پیشرفت پروژه‌ی تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان
نسل بعدی تلسکوپ‌های زمینی کم کم از راه می‌رسند و قرار است در اواسط دهه‌ی ۲۰۲۰ چند تلسکوپ غول‌پیکر برای اولین بار به آسمان خیره شوند. تلسکوپ ماژلان یکی از این تلسکوپ‌هاست که مراحل آماده‌سازی سایت آن در شیلی در حال انجام است.
سایت تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان (GMT) در نزدیکی شهر لاسرنا (La Sirena) در شیلی قرار دارد. ارتفاع منطقه‌ای که به عنوان محل قرارگیری تلسکوپ ماژلان انتخاب شده حدود ۲۵۰۰ متر است. عملیات خاک‌برداری سایت رصدخانه در ماه گذشته میلادی آغاز شده است. علاوه بر این تیم پروژه به تازگی پیمانکار ساخت مقر تلسکوپ را نیز انتخاب کرده است. ساختاری که آینه‌های عظیم تلسکوپ ماژلان و ابزارهای علمی تلسکوپ روی آن قرار خواهند گرفت. ساخت مقر چیزی در حدود ۱۲۰ میلیون تا ۱۴۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت و بخش زیادی از هزینه‌ی نهایی پروژه را شامل می‌شود. پیش‌بینی می‌شود بودجه‌ی مورد نیاز برای کل پروژه به یک میلیارد دلار برسد.
عکس هوایی از سایت رصدخانه‌ی ماژلان.
Credit: Giant Magellan Telescope – GMTO Corporation
تلسکوپ ماژلان از هفت آینه‌ی اصلی تشکیل خواهد شد که در کنار هم آینه‌ای به قطر ۲۴/۵ متر را شکل خواهند داد. این در حالی است که قطر آینه‌ی بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های فعلی حدود ده متر است. تا کنون تنها یک آینه‌ی این تلسکوپ به طور کامل آماده شده است. آینه‌های تلسکوپ ماژلان در دانشگاه آریزونا ساخته می‌شوند. قطر هر آینه‌ی تلسکوپ ماژلان ۸/۴ متر است و برای انتقال آینه‌ها به شیلی راهی به جز استفاده از کشتی وجود ندارد.
تلسکوپ ماژلان در زمینه‌های مختلف علم اخترشناسی به کمک دانشمندان خواهد آمد. از بررسی جو سیارات فراخورشیدی نزدیک و جست‌وجو برای یافتن نشانه‌های حیات در آن‌ها تا بررسی چگونگی شکل‌گیری اولین کهکشان‌ها و جمع‌آوری اطلاعاتی که شاید به حل معمای ماده‌ی تاریک و انرژی تاریک کمک کند.
احتمالا تلسکوپ ماژلان در سال ۲۰۲۶ با چهار یا پنج آینه کار خود را آغاز خواهد کرد. طبق گفته‌ی مسئلولان پروژه با آماده شدن چهار یا پنج آینه، مقر، گنبد و تعدادی از ابزارهای علمی رصدخانه‌ی ماژلان شروع به فعالیت خواهد کرد. این کار باعث خواهد شد تا مطالعات مهندسی و آزمایش‌های مورد نیاز نیز پیش از آغاز به کار اصلی تلسکوپ انجام شود. در نهایت تلسکوپ احتمالا در سال ۲۰۲۸ با تمام توان آسمان را رصد خواهد کرد.
تلسکوپ ماژلان یک پروژه‌ی خصوصی است و به همین دلیل تامین هزینه‌های آن کار آسانی نیست. دانشگاه‌ها و موسسه‌های علمی بخشی از هزینه‌های این پروژه را تامین می‌کنند تا به زمان رصد و داده‌های پروژه دسترسی پیدا کنند. گرفتن بودجه در زمان پیش‌بینی‌شده یکی از چالش‌های اصلی تیم پروژه‌ی تلسکوپ ماژلان است.
ماژلان تنها تلسکوپ غول‌پیکر دهه‌ی ۲۰۲۰ نخواهد بود و تلسکوپ سی متری در هاوایی و تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ (ELT) در شیلی دیگر پروژه‌هایی هستند که قرار است در دهه‌ی ۲۰۲۰ افتتاح شوند.
طرحی گرافیکی از تلسکوپ ELT.
Credit: ESO/L. Calçada
داده‌های این سه تلسکوپ غول‌پیکر تا سال‌های سال ارزشمند و کم‌نظیر باقی خواهند ماند و نوید جهشی بزرگ را در علم اخترشناسی می‌دهند. این در حالی است که برنامه‌های مختلفی برای ساخت تلسکوپ‌های فضایی نسل جدید نیز در دستور کار قرار گرفته است.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از تلسکوپ ماژلان.
