چگونه می‌توانیم درک درستی از تکامل خودروهای آمریکایی داشته باشیم؟
تکامل یک فرایند خارق‌العاده است. دانشمندان با مطالعه‌ی این فرایند به این نتیجه رسیده‌اند که تکامل صرفا یک پدیده‌ی زیستی نیست. زندگی روی زمین فقط یکی از موردهایی است که دستخوش تکامل شده.
تکامل یک فرایند کلی است که در هر سیستمی که در آن بازتولید، تنوع و تکرار وجود داشته باشد، ایفای نقش می‌کند. فرایند تکامل به راحتی می‌تواند در کامپیوتر تکرار شود و به حیات مصنوعی و الگوریتم‌های تکاملی منجر شود که می‌تواند مسائل و معادله‌های بسیاری را حل کند.
محققان با استفاده از مدل‌های کامپیوتری الگویی از رفتار تکامل تهیه کردند که با استفاده از آن می‌توانند آینده‌ی سیستم‌های کامپیوتری و تنوع آنها را پیش‌بینی کنند. این مدل‌ها میکروسکوپ‌های قدرتمندی هستند که با استفاده از آنها می‌توانیم تکامل را مطالعه و درک کنیم.
محققان مدت‌هاست که نقش تکامل را در زیست‌شناسی مطالعه می‌کنند، دانشمندان کامپیوتر هم مدت‌هاست تکامل را در کامپیوترها بررسی می‌کنند. اما جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان هنوز در زمینه‌ی نقش تکامل در توسعه‌ی فناوری تلاش خاصی نکرده‌اند. اشیا و ابزار فرهنگی مثل ابزار سنگی، اسلحه‌های فلزی و دیگر وسایل مدرن مثل دوربین، کامپیوتر، تلویزیون با گذر زمان تکامل یافته و دچار تغییر و تحول می‌شوند.
مشکل اینجاست که درباره‌ی نحوه‌ی اندازه‌گیری این تغییرات در سیستم‌ها اتفاق نظر وجود ندارد. چون در عرصه‌ی فناوری هیچ قیاس آشکاری با مفاهیم آشنای ژنتیک و تولید مثل پیدا نمی‌کنند. البته تاکنون تلاش‌های بسیاری برای توصیف تکامل فناوری و تنوع آن صورت گرفته است. چگونه می‌توانیم به طور منطقی تفاوت‌های یک نسل از تلویزیون و نسل بعدی آن را دسته‌بندی کنیم؟ این نشان می‌دهد که درک ناقصی از نحوه‌ی تکامل تکنولوژی‌ها وجود دارد.
اما حالا، به لطف تلاش‌های «اریک یسفلد» از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، این روند در حال تغییر است. او و چند نفر از همکارانش راهی برای تحلیل روند تکامل خودروهای آمریکایی از زمان اختراع‌شان در قرن ۱۹ تا به امروز پیدا کرده‌اند. روشی که آنها به کار بسته‌اند اطلاعات بی‌سابقه‌ای از عوامل دخیل در تکامل خودروها به دست می‌دهد. آنها می‌گویند روش آنها را می‌توان در فناوری‌های دیگر هم به کار گرفت.
روش آنها بسیاری از مشکلات اساسی در ارزیابی تکامل فناوری را حل می‌کند. یکی از سخت‌ترین مسائل، اندازه‌گیری تغییر در تنوع دسته‌های فناوری با گذر زمان است. بسیاری از محققان تنوع را به عنوان یک ویژگی توصیف می‌کنند که براساس انواع مختلف اشیا یا جانداران، تعادل میان آنها و بی‌شباهتی آنها به هم در مورد آن قضاوت می‌شود.
اما محاسبه‌ی این ویژگی‌ها در دنیای فناوری کار دشواری است. برای اینکه درک درستی از تعادل میان تکنولوژی‌ها به دست بیاوریم، باید محصولات مختلف عرصه‌ی فناوری را با جزییات زیادی بشناسیم. برای محاسبه‌ی هرگونه تفاوت در محصولات باید از ویژگی‌های آن محصولات دانش کافی داشته باشیم.
در این نمودار ستون عمودی تعداد مدل‌ها و ستون افقی مدت زمان تولید آنها را نشان می‌دهد.
اما به دست آوردن هیچ‌یک از این اطلاعات آسان نیست. مخصوصا اگر محصول مورد نظر پیچیده باشد و در آن از تکنولوژی‌های مختلفی استفاده شده باشد. مثلا، خودروها حاصل پیشرفت در فناوری‌های تولید، فناوری‌های طراحی، طراحی موتور، تکنولوژی‌های مربوط به سوخت، روانکاری، آیرودینامیک، ارگونومی، سیستم‌های کامپیوتری و دیگر موارد هستند.
اما یسفلد و همکارانش به یک رویکرد متفاوتی رسیده‌اند. آنها تصمیم گرفتند تمام جزییات مربوط به تکنولوژی‌های به کار رفته در هر یک از نسل‌های خودروها را نادیده بگیرند. به جای آن سرعت روند معرفی مدل‌های جدید و کنار گذاشتن مدل‌های قدیمی را محاسبه کنند و هر مدل را مثل یک گونه‌ی جدید در نظر بگیرند.
سپس آنها فرض را بر این می‌گذارند که تکامل باعث ایجاد تغییرات در خودروها می‌شود و از تحلیل کامپیوتری استفاده می‌کنند تا داده‌های به دست آورده را در الگویی شبیه‌سازی‌شده از تکامل جای دهند. سپس با استفاده از این الگو می‌توانند عوامل محیطی دخیل در تغییر مدل‌های خودرو را تشخیص دهند و درباره‌ی آینده‌ی تکامل خودروها پیش‌بینی‌هایی انجام دهند.
جزییات مقاله‌ی آنها واقعا ارزش مطالعه دارد. این تیم داده‌های مورد نیازشان را از شرکت EBay Motors گرفتند. این شرکت پایگاه داده‌ای عظیمی از خودروها شامل اطلاعات مربوط به سازنده‌ی آنها، مدل و سال تولیدشان دارد. این شرکت داده‌های مربوط به خودروهایی را که بین سال‌های ۱۸۹۶ تا ۲۰۱۴ تولید شده‌اند، جمعآوری کرده است. روی هم رفته این تیم داده‌های ۳۵۷۵ مدل خودرو را به دست آوردند. این خودروها توسط ۱۷۲ شرکت خودروسازی تولید شده بودند.
آنها روی اولین و آخرین سال تولید هر مدل تمرکز کردند، چون این سال‌ها تاریخ پیدایش و انقراض هر گونه‌ی خودرو است. با جمع‌بندی این داده‌ها یک منحنی ایجاد می‌شود که سرعت روند معرفی و از بین رفتن مدل‌های جدید را در طول زمان نشان می‌دهد.
البته دستاورد اصلی این محققان نحوه‌ی ارزیابی این منحنی است. آنها از فرایند خاصی استفاده کردند که به آن زنجیره‌ی مرگ و زندگی مارکوف می‌گویند. با استفاده از این روش فرایند تکامل به طور فردی شبیه‌سازی می‌شود و در نتیجه‌ی آن منحنی‌ای تولید می‌شود که سرعت پیدایش و انقراض مدل‌ها را توضیح می‌دهد.
البته هدف اصلی این است که این منحنی با تاریخچه‌ی تولید خودرو مطابقت داشته باشد. این تیم با پردازش ۱۰ میلیون خودرو توانست به این هدف برسد. با تهیه‌ی این نمودار منحنی شکل آنها می‌توانند تغییرات محیطی مهم و تاثیر آنها بر تکامل خودروها را ببینند.
یک سوال جالبی که مطرح می‌شود این است که آیا این تغییرات محیطی شبیه‌سازی شده با دنیای واقعی مطابقت دارد یا خیر؟ یسفلد و همکارانش می‌گویند ارزیابی آنها نشان می‌دهد که دو تغییر محیطی مهم بر سرعت روند معرفی مدل‌های جدید خودرو تاثیر گذاشته‌اند. یکی از آنها در سال ۱۹۳۳ و دیگری در سال ۱۹۸۴ اتفاق افتاد. ۱۹۳۳ همزمان با رکود بزرگ اقتصادی بود و سال ۱۹۸۴ مصادف با زمانی بود که خودروها باید برای استانداردهای مربوط به مصرف سوخت و بازدهی از نو مهندسی می‌شدند.
همچنین آنها متوجه دو تغییر مهم در روند انقراض شدند. این بار هم رکود بزرگ در سال ۱۹۳۵ برای این روند تاثیر داشت. عامل مهم دیگر مربوط به ۱۹۶۰ بود که با دوران اوج سه شرکت بزرگ و قدرتمند در صنعت خودروسازی آمریکا همزمان بود.
این داده‌ها همچنین ویژگی عجیبی را در توسعه‌ی خودروها از دهه‌ی ۸۰ میلادی نشان می‌دهند. این‌طور که پیداست از آن زمان، سرعت انقراض مدل‌های مختلف خودروی آمریکایی از سرعت پیدایش آنها بیشتر بوده است. محققان می‌گویند: «این نشان می‌دهد که طی ۳۰ سال گذشته تعداد خودروهای آمریکایی از دور خارج شده از تعداد خودروهای معرفی شده، بیشتر بوده.»
در همین بازه‌ی زمانی، تنوع مدل‌ها هم کاهش یافته است. این نشان می‌دهد از آن زمان تا کنون، با اینکه تعداد مدل‌های جدید کمتر شده، اما طول عمر آنها افزایش یافته است.
این موضوع شواهد مهمی برای دفاع از بعضی از نظریه‌های تکامل فناوری به دست می‌دهد. یکی از نظریه‌های مهم این است که پس از جنگ جهانی دوم، خودروهای برتر و غالب مشخص شدند و در جامعه جایگاه ثابتی پیدا کردند، در این میان تعداد خودروهای آزمایشی و کوتاه‌مدت کمتر شد چون هزینه‌ی تولید این خودروها نسبت به مدل‌های تثبیت شده بیشتر بود. در نهایت، این فرایند به کاهش تنوع خودروها منجر شد. حالا محققان می‌گویند تحقیق آنها با این نظریه سازگاری دارد.
اما نتایج آنها فقط در مورد خودروهای بنزینی صدق می‌کند. در سال‌های اخیر، صنعت خودروسازی شاهد ظهور وسایل نقلیه‌ی هیبریدی و خودروهای الکتریکی بوده است. الگوی تکامل در این خودروها متفاوت است. یسفلد و تیمش می‌گویند: «ما حدس می‌زنیم که خودروهای هیبریدی و برقی در حال حاضر در مراحل اولیه‌ی افزایش تنوع قرار دارند و انتظار داریم در سه تا چهار دهه‌ی آینده تنوع این خودروها به شدت افزایش یابد.»
کار تحقیقاتی این گروه واقعا جالب است و اهمیت زیادی دارد. آنها با تمرکز بر تاریخ معرفی مدل‌های جدید و از دور خارج شدن آنها توانستند درک عمیقی از تکامل آنها و عوامل موثر بر روند آن به دست بیاورند.
از آنجا که جمعآوری این اطلاعات برای دیگر تکنولوژی‌های مدرن نسبتا آسان است، بنابراین در آینده شاهد تحقیقات جامع‌تری درباره‌ی تکنولوژی‌های دیگر مثل گوشی‌های موبایل، دوربین، مایکروویو و شاید حتی اسباب و اثاثیه باشیم.
همه‌ی این اطلاعات را می‌توانیم کنار هم بگذاریم تا تصویری از تکامل فرهنگی به دست بیاوریم. این تحقیقات و نتایج آنها می‌توانند آغازگر دوره‌ی طلایی علوم اجتماعی باشند.
منبع: MIT Technology Review
واقعا چه جالب بود
عالییییییییییی بود.. ممنون