برلین شد. پاوو پاولیکوفسکی بیشتر در سال ۲۰۱۳ و بخاطر کارگردانی فیلم ایدا مورد توجه قرار گرفت؛ اولین فیلم لهستانی که موفق شد اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را تصاحب کند. نوری بیلگه جیلان هم این سال‌ها در میان مشهورترین کارگردان‌های تاریخ سینمای ترکیه قرار گرفته و در جشنواره کن هم خوب جایزه می‌برد؛ جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم «سه میمون»، جایزه بزرگ جشنواره برای فیلم‌های اوزاک و روزی روزگاری در آناتولی و نخل طلا برای فیلم خواب زمستانی از جمله جوایزی است که جیلان صرفا در کن به دست آورده است.
اما پس از یک مقدمه نسبتا طولانی ۱۰ فیلم از مجموعه فیلم‌هایی که قرار است در بخش‌های مختلف جشنواره کن ۲۰۱۸ اکران شوند را هم مرور می‌کنیم.
همه می‌دانند
فیلم سینمایی «همه می‌دانند» (Everybody Knows) جدیدترین ساخته اصغر فرهادی است که جشنواره با پخش آن افتتاح شد. خاویر باردم، پنه‌لوپه کروز و ریکاردو دارین از جمله بازیگران صاحب‌نام این فیلم هستند. فرهادی از خوزه لوئیس آلکائینه هم به عنوان فیلم‌بردار استفاده کرده؛ فیلم‌بردار اسپانیایی ۷۹ سالهای که یکی از درجه‌یک‌های سینمای اسپانیا به حساب می‌آید و با کارگردان‌های مشهور اسپانیایی مثل کارلوس سائورا و پدرو آلمودوار همکاری داشته است. همه می‌دانند روایتگر داستان خانواده‌ای است که به روستای مادری خود در اسپانیا سفر می‌کنند اما این سفر از طریق رخدادهایی تکان‌دهنده ویران می‌شود. فرهادی سال گذشته موفق شد بخاطر فیلم فروشنده برای دومین‌بار اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را به دست بیاورد و در جشنواره کن هم جوایز بهترین فیلم‌نامه و بهترین بازیگر مرد را تصاحب کند.
زیر دریاچه نقره‌ای
این کمدی نئونوار آمریکایی را رابرت دیوید رابرت میچل کارگردانی کرده و اندرو گارفیلد یکی از بازیگران محبوب این روزهای سینمای آمریکا هم در آن به ایفای نقش می‌پردازد. میچل پیش از این فیلم ترسناک و مستقل It Follows را در سال ۲۰۱۴ ساخته بود که مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. در « زیر دریاچه نقره‌ای» (Under the Silver Lake) سم با بازی اندرو گارفیلد به دنبال همسایه خود می‌گردد که اخیرا ناپدید شده است و با ورود به لس آنجلس و بررسی سرنخهای بیشتر روایت پیچیده‌تر از قبل شده و داستان فیلم شاخ و برگ‌های بیشتری پیدا می‌کند. لس آنجلس به شکل تاریخی مکان روایی بسیاری از فیلم‌های تاریخ‌ساز نوار بوده است.
فارنهایت ۴۵۱
فارنهایت ۴۵۱ را رامین بحرانی هنرمند ایرانی- آمریکایی کارگردانی کرده است. بحرانی پیش از این بخاطر فیلم Chop Shop مورد توجه منتقدان قرار گرفته بود. Chop Shop که در سال ۲۰۰۷ اکران شد توسط راجر ایبرت منتقد آمریکایی به عنوان یکی از بهترین آثار دهه اول قرن بیست و یکم ارزیابی شد. همچنین اثر دیگر این کارگردان Goodbye Solo از فیلم‌هایی بود که در جشنواره ونیز تحسین شد و جایزه منتقدان را تصاحب کرد.
فارنهایت ۴۵۱ اقتباسی است از رمان معروفی به همین نام که توسط ری بردبری نویسنده آمریکایی نوشته شده است. این رمان علمی- تخیلی ویران‌شهری در آینده را تصویر می‌کند که در آن کتاب به عنوان یک عنصر ممنوعه در نظر گرفته می‌شود و باید آن را سوزاند، نام کتاب هم به دمایی اشاره دارد که در آن کاغذ کتاب می‌سوزد. این رمان پیش از این هم چندین بار مورد اقتباس سینمایی قرار گرفته است از جمله توسط فرانسوا تروفو فیلمساز مشهور فرانسوی. همچنین نام مستند فارنهایت ۱۱/۹ ساخته مایکل مور هم با اشاره‌ای به این کتاب انتخاب شده. مور درباره این مستند انتقادی سیاسی می‌گوید فارنهایت ۱۱/۹ دمایی است که در آن آزادی به آتش کشیده می‌شود.
مایکل بی.جردن و مایکل شنون از جمله بازیگران اثر جدید رامین بحرانی هستند. فارنهایت ۴۵۱ در بخش خارج مسابقه جشنواره کن به نمایش در می‌آید.
لازاروی خوشحال
سومین فیلم بلند کارگردان زن ایتالیایی آلیس رورواچر ماجرای یک مرد ساده روستایی به نام لازارو را دنبال می‌کند که از جهان مدرن و مظاهرش دوری می‌کند. لازاروی خوشحال (Lazzaro Felice) در یک روستای بسیار قدیمی و از نظر بصری خیره‌کننده در حومه شهر پروجا ساخته شده و نوعی سفر سینمایی در تاریخ سی سال گذشته ایتالیا است.
آلیس رورواچر پیش از این با ساخت فیلم «شگفتی‌ها» موفق شده بود جایزه بزرگ جشنواره کن را تصاحب کند.
حیات وحش
حیات وحش یا حیوانات وحشی (Wildlife) یک اقتباس سینمایی از رمانی است به همین نام که توسط ریچارد فورد در سال ۱۹۹۰ نوشته شده است. فیلم را بازیگر ۳۳ ساله آمریکایی پل دینو کارگردانی کرده و در واقع شروع حرفه این بازیگر به عنوان کارگردان به حساب می‌آید. فیلم که پیش از این در جشنواره ساندنس نمایش داده شد مورد تمجید منتقدان واقع شده و به عنوان درامی دارای ریتم نسبتا کند اما اثرگذار با بازی‌های قوی شناخته شده است. فیلم روایت نابودی یک ازدواج را از منظر فرزند یک زوج نمایش می‌دهد. زویی کازان بازیگر فیلم بیمار بزرگ که از فیلم‌های موفق سال ۲۰۱۷ به حساب می‌آید در این اثر به ایفای نقش پرداخته است.
حیات وحش قرار است در بخش نمایش‌های ویژه جشنواره کن به نمایش در بیاید.
دختران خورشید
ایو هوسون که از کارگردان‌های زن تاثیرگذار سینمای فرانسه است امسال با فیلم دختران خورشید (Girls of the Sun) به جشنواره فیلم کن آمده است. دختران خورشید روایتگر داستان یک گردان از رزمنده‌های زن است که دختران خورشید نامیده می‌شوند و برای پس‌گرفتن زادگاه‌شان از داعش با این گروه مبارزه می‌کنند. گلشیفته فراهانی نقش رهبر این گروه را بازی می‌کند و در ملاقات با یک روزنامه‌نگار فرانسوی داستان خود را بازگو می‌کند.
پاپ فرانسیس – مرد خوش قول
این فیلم مستند قرار است در بخش نمایش‌های ویژه اکران شود. کارگردان نام‌آشنای آلمانی ویم وندرس که از نام‌های شاخص موج نوی سینمای آلمان است در این مستند با پاپ هم‌سفر شده و در حالی که در نقاط مختلف جهان او را همراهی می‌کند طی مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهایی مخاطب را با نظرات پاپ درباره موضوعاتی مثل مرگ، عدالت اجتماعی، نابرابری، محیط زیست، مهاجرت و … آشنا می‌کند.
گرچه ویم وندرس بخاطر فیلم‌های بلند داستانی‌اش مشهور است اما این هنرمند آلمانی مستندهای مهمی هم ساخته؛ برای مثال می‌توان به مستند نمک زمین که براساس زندگی سباستیائو سالگادو عکاس معروف برزیلی در سال ۲۰۱۴ ساخته شد اشاره کرد. ویم وندرس در سال ۱۹۸۴ برای ساخت فیلم پاریس، تگزاس از جشنواره فیلم کن نخل طلا گرفت و چند سال بعد در سال ۱۹۸۷ با فیلم زیر آسمان برلین موفق شد از همین جشنواره جایزه بهترین کارگردانی را تصاحب کند.
کفرناحوم
فیلم سینمایی کفرناحوم را نادین لبکی هنرمند لبنایی کارگردانی کرده است. لبکی در سالهای آغازین قرن بیست و یکم با ساختن ویدیوکلیپ برای خوانندگان لبنانی در رسانه‌های عرب‌زبان مورد توجه قرار گرفت، بویژه یکی از کلیپ‌های او که برای نانسی عجرم خواننده مشهور لبنانی ساخته شده بود بسیار جنجال‌ساز شد. لبکی با فیلم سینمایی «کارامل» حضور در جشنواره‌های خارجی و سینمای جهان را آغاز کرد و تا به امروز مشغول ساخت فیلم بوده است. در مجموع جشنواره‌ها و منتقدین خارجی نگاه مثبتی به این کارگردان زن لبنانی داشته‌اند. آخرین فیلم لبکی «کفرناحوم» (Capernaum) نوعی رئالیزم مستندگونه را با یک فیلم داستانی ترکیب کرده و درباره کودکی است که در خاورمیانه زندگی می‌کند. این کارگردان لبنانی اصولا در آثارش از بازیگران غیرحرفه‌ای استفاده می‌کند و همین سنت را در کفرناحوم ادامه داده.
بلکککلنزمن
فیلم جدید اسپایک لی با اسمی که شیوه نوشتاری جالبی هم دارد (BlacKkKlansman)، اقتباسی است از رمانی به نام بلک کلنزمن یا نژاد پرست سیاه که روایتگر ماجرای یک کارآگاه سیاه‌پوست است که وارد انجمن کو کلاکس کلان‌ها می‌شود. جان دیوید واشینگتن (پسر دنزل واشینگتن معروف) نقش کارآگاه سیاه‌پوست را به عهده دارد که موفق می‌شود تا رده‌های بالای سازمان نفوذ کند و آدام درایور هم نقش یک پلیس تحت پوشش یهودی را ایفا می‌کند. شکل نوشتاری نام فیلم یا اتصال سه حرف K به هم یادآور سازمان کو کلاکس کلان است؛ سازمانی قدیمی که در آمریکا بسیار فعال بوده و علاوه بر شعله‌ور ساختن نفرت نژادی، دست به اعمال خرابکارانه مختلف علیه سیاه‌پوست‌ها می‌زند.
مردی که دن کیشوت را کشت
فیلم سینمایی «مردی که دن کیشوت را کشت» (The Man Who Killed Don Quixote) آخرین فیلمی خواهد بود که در این نوشته درباره‌اش صحبت می‌کنیم و آخرین فیلمی هم خواهد بود که در جشنواره کن روی پرده می‌رود. فیلم اختتامیه جشنواره را تری گیلیام بریتانیایی- آمریکایی ساخته است. گیلیام بخاطر ساخت آثاری چون ۱۲ میمون، برزیل و ترس و نفرت در لاس‌وگاس شهرت دارد. فضاهای فانتزی، مضامین تخیلی و کمدی از جمله محتواهای تکرارشونده آثار این کارگردان هستند.
مردی که دن کیشوت را کشت نوعی اقتباس آزاد از اثر معروف سروانتس به حساب می‌آید. در دن کیشوت اثر سروانتس با پیرمردی طرفیم که خیال می‌کند یک شوالیه است و با ملازمش سانچو پانزا عازم سفری می‌شود که بن‌مایه‌اش خیال و توهم است نه واقعیت. در مردی که دن کیشوت را کشت ولی با پیرمردی طرفیم که خیال می‌کند دن کیشوت قصه‌ی سروانتس است و توبی، یک جوان که کارگزار تبلیغات است را هم به‌جای سانچو پانزا اشتباه گرفته. این دو هم به سفری دور و دراز می‌روند، سفری که میان قرن بیست و یکم و قرن هفدهم پیچ و تاب می‌خورد.
یک نکته جالب دیگر درباره مردی که دن کیشوت را کشت زمان طولانی ساخت فیلم است. در واقع گیلیام حدود ۱۷ سال تلاش کرد این فیلم را بسازد اما هر بار بخاطر مشکلاتی ساخت فیلم به تعویق افتاد. فرآیند ساخت این اثر از سال ۱۹۹۸ و فیلم‌برداری از سال ۲۰۰۰ آغاز شد اما سیل، بیماری بازیگر، مشکلات مالی، مرگ بازیگر، بی‌رغبتی یکی از بازیگران و نهایتا ترک پروژه (جانی دپ که قرار بود نقش توبی را بازی کند) باعث شد فیلم هر بار به دلایلی ساخته نشود و فیلم‌برداری ادامه پیدا نکند. اما بالاخره در سال ۲۰۱۷ مطلع شدیم که گیلیام توانسته فیلم‌برداری این اثر سینمایی را شروع کند و در کمال ناباوری با شکستن طلسم، این فیلم پس از ۱۷ سال ساخته شد و با نمایشش جشنواره کن سال ۲۰۱۸ را تمام می‌کند.
