نگاه دقیق تلسکوپ اسپیتزر به سیاره‌ای که شبیه به ماه است
مطالعات مربوط به سیارات فراخورشیدی از کشف آن‌ها فراتر رفته و اکنون اخترشناسان در تلاش هستند تا شناخت بهتری از سیارات کشف شده به دست آورند. به تازگی اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا توانسته‌اند با نگاهی دقیق شرایط سطحی یک سیاره فراخورشیدی سنگی را بررسی کنند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که این سیاره شرایطی شبیه به ماه و یا سیاره عطارد دارد. سیاره‌ای بدون جو که مواد آتشفشانی سطح آن را فرا گرفته‌اند.
این سیاره فراخورشیدی در سال ۲۰۱۸ و با کمک تلسکوپ تس (TESS) کشف شده است و LHS 3844b نام دارد. فاصله‌ی این سیاره از زمین چیزی در حدود پنجاه سال نوری و شعاع آن در حدود ۱/۳ برابر سیاره زمین است. ستاره مادر این سیاره نیز ستاره‌ای سرد و کوچک است که در دسته‌ی کوتوله‌های رده M قرار می‌گیرد.
فاصله‌ی LHS 3844b از ستاره مادر به اندازه‌ای کم است که هر ۱۱ ساعت یک بار به دور ستاره مرکزی می‌گردد. با توجه به این فاصله کم احتمالا این سیاره در شرایط قفل گرانشی قرار دارد. به این معنا که همیشه یک روی آن به سمت ستاره مادر است. درست شبیه به شرایط زمین و ماه.
به این ترتیب دو روی این سیاره تفاوت دمایی بسیار زیادی دارند. سمتی از سیاره که همیشه رو به ستاره است دمایی در حدود ۷۷۰ درجه سانتی‌گراد را تجربه می‌کند. دمای زیاد این بخش از سیاره باعث تابش فروسرخ می‌شود. از سویی دیگر ستاره مادر این منظومه ستاره‌ای سرد و کوچک است. به این ترتیب و با توجه به ویژگی‌های این منظومه تلسکوپ اسپیتزر موفق شد در طول موج فروسرخ این سیاره را به طور مستقیم رصد کند.
اگر جوی پیرامون سیاره فراخورشیدی LHS 3844b را فرا گرفته بود امکان انتقال حرارت از سمت روز سیاره به سمت شب آن ممکن بود. اما در داده‌های اسپیتزر نشانی از وجود جو در این سیاره مشاهده نشده است.
با توجه به داده‌های تلسکوپ اسپیتزر تقریبا احتمال وجود جوی با فشار یک تا ده برابر فشار زمین در این سیاره وجود ندارد. این در حالی است که ستاره‌های کوتوله رده‌ی M تابش فرابنفش زیادی از خود ساطع می‌کنند که می‌تواند جو سیارات پیرامون را از بین ببرد. به این ترتیب احتمال وجود جوی رقیق نیز تقریبا منتفی است چرا که تابش شدید و باد ستاره‌ای می‌تواند آن را پراکنده کرده و از بین ببرد.
با این تفاسیر LHS 3844b را می‌توان دنیایی مشابه ماه و یا سیاره عطارد دانست که احتملا همچون ماه سطح آن با نوعی سنگ آتشفشانی پوشانده شده است.
تلسکوپ‌های فضایی اسپتزر و هابل پیش از این جو چند سیاره گازی را بررسی کرده بودند. اما LHS 3844b کوچک‌ترین سیاره‌ای است که دانشمندان تا کنون توانسته‌اند نور سطح آن را رصد کرده و به بررسی جو آن بپردازند. در آینده‌ای نزدیک تلسکوپ‌هایی همچون تلسکوپ فضایی جیمز وب و تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ (ELT) راه هابل و اسپیتزر را ادامه خواهند داد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از سیاره فراخورشیدی LHS 3844b.
(Credits: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (IPAC
