از جنگل شهر یا پروژه شهر سبز چه می‌دانید؟
یکی از بزرگترین معضلات زندگی مدرن در جوامع صنعتی، مشکل آلودگی هوا و وجود ذرات معلق در هوا است. همه ما دلیل این آلودگی را خوب می‌دانیم. اما راه حل این معضل، معمولا محل بحث و گفتگو است. با من همراه باشید تا با ایده ایجاد جنگل شهر، یکی از بهترین راه‌حل مدیریت این معضل، آشنا شویم.
معضلی به نام گازهای گلخانه‌ای
قبل از بحث درباره‌ی ایده حنگل‌شهر، باید به مساله آلودگی هوا اشاره کنم. همانطور که می‌دانید، چین و ایالات متحده، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای دردنیا هستند. مصرف بالای سوخت فسیلی در صنایع تولیدی این دو کشور، علت اصلی تولید گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوای چین و آمریکا هستند.
همانطور که می‌دانید، هرچه تولید گاز گلخانه‌ای افزایش پیدا کند، گرمای به دام افتاده در جو، افزایش پیدا می‌کند و نتیجه آن، پدیده زمین گرمایی است. علاوه بر گرمایش، افزایش آلاینده‌های پراکنده در جو، آلودگی هوا را تشدید می‌کند.
استفاده از سوختهای تجدیدپذیر که اصطلاحا سوخت پاک نام دارند، یکی از راه‌حل‌های موجود برای کنترل آلودگی هوا است. پیمان منع گسترش گازهای گلخانه‌ای که به نام «توافق پاریس» شناخته می‌شود، یکی دیگر از تدابیر اندیشیده شده برای کنترل این معضل است.
خبر بد اینکه ایالات متحده، به عنوان دومین کشور بزرگ تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای، در سال ۲۰۱۷، رسما از توافق پاریس خارج شد. این دولت که توافق پاریس را مغایر با منافع ملی آمریکا اعلام کرده‌است، اعلام کرده‌است که به مصرف زغال‌سنگ و سوخت فسیلی مانند قبل ادامه خواهد داد.
راه حل چیست؟
خبر خوب اینکه کشورهای شرق آسیا، در تکاپوی کنترل آلودگی هوا، طرح‌های جالب و قابل اجرایی را در دست دارند. یکی از این طرح‌ها، پروژه «شهرجنگلی» یا «شهر سبز» است.
این طرح در چند شهر چین و یکی از شهرهای مالزی در حال اجرا است. دولت چین قبل‌تر، پروژه احداث دو برج سبز در شهر نانجینگ را شروع و به اتمام رسانده‌بود و اکنون در حال اجرای پروژه شهر جنگلی در لیوجو در استان گوانگ‌ژو است.
نانجینگ، یکی از شهرهای شرقی چین، مانند بسیاری از قسمت های شهری این کشور، دچار آلودگی شدید بوده‌است.شاخص آلودگی هوا که از مقیاس ۰تا۵۰۰تعریف می شود(رقم بالاتر،نشان دهنده ی آلودگی بیشتر است)کیفیت هوای نانجینگ را ۱۳۲، یعنی در شرایط ناسالم برای عموم جامعه و علی الخصوص بیماران تنفسی ، رده بندی می کرد. شرکت دولت چین با همکاری شرکت معماری ایتالیایی استفانو بوئری، طراحی دو برج سبز را در این شهر آغاز کرد. در این طرح دوآسمان خراش با مجموع ۱۱۰۰ درخت و ۲۵۰۰ درختچه آبشاری روی سقف و در بالکن ها ساخته‌شد.
شروع ساخت و ساز این بنا، موسوم به جنگل عمودی نانجینگ، در اوایل سال۲۰۱۷ شروع شد. برج‌هایی مشابه این جنگل‌های عمودی در شهرهای میلان و لوزان نیز ساخته شده‌اند.
اما احداث برج‌های سبز، تنها یکی از اهداف کوچک و کوتاه‌مدت این شرکت ایتالیایی است. هدف نهایی شرکت بوئری، احداث شهرجنگلی در نانجینگ و باقی شهرهای چینی است. برج جنگلی نانجینگ قرار است مجهز به ادارات،هتل لوکس ۲۴۷ اتاقه،یک موزه و مدرسه‌ی معماری باشد.
جنگل‌شهر چیست؟
تعریف دقیق و درستی از شهر جنگلی یا جنگل شهر ارائه نشده‌است. اما با توجه به طرح‌ها و پروژه‌های در دست اجرا، می‌توان به تعریف کلی از این طرح دست پیدا کرد.
می‌توان به مجموعه اقداماتی که در راستای بازگشت وضعیت شهرها به طبیعت و همزیستی مسالمت‌آمیز با آن قرار بگیرد، شهرجنگلی گفت. اقداماتی که ایجاد پوشش متراکم گیاهی در سطح شهر، تنها یکی از آنهاست.
استفاده از قطار برقی شهری و خودروهای برقی، استفاده از سوخت پاک به جای انرژی فسیلی و اصلاح سبک زندگی شهری، مجموعه اقداماتی هستند که قرار است در شهرهای جنگلی ایجاد شوند.
لیوژو؛ پیشگام پروژه جنگل‌شهر
استفانو بوئری، بعد از اجرای پروژه جنگل عمودی، اجرای این پروژه را نیز بر عهده گرفته‌است. شهر جنگلی پروژه‌ای مشابه برج‌های عمودی، اما با وسعت بسیار بزرگتر و بیشتر است. قرار است حدود ۴۰ هزار درخت و یک میلیون گیاه از ۱۰۰ گونه متفاوت در نقاط مختلف این شهر کاشته شود. گیاهانی که در این جنگل قرار دارند هر سال ۱۰ هزار تن گاز دی اکسید کربن و ۵۷ تن آلاینده را از محیط می گیرند و ۹۰۰ تن اکسیژن را به محیط برمی گردانند.
این مجموعه گیاهی توسط ۲۰۰ جنگل عمودی یا همان برج سبز تامین می‌شوند. البته در کنار این برج‌ها، فضاهای سبز متعددی هم در نظر گرفته شده‌اند. قرار است ۳۰ هزار نفر در این شهر مستقر شوند.
برای مقایسه و درک بهتر میزان تسویه هوا در این شهر جنگلی، باید بدانیم که هر خودروی معمولی، به‌طور متوسط سالیانه ۴.۷ تن دی‌اکسید کربن تولید می‌کنند. معنای این مساله این است که شهر جنگلی به تنهایی جوابگوی نیاز تسویه هوا نیست. در کنار این پروژه، باید استفاده از سوخت پاک خودروهای برقی، به‌طور جدی مورد توجه قرار بگیرد.
به همین دلیل، مسئولین اجرای این پروژه، تصمیم دارند شهر جنگلی لیوجو را توسط خطوط ریلی قطار برقی به شهر اصلی متصل کنند و منابع برای تامین انرژی این مجموعه در حال محاسبه و تامین هستند.
مالزی؛ کاندیدای دوم برای ایجاد جنگل شهر
دولت مالزی هم قصددارد تا در جنوب این کشور، شهری سبز به وسعت ۲۰ کیلومتر مربع ایجاد کند. این دولت به منظور ایجاد این شهر جنگلی، مسابقه طراحی برگزار کرده‌بود که یکی از دفاتر معماری این کشور، برنده طراحی کانسپت شهرسبز هوشمندشد.
در این مسابقه که دفتر معماری LAVA، برنده آن شده‌است، معماران باید شهری هوشمند را که مناسب ۷۰۰ هزار نفر باشد، طراحی می‌کردند. استفاده از المان‌های سنتی و نمادهای محلی این کشور، یکی از مهم‌ترین اصول این مسابقه طراحی بود.
نکته قابل توجه در طراحی این شهر، توجه به عنصر شهر هوشمند بوده‌است.
فضای عمومی این شهر دارای پنج بخش است که نماد پنج المان کیهان شناسی تائو چینی است: چوب، آتش، زمین، فلز و آب. در مرکز این شهر، جنگلی قرار دارد که توسط آبشارها احاطه شده‌است و این کار باعث شده که احساس شهر جنگلی را القا نماید. طراحی ساختمان‌ها هم به شکی است که چند برج اصلی در مرکز شهر قرار دارد. ساختمان‌های کوچکتر که از نظر ظاهری مشابه این برج ها هستند هم آن‌ها را احاطه کرده‌اند. تمام ساختمان‌ها هم به‌شکلی طراحی شده‌اند که پشت بام سبز و بالکن‌های سبز داشته‌باشند. این طراحی نمای زیبایی هم به ساختمان‌های این شهر می‌بخشد.
ایده جنگل‌شهر، چقدر در تسویه هوا تاثیر دارد؟
اگرچه ایده طراحی شهر جنگلی با تکیه بر زندگی سالم و سازگار با طبیعت، هزینه و وقت زیادی می‌برد، اما بهترین ایده برای پاکسازی طبیعت و کاهش آلودگی زیست‌محیطی است. شاید بهترین راه، سریع‌ترین راه نباشد، اما اصولا راهکارهای اصولی، و زیربنایی، با صرف وقت و هزینه حاصل می‌شوند.
نباید فراموش کرد که در کنار طراحی فضای سبز شهری، فرهنگ‌سازی برای استفاده از انرژی پاک و تکیه بر حمل‌ونقل عمومی، یکی دیگر از راه‌های کاهش اثرات بحران زیست‌محیطی تجمع گازهای گلخانه‌ای و گرمایش زمین است.
باید دید گسترش طراحی شهرهای سبز و جنگل‌شهرها تا چه اندازه می‌تواند در بهبود وضعیت آلودگی زمین موثر باشد.
