از بوگاتی تا پوست نورانی؛ برترین خبرهای علمی هفته
اگر در هفته‌ای که گذشت به هر دلیلی نتوانستید خبرهای جذاب علمی را مطالعه کنید، می‌توانید با دانش در هفته‌ی ۱۷ اسفند در جریان مهم‌ترین اتفاقات علم و تکنولوژی در سطح جهان قرار بگیرید و به روز شوید.
بوگاتی شیرون؛ هیولایی که ۱۰۰ لیتر بنزین را ۹ دقیقه‌ای می‌بلعد!
خودروی بوگاتی شیرون (Bugatti Chiron) که همه منتظر آن بودند، پیش از نمایشگاه خودروی ژنو، معرفی شد. این خودرو، جانشین بوگاتی ویرون (Bugatti Veyron) است. ویرون به یکی از قدرتمندترین، سریع‌ترین و زیباترین خودروهای جهان شهرت دارد. اما حالا شیرون طوری ساخته شده که از هر نظر حتی از ویرون هم پیشی بگیرد. (لازم به ذکر است که در منابع مختلف، نام این خودرو به دو شکل «شیرون» و «کایرون» تلفظ شده است.»
سرعت این خودرو در کمتر از ۲٫۵ ثانیه از صفر به ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد. چهار توربوشارژ این خودرو نسبت به مدل قبلی بزرگ‌تر شده‌اند. توان خروجی موتور آن ۱۵۰۰ اسب بخار و حداکثر سرعت آن ۴۲۰ کیلومتر بر ساعت است. برای مقایسه، بد نیست بدانید که سرعت این خودرو ۲٫۹ ثانیه از مک‌لارن P1 و یک ثانیه از ویرون زودتر به ۱۰۰ کیلومتر می‌رسد. اگر شیرون به طور پیوسته با حداکثر سرعت حرکت کند، باک ۱۰۰ لیتری آن در عرض ۹ دقیقه خالی خواهد شد، این رقم برای ویرون ۱۲ دقیقه است.
کشف فسیل دستگاه عصبی جانداری ۵۲۰ میلیون ساله
بیش از نیم میلیارد سال پیش خویشاوندان سخت‌پوستان امروزی در بستر اقیانوس زندگی می‌کردند. حالا پس از ۵۲۰ میلیون سال، گروهی از باستان‌شناسان بقایای یکی از آنها را یافته و قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین دستگاه عصبی فسیل شده را کشف کرده‌اند. بقایای فسیل شده‌ی این جاندار به قدری خوب حفظ شده‌اند که تک تک شاخه‌های عصبی را می‌توان دید. به کمک این فسیل، دانشمندان می‌توانند بفهمند که دستگاه‌های عصبی حشرات، خرچنگ‌ها و عنکبوت‌ها با گذر زمان چگونه تکامل پیدا کرده است.
انبساط کیهان احتمالا در بوجود آمدن حیات نقش کلیدی داشته است
سال‌هاست دانشمندان می‌دانند که عالم در حال منبسط شدن است. یعنی اینکه کهکشان‌ها، ستاره‌ها و تقریبا همه‌ی ماده‌ی عالم با سرعتی که دائما در حال افزایش است، در حال دور شدن از یکدیگر هستند. اکنون دانشمندان فکر می‌کنند که این اتفاق می‌تواند نقشی کلیدی در بوجود آوردن شرایط مناسب برای شکل‌گیری حیات داشته است.
نئاندرتال‌ها احتمالا با روش‌های شیمیایی آتش روشن می‌کردند
امروزه دانشمندان چیزهای زیادی درباره‌ی نئاندرتال‌ها می‌دانند. آنها حتی می‌دانند که احتمالا موی انسان‌های نئاندرتال چه رنگی بوده و چه عادت‌هایی در جفت‌گیری داشته‌اند. با این حال اینکه آیا آنها می‌توانستند آتش روشن کنند یا خیر، همیشه برای دیرینه‌شناسان یک راز بوده است. البته خیلی وقت است که پژوهشگران می‌دانند نئاندرتال‌ها از آتش استفاده می‌کردند. مثل همین عکسی که در بالا می‌بینید و یک خانواده دور آتش جمع شده‌اند. ولی تا به حال فکر می‌کردند که احتمالا این انسان‌های بدوی، از شعله‌های آتش طبیعی که در محیط اطراف به آن برخورد می‌کردند، استفاده می‌کردند. مثلا زمانی که بر اثر گرما و رعد و برق جنگل آتش می‌گرفته، آنها این آتش را با چوب به غاری که در آن زندگی می‌کردند، منتقل می‌کردند. ولی اکنون در بقایای زندگی نئاندرتال‌ها چیزهایی پیدا شده که نشان می‌دهد ممکن است این عموزادگان ما، توانایی درست کردن آتش را هم داشته‌اند.
این سنجاقک قاره‌پیما، ۱۸ هزار کیلومتر مهاجرت می‌کند!
«پروانه‌های شهریار» (Monarch Butterflies) را کنار بگذارید. این سنجاقک ۴ سانتی‌متری می‌تواند اقیانوس‌ها و قاره‌ها را بپیماید. این گونه سنجاقک که Pantala flavescens نام دارد، می‌تواند بین ۱۴ تا ۱۸ هزار کیلومتر را برای یافتن مکان مناسب تخم‌گذاری پرواز کند. رکوردداران قبلی در بین حشرات، در طول یک سال می‌توانستند نهایتا ۸۰۰۰ کیلومتر را بپیمایند. در کل طولانی‌ترین مهاجرت بین همه‌ی حیوانات را «پرستوی دریایی شمالگان» (Arctic Tern) دارد که می‌تواند سالیانه ۴۰ هزار کیلومتر پرواز کند.
پنج سال گذشت؛ ژاپنی‌ها با نیروگاه اتمی فوکوشیما چکار کردند؟
ژاپنی‌ها در حال انجام یک تلاش طاقت‌فرسا و زمان‌بر برای پاک کردن فوکوشیما از آلاینده‌های هسته‌ای هستند. همزمان که کارگرها روی پاک‌سازی نیروگاه از مواد پرتوزا کار می‌کنند، مردمی که منازل خود در نزدیکی نیروگاه را از دست داده‌اند، فکر می‌کنند که آیا امکان دارد بتوانند بعد از پنج سال دوباره به خانه بازگردند؟ هرچند گمانه‌زنی‌ها برای بازگشت به مناطق مسکونی اطراف نیروگاه وجود دارد، ولی خود نیروگاه همچنان جای خیلی خطرناکی است. کارشناسان تازه می‌خواهند ببیند که سوخت باقی مانده دقیقا کجای نیروگاه است و فکر کنند که چگونه می‌توان آن را بیرون آورد.
پوست مصنوعی که کش می‌آید و نور ساطع می‌کند
دوست داشتید پوستی این‌چنینی داشتید؟ پوستی درخشنده و نورانی برای روبات‌ها که می‌تواند ۶ برابر حالت عادی کش بیاید و همچنان درخشندگی خود را حفظ کند. کسانی که این پوست را ساخته‌اند، هشت‌پاها را الگوی خود قرار داده‌اند. هشت‌پاهایی که می‌توانند رنگ اندام‌های فوق‌العاده انعطاف‌پذیر خود را تغییر دهند و بدین ترتیب با دیگر موجودات زنده ارتباط برقرار کنند یا استتار شوند. در سال‌های گذشته هم دانشمندان پوست‌های مصنوعی نورانی ساخته بودند. ولی هیچ‌کدامشان مثل مدل جدیدی که ساخته‌اند و مقاله‌ی آن در ساینس منتشر شده نیستند. این یکی خیلی زیاد کش می‌آید و روشنایی خود را حفظ می‌کند.
ستاره‌شناسان باز هم دورترین کهکشان عالم را کشف کردند
هر چند وقت یک بار ستاره‌شناسان کهکشانی را کشف می‌کنند که برای مدتی رکورددار دورترین کهکشان عالم می‌شود. این بار آنها می‌گویند کهکشانی را پیدا کرده‌اند که ۱۳٫۴ میلیارد سال نوری با ما فاصله دارد. این کهکشان زمانی متولد شده که عالم تنها ۳ درصد از سن کنونی ۱۳٫۸ میلیارد ساله‌اش را داشته است. این کهکشان خیلی کوچک است و عرض آن تنها به ۴ درصد عرض کهکشان راه‌شیری ما می‌رسد. ستاره‌های آن هم فقط حدود ۱۰۰ میلیون سال عمر دارند. البته نکته‌اش این‌جاست که ما عملا داریم تصویر ۱۳٫۴ میلیارد سال پیش این کهکشان را می‌بینیم و از وضعیت کنونی آن خبر نداریم. ستاره‌شناسان مقاله‌ی این کشف را در شماره‌ی بعدی استروفیزیکال ژورنال منتشر می‌کنند.
تصویر نجومی روز ناسا (۱۵ اسفند ۹۴): شهرهای ژاپن در شب
عکسی که می‌بینید توکیو، شهرهای مرکزی و جنوبی ژاپن را در شب نشان می‌دهد. این عکس را «اسکات کلی» از ایستگاه فضایی بین‌المللی و فاصله‌ی ۴۰۰ کیلومتری سطح زمین گرفته است. اسکات کلی چند روز پیش پس از ۱۱ ماه اقامت در ایستگاه فضایی به زمین برگشت. در این عکس علاوه بر نور شهرهای ژاپن می‌توان ستاره‌های صورت فلکی قنطورس را در آسمان مشاهده کرد. در پیش زمینه هم می‌توان فضاپیماهای روسی «سایوز» و «پروگرس» را دید. اسکات کلی با یکی از همین فضاپیماهای سایوز به زمین بازگشت.
ویروس زیکا سلول‌های در حال رشد مغز را می‌کشد
ویروس زیکا و البته وحشت از آن همچنان درحال گسترش است. اکنون دو پژوهش جدید دقیقا نشان می‌دهند که چگونه این ویروس باعث نقص در رشد مغز نوزادان می‌شود. به نظر می‌رسد که این ویروس سلول‌های در حال رشد مغز را می‌کشد. این پژوهش پیرو این نشانه که مادران آلوده به ویروس، نوزادان مبتلا به میکروسفالی به دنیا می‌آورند صورت گرفته است. میکروسفالی نوعی بیماری است که نوزادان با سر کوچک به دنیا می‌آیند و در کل فرد وقتی بزرگ می‌شود همچنان سر کوچک‌تر از حالت نرمال دارد. این پژوهش را دو گروه به صورت مستقل انجام داده‌اند. آنها نشان دادند که ویروس سلول‌های بنیادین عصبی را آلوده می‌کند. این سلول‌ها سنگ بنای نورون‌ها و دیگر سلول‌های مغز هستند.
مارمولک‌های اسیر در کهربا از زندگی در ۱۰۰ میلیون سال پیش خبر می‌دهند
صد میلیون سال پیش جنگل‌های استوایی دوران کرتاسه محل حکمرانی خزندگان غول‌پیکر و جانوران پرنده‌ی عظیم بودند. گیاهان گلدار هم تازه سر و کله‌شان پیدا شده بود و حشرات بزرگ جثه دور و بر آنها زندگی می‌کردند. ولی همان زمان مارمولک‌های خیلی کوچکی هم وجود داشتند که تا به حال اطلاعات خیلی کمی از آنها داشتیم. مارمولک‌هایی که نتوانسته بودیم فسیل‌های زیادی از آنها پیدا کنیم. ولی حالا دانشمندانی که در موزه‌ی تاریخ طبیعی آمریکا کهرباهای باقی مانده از دوران باستان را بررسی می‌کردند، توانستند در آنها دهها مارمولک خیلی کوچک پیدا کنند. مارمولک‌هایی که از ۱۰۰ میلیون سال پیش در کهربا اسیر شده‌اند.
نوروز امروزی و سنت‌هایی که باید حفظ شوند
هر ساله بالاخص در روزهای پایانی سال، کمپین‌های به اصطلاح دوستدار محیط‌زیست نسخه‌ای تازه برای ایرانی‌ها می‌پیچند. یک بار قرار است که ماهی قرمز نخریم چرا که عده‌ای آن را به سنت چینی‌ها ربط می‌دهند، یک بار قرار است که سبزی‌پلو ماهی نخوریم چرا که ماهی موجود زنده است و خوردن ماهی یعنی کشتن یک موجود زنده، یک بار قرار است که سبزه نکاریم و بجای آن نهال بکاریم و به همین ترتیب اگر ادامه دهیم، حتماً روزی فرا خواهد رسید که نه سین هفت‌سینی برایمان بجا می‌ماند و نه احتمالاً سیزده‌بدری!
