تصویر ماهواره‌ای جذاب از سیاره‌ی زمین در زمان اعتدال بهاری
نوروز فرارسید و خورشید از نقطه‌ی اعتدال بهاری گذر کرد. تصویر ماهواره‌ای بالا چهره‌ی زمین در روز اعتدال بهاری را از فضا نشان می‌دهد؛ نیمی از زمین تاریک و نیمی روشن.
تقارن تصویر بالا شاید کمی خاص برسد اما برای درک تصویر کافی است تا کمی با شرایط زمین در زمان اعتدال بهاری آشنا شد. اعتدال در لاتین به معنای «شب برابر» است. این شرایط که در آن طول روز و شب تقریبا برابر می‌شود دو بار در سال رخ می‌دهد؛ یک بار در اول فروردین و آغاز بهار (اعتدال بهاری) و یک بار در اول مهر و آغاز پاییز (اعتدال پاییزی).
تمام ماجرای ایجاد فصل‌ها و تغییرات در طول روز و شب بر اثر انحراف محور زمین رخ می‌دهد. محور چرخش زمین به دور خود حدود ۲۳/۵ درجه نسبت به محور چرخش سیاره‌مان به دور خورشید انحراف دارد و به همین دلیل در بیشتر مواقع سال خورشید با زاویه به زمین می‌تابد. در زمان‌هایی به جز اعتدالین خورشید با زاویه‌ی عمودتری به یکی از دو نیمکره می‌تابد. بنابراین آن نیمکره نور بیشتری از خورشید دریافت می‌کند. در سوی مقابل در نیمکره‌ی دیگر زاویه‌ی تابش خورشید مایل است و ساکنان آن کمتر از نور خورشید بهره‌مند می‌شوند. همین اتفاق در طول روز و در ارتفاع خورشید از افق در لحظه‌ی ظهر نیز تاثیرگذار است و در مجموع باعث ایجاد فصل‌ها می‌شود.
طرحی ساده از چگونگی ایجاد فصل‌ها در دو نیمکره بر اثر انحراف محور زمین.
Credit: Mary Crooks/National Geographic
اما در دو موقعیت خاص و با رسیدن خورشید به نقاط اعتدالین شرایط به گونه‌ای می‌شود که نیمکره‌ی شمالی و جنوبی زمین به یک اندازه از نور خورشید روشن می‌شوند.
اصل ماجرا به محل برخورد دو خط دایره‌البروج و استوای سماوی بازمی‌گردد. دایره‌البروج مسیر حرکت ظاهری خورشید در آسمان در طول یک سال است و استوای سماوی امتداد خط استوای زمین است که به آسمان می‌رسد. نقاط اعتدالین محل برخورد این دو خط فرضی در آسمان هستند. به این ترتیب با رسیدن خورشید به نقطه‌ی اعتدال بهاری و پاییزی (یا به عبارت دیگر رسیدن خورشید به استوای سماوی) خورشید درست عمود بر استوای زمین می‌تابد و تمام نقاط زمین به طور یکسان از نور آن بهره‌مند می‌شوند. نکته‌ای که به خوبی در تصویر ابتدایی این مطلب مشخص است.
لحظه‌ی رسیدن خورشید به نقطه‌ی اعتدال بهاری همان لحظه‌ی تحویل سال نو است و تقویم ما از این جهت برتری خاصی نسبت به دیگر گاهشماری‌ها دارد. از یک سو سال جدید ما با آغاز بهار شروع می‌شود و از سویی دیگر لحظه‌ی تحویل سال در تمام نقاط عالم به صورت هم‌زمان رخ می‌دهد.
عکس کاور: تصویر ماهواره‌ای از سیاره‌ی زمین که در زمان اعتدال بهاری ثبت شده است. خورشید در زمان اعتدال بهاری درست عمود بر استوای زمین می‌تابد.
Credit: NOAA; NOAA Environmental Visualization Laboratory
