تاکسی‌های بدون راننده؛ شاید وقتی دیگر

شرکت تاکسی‌رانی آنلاین «اوبر» (Uber) روزبه‌روز به جاه‌طلبی‌های خود می‌افزاید. در تازه‌ترین جاه‌طلبی این شرکت، آن‌ها قصد دارند تاکسی‌های بدون راننده عرضه کنند. تاکسی‌هایی که به عقیده آن‌ها باعث تحول حمل‌ونقل برای تعداد زیادی از افراد خواهد شد. اما یک نکته را نباید فراموش کنیم؛ برای استفاده از ماشین‌های خودران به‌صورت گسترده، هنوز راه زیادی در پیش است. در ادامه ترجمه‌ی گزارش خبرنگار تکنولوژی، ویل نایت در نشریه‌ی «پاپیولار مکانیکس» (Popular Mechanics) را می‌خوانید.

بیرون از یک محوطه‌ی متروکه در شهر پیتسبورگ، منتظر یک تکنولوژی انقلابی هستم که سر برسد. نگاهی به موبایلم می‌اندازم و وقتی‌که سرم را بالا می‌آورم، می‌بینم که اینجاست. یک ماشین «فورد فیوژن» (Ford Fusion) سفیدرنگ به همراه سنسوری بر سقفش که طرحی همچون فیلم‌های علمی-تخیلی دارد. دو نفر بر صندلی‌های جلو نشسته‌اند -یکی ناظر بر کامپیوتر و دیگری پشت فرمان- اما کنترل در دست خود ماشین است. من سوار می‌شوم و بر صفحه‌ای لمسی کلیک می‌کنم تا این ماشین خودران «اوبر» به صورت اتوماتیک من را به مقصد برساند.

زمانی که ماشین حرکت می‌کند به‌خوبی مسیرش را در بین خطوط رعایت کرده و فاصله‌اش را با دیگر ماشین‌های عبوری حفظ می‌کند. باوجود این‌که پیش‌ازاین سوار اتومبیل‌های خودران شده بودم ولی بازهم حس عجیبی داشتم، به خاطر این‌که در پشت ماشینی نشسته‌ام که با توجه به محیط اطرافش تصمیم‌گیری می‌کند.

اوبر یکی از بزرگترین شرکت‌های هم‌سفری آنلاین است که می‌خواهد در آینده‌ای نزدیک از ماشین‌های خودران استفاده کند.

تا به امروز، بیش‌تر آزمایش‌های اتومبیل‌های خودران، در اتوبان‌های مناطقی مانند کالیفرنیا، نوادا و تگزاس انجام‌شده است. پیتسبورگ، از جهت دیگر، مملو از جاده‌های پردست‌انداز، پل‌های بی‌شمار، چهارراه‌های زیاد و البته آب‌وهوایی نه‌چندان باثبات است. به گفته‌ی یکی از مقامات شرکت «اوبر»، اگر این اتومبیل‌های خودران بتوانند در پیتسبورگ به‌خوبی عمل کنند، تقریبا در مکان‌های دیگر مشکلی نخواهند داشت. در همین حین سوار ماشین که بودیم، دو نفر ناگهان به وسط خیابان پریدند، اما اتومبیل به نرمی ایستاد تا آن‌ها از خیابان رد بشوند. گویا که اتومبیل می‌خواست توانایی‌اش را به رخ ما بکشد.

صفحه‌نمایشی در صندلی عقب، نگاه عجیب اتومبیل به محیط اطراف را نشان می‌دهد. کم‌وبیش مثل نگاهی که آرنولد شوارتزنگر در فیلم ترمیناتور دارد. این تصاویر محصول تکنولوژی‌های بسیار پیشرفته‌ای بوده که در این اتومبیل به کار رفته است. بعضی از این وسایل شامل ۷ لیزر،۲۰ دوربین، جی‌پی‌اس با دقت بسیار بالا و تعدادی سنسور فراصوت است. در صفحه‌نمایشی که درون اتومبیل است، جاده‌ها به رنگ آبی آسمانی، ساختمان و دیگر ماشین‌ها قرمز و عابرین پیاده نزدیک به ماشین با اشکالی شبیه طناب به دور آن مشخص‌شده‌اند. این صفحه‌نمایش همچنین نحوه‌ی حرکت ماشین را نشان می‌دهد که دکمه‌ای بر آن وجود دارد که با کلیک کردن بر آن می‌توانید هر وقت که خواستید ماشین را نگه‌دارید.

بلندپروازی «اوبر»

بخش عمده‌ای از هزینه‌های اوبر صرف حقوق رانندگان می‌شود. در صورت استفاده از ماشین‌های خودران صرفه‌جویی زیادی خواهد کرد.

کمپانی «اوبر» که هم‌اکنون صنعت حمل‌ونقل را بسیار متحول کرده، می‌خواهد از این هم فراتر برود. مسئولان این شرکت امید دارند که تاکسی‌های خودران آن‌ها، تا چند سال آینده به طور گسترده مورد استفاده قرار بگیرد. اما این موضوع، قماری است که مشخص نیست به این زودی جواب بدهد.

در نیمه‌ی امسال، شرکت «اوبر» حدود ۱.۲۷ میلیارد دلار از دست داد، بیشتر این مبلغ به خاطر پرداخت‌هایی بود که به رانندگان این شرکت داشته است. دیوید کیت، استاد دانشگاه MIT، در همین زمینه می‌گوید: «اتومبیل‌های خودران فرصت فوق‌العاده‌ی سوددهی را برای این شرکت ایجاد خواهد کرد. اما همیشه امکان دارد شرکت دیگری در چنین بازاری آن‌ها را شکست دهد.»

بیشتر تولیدکنندگان اتومبیل، مانند «تسلا» (Tesla)، «آئودی» (Audi)، «مرسدس بنز» (Mercedes Benz)، «ولوو» (Volvo) و «جنرال موتور» (General Motor) و حتی تعدادی از کمپانی‌های مشهور تکنولوژی مانند «گوگل» (Google) و (طبق شایعات) «اپل» (Apple)، در حال آزمایش اتومبیل‌های خودران هستند. اتومبیل‌های تسلا تحت هر شرایطی می‌توانند به‌صورت خودکار حرکت کنند (البته این شرکت به رانندگان توصیه می‌کند فقط در بزرگراه‌ها از این قابلیت استفاده کنند و درمجموع حواسشان به رانندگی و فرمان باشد). اما باوجوداین رقابت‌ها، شرکت «اوبر» به دلیل موقعیتی که در اختیار دارد، زودتر از رقبایش می‌تواند از چنین فناوری به‌صورت تجاری استفاده کند. برخلاف «فورد» (Ford) و «جنرال موتور»، اتومبیل‌های ساخت «اوبر» می‌توانند فقط در مسیرهایی که برایشان تعریف‌شده حرکت کنند و مسافران را به مقصد برسانند. و همچنین برخلاف «گوگل» یا «اپل»، این شرکت شبکه‌ای گسترده از تاکسی‌ها را در اختیار دارد که در به مرور زمان می‌تواند از اتومبیل‌های خودران به‌جای آن‌ها استفاده کند.

امروزه شرکت‌های زیادی درحال کار کردن روی ماشین‌های خودران هستند.

اجرای طرح تاکسی‌های بدون راننده، فواید زیادی برای شرکت «اوبر» خواهد داشت؛ تمام پولی که به رانندگان پرداخت می‌شود، بعد از اجرای طرح به جیب این شرکت خواهد رفت. تاکسی‌های روباتیک آن‌قدر ارزان خواهند بود که دیگر برای کسی داشتن اتومبیل، صرفه‌ی مالی نخواهد داشت. این فناوری نه‌فقط جابجایی انسان، بلکه قابلیت این را دارد که کل حمل‌ونقل را تحت تاثیر قرار بدهد. همین‌الان هم شرکت «اوبر» در حال آزمایش برای ارسال مواد غذایی و خوراکی است و چندی پیش استارت‌آپ Otto را خریداری کرد که درزمینه‌ی اتوماتیک کردن ماشین‌های سنگین فعالیت داشت. کامیون‌ها و تریلرهای خودران به‌صورت بلندمدت، سود زیادی برای آن‌ها دارد. چندی پیش اندرو لواندویسکی، سرپرست بخش اتومبیل‌های خودران «اوبر»، که پیش‌ازاین در گوگل کار می‌کرد گفت: «من واقعا باور دارم که در ده سال آینده این مهم‌ترین کاری است که کامپیوترها انجام خواهند داد.»

شرکت «اوبر» در این زمینه با سرعت خیلی زیادی حرکت می‌کند. آن‌ها با استخدام بهترین مهندسان در این زمینه، توانستند درزمانی کم، تاکسی‌های خودران را تا حد قابل توجهی ارتقا ببخشند. اما آیا آن‌ها با سرعت زیاد حرکت نمی‌کنند؟ آیا فناوری برای چنین کاری آماده است؟

مسائل و مصائب اتومبیل‌های خودران

استفاده‌های از تاکسی‌های خودران شاید در ابتدا جذاب باشد، ولی کم‌کم احساس فیلم‌های علمی-تخیلی به شما دست خواهد داد. باوجود این‌که چنین تاکسی‌هایی در اکثر موارد شما را از مسیر بهتر و نزدیک‌تر به مقصد می‌رسانند، اما دیگر کسی نیست که شاید در بلند کردن چمدان به شما کمک کند یا به‌طور مثال موبایلی که در تاکسی جا گذاشتید، برای شما بیاورد.

باوجود پیشرفت‌های پیاپی نرم‌افزاری، بازهم هوش مصنوعی نمی‌تواند تمام سناریوهای ممکن را پیش‌بینی کند. گمان نکنم تا چند سال آینده کسی به‌راحتی به چنین سیستم‌هایی اعتماد کند که می‌توانند یک برگ کاغذ را با یک‌تکه سنگ اشتباه بگیرند.

فناوری ماشین‌های خودران باوجود پیشرفت زیاد هنوز جای زیادی تا رسیدن به کمال دارد.

البته نمی‌توان پیشرفت‌های قابل‌توجه در این زمینه را کتمان کرد. به‌خصوص، در تحلیل تصاویر ویدیویی که امروزه ماشین‌ها می‌توانند با تحلیل چنین تصاویری کم‌وبیش به‌خوبی حرکت کنند. اگر شما مثال‌های متعددی را برای این سیستم‌ها تعریف کنید، کامپیوتر به‌راحتی می‌تواند یک عابر پیاده، دوچرخه‌سوار یا یک بز سرگردان در خیابان را هم تشخیص بدهد.

هرمن هرمن، سرپرست بخش روباتیک شرکت NREC، درزمینه‌ی استفاده از تاکسی‌های خودران «اوبر» نکته‌ی خوبی را مطرح می‌کند: «اگر کامپیوتر یا مرورگر شما هنگ کند چندان اتفاق خاصی نمی‌افتد. اما فرض کنید تاکسی خودران شما در وسط یک اتوبان عریض قرار دارد و می‌خواهد مسیرش را عوض کند. فقط یک اشتباه کوچک در تغییر فرمان کافی است که یک حادثه اجتناب‌ناپذیر پیش بیاید.»

یک مشکل دیگر ازنظر هرمن، زمانی است که خیابان‌ها مملو از این ماشین‌های خودران بشود. امکان دارد سنسور این ماشین‌ها در یکدیگر اختلال ایجاد کنند. اگر اتومبیل‌ها به فضای ابری (Cloud) متصل باشند، نیازمند پهنای باند به‌شدت زیادی است. حتی یک مشکل ساده مانند خاک بر سنسور می‌تواند حادثه‌ای به وجود آورد. اما مهم‌ترین مشکل این است که چطور می‌توان مطمئن شد و آزمایش کرد که چنین ماشین‌هایی برای استفاده کاملا ایمن هستند.

آینده‌ی ماشین‌های بدون راننده

برای درک بهتر اتومبیل‌های خودران، به ملاقات راج راجکومار، مدیر بخش اتومبیل‌های خودران «جنرال موتور» رفتم. آن‌ها هم‌اکنون بر یک «کادیلاک» (Cadillac) خودران کار می‌کنند ولی سنسور و وسایل جانبی را به‌صورت کوچک‌شده و مخفی به‌کاربرده‌اند تا مانند ماشین‌های معمولی جلوه کند. او از پیشرفت کارش بسیار راضی بوده ولی نگران است توسعه تاکسی‌های خودران «اوبر»، امید افراد را بیش‌ازحد بالا ببرد و می‌گوید: «زمان زیادی طول می‌کشد تا بتوانیم راننده را به‌طور کامل از معادلات حذف کنیم. به نظرم باید انتظاراتمان را در این زمینه تا حد زیادی کاهش دهیم.»

به‌غیراز اطمینان به نرم‌افزار اتومبیل، راجکومار نگران هک شدن چنین ماشین‌هایی است. او می‌گوید: «همه‌ی ما از حادثه تروریستی شهر نیس در فرانسه آگاه هستیم که ماشینی به سمت گروهی از مردم حرکت کرده و تعداد زیادی را به کشتن داد. حالا فرض کنید ماشین‌های زیادی وجود داشته باشند که بدون هیچ راننده‌ای حرکت کنند.» این مساله‌ای بسیار حیاتی بوده که به همین دلیل شرکت «اوبر» هم متخصصین امنیتی برای ساخت تاکسی‌های خودران استخدام کرده است. راجکومار می‌گوید باوجود رعایت تمام موارد، بازهم باید بیش‌ازپیش سخت‌گیری زیادی اعمال کنیم و در ادامه می‌گوید: «ما موجودات هوشمند و احساساتی هستیم. موقعیت را درک کرده و برحسب آن عمل می‌کنیم. اما اتومبیل‌های خودران فقط می‌توانند سناریوهای مشخصی را اجرا کنند.»

توسعه‌دهندگان فناوری ماشین‌های خودران باید مسائل امنیتی خیلی زیادی را مد نظر قرار دهند.

به‌غیراز این مباحث، هر اتفاقی که برای این تاکسی‌ها بیفتد، تاثیر زیادی بر کل این فناوری تازه تاسیس خواهد گذاشت. اولین حادثه‌ی مرگبار در این زمینه چندی پیش اتفاق افتاد که یک ماشین تسلا در حالت رانندگی اتوماتیک با یک کامیون تصادف کرد. این تصادف سوال‌های زیادی را برای امنیت این ماشین‌ها به راه انداخته است. به دلیل چنین حوادثی است که این فناوری بسیار حساس بوده و به‌هیچ‌عنوان نباید برای ارائه‌ی آن به‌صورت عمومی عجله کرد. چنین فناوری‌هایی تا حد زیادی به تبلیغات دهان‌به‌دهان مردم وابسته است. فقط کافی است که یک یا چند حادثه‌ی مرگبار با این فناوری اتفاق بیفتد تا اعتماد مردم نسبت به این فناوری به‌کل از دست برود و سال‌ها طول بکشد تا بتوانند دوباره اعتماد کنند.

در هنگامی‌که داشتم این تاکسی خودران «اوبر» را آزمایش می‌کردم، با محدودیت‌های آن مواجه شدم. در اواسط مسیر به صندلی راننده دعوت شدم تا به‌طور مستقیم باتجربه‌ی رانندگی خودکار مواجه بشوم. آن‌ها به من گفتند هر وقت خواستم می‌توانم با فشردن دکمه قرمز یا تکان دادن فرمان، کنترل ماشین را در دست خود بگیرم. اما زمانی که به یک پل شلوغ رسیدیم، متوجه شدم که این تاکسی در حال انحراف مسیر بوده و نزدیک بود به کنار پل برخورد کند که مهندس کنار من فریاد زد: «فرمان را بگیر.»

شاید فقط یک اشکال نرم‌افزاری بود، شاید هم سنسورهای ماشین به دلیل فضای باز اطراف پل درست کار نکردند. هرچه که بود، سریع به حرف آن مهندس وحشت‌زده گوش دادم و عمل کردم.

منبع: Popular Mechanics