[ویدیو] ساخت رباتی که درد را احساس می‌کند
یکی از مفیدترین ویژگی‌های ربات‌ها این است که آنها درد را احساس نمی‌کنند. به همین دلیل، ما بدون هیچ مشکل و نگرانی آنها را در محیط‌های خطرناک به کار می‌گماریم یا وظایفی را به آنها می‌سپاریم که اندکی ناخوشایند هستند یا قطعاً منجر به مرگ انسان می‌شوند. اما بااین‌حال، دو محقق آلمانی معتقدند که در برخی موارد، احساس درد و واکنش به آن میتواند قابلیت مفیدی برای ربات‌ها باشد.
این محققان از دانشگاه «لایبنیز» مشغول طراحی و ساخت یک سیستم عصبی مصنوعی هستند که به ربات یاد می‌دهد چگونه درد را احساس کند و بلافاصله به آن واکنش نشان دهد تا به موتورها، تجهیزات و قطعات الکترونیکی آن آسیبی وارد نشود. آنها هفته‌ی گذشته، پروژه‌شان را در کنفرانس رباتیک و اتوماسیون IEEE در استکهلم توصیف کردند.
چرا بهتر است که ربات بتواند درد را احساس کند؟ «یوهانس کوهن»، یکی از این محققان در پاسخ به این سوال گفت به همان دلیل که انسان‌ها باید بتوانند درد را احساس کنند. او گفت: «درد سیستمی است که از ما محافظت می‌کند. وقتی ما از منشا درد دوری می‌کنیم، می‌توانیم از آسیب دیدن جلوگیری کنیم.» انسان‌هایی که توانایی احساس درد را ندارد بسیار بیشتر آسیب می‌بینند، چون بدن آنها به طور غریزی به چیزهایی که آسیب وارد می‌کنند، واکنش نشان نمی‌دهد.»
کوهن که با پروفسور «سامی حدادین» روی این پروژه کار کرده می‌گوید، اگر از ربات‌ها در مقابل آسیب محافظت شود، سیستم آنها میتواند از انسان هم محافظت کند. علت این موضوع این است که تعداد فزاینده‌ای از ربات‌ها در مجاورت انسان‌ها کار خواهند کرد و صدمات شناخته نشده در تجهیزات رباتیک میتواند منجر به تصادفات شود. استدلال کوهن و حدادین این بود که وقتی مکانیسم‌های بیولوژیکی ما برای حس کردن و واکنش به درد تا این حد موثر و مفید هستند، چرا نباید ربات هم همین امکان را داشته باشند. ما می‌توانیم با الهام گرفتن از بدن انسان، کنترل‌کننده‌هایی را برای ربات‌ها بسازیم که از همان مکانیسم‌ها تقلید می‌کنند. این کنترل‌کننده نسبت به درد واکنش نشان می‌دهد تا از ربات در مقابل برخوردهای آسیب‌زا محافظت کند.
ایده‌ی کنترل‌کننده برای ربات‌ها چیز جدیدی نیست. «تورستن کروگر» و همکارانش از دانشگاه استنفورد و دانشگاه رم، حدود پنج سال پیش کنترل‌کننده‌ای ساختند که نمی‌گذاشت دست ربات به افراد برخورد کند:
همین‌طور که در ویدیوی اصلی می‌بینید، این کنترل‌کننده از برخورد دوری می‌کند و به شدت مراقب است به انسان‌ها برخورد نکند، اما اصلا به فکر ایمنی خودش نیست. قطعا یک دستگاه عصبی مصنوعی که درد را احساس می‌کند و به آن واکنش نشان می‌دهد، کاملا متفاوت است.
این ویدیو نمونه‌ی اولیه‌ی کنترل‌کننده‌ای را نشان می‌دهد که روی یک بازوی «کوکا» نصب شده و به حسگر لمسی BioTac مجهز است. این حسگر میتواند فشار و حرارت را حس کند.
سیستم لمسی این ربات از یک بافت عصبی مخصوص ربات استفاده می‌کند که برای ساخت آن از ساختار پوست انسان الهام گرفته شده است. به این ترتیب، ربات می‌فهمد که برای یک میزان مشخصی از فشار چقدر باید احساس درد کند. این مدل هم درست مثل نورون‌های انسان اطلاعات مربوط به درد را ارسال می‌کند و اگر میزان فشار از حد مشخصی بیشتر شود، کنترل‌کننده‌ی درد، اطلاعات را در سه گروه درد کم، متوسط و شدید دسته‌بندی کرده و واکنش نشان می‌دهد.
این پژوهش تنها اولین قدم به سمت یک کنترل‌کننده‌ی درد محور برای ربات‌هاست. ربات‌ها می‌توانند از توانایی درک درد استفاده‌های زیادی ببرند، مخصوصا در شرایطی که استقلال آنها و همکاری‌شان با انسان‌ها هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود. اینکه نگذاریم ربات‌ها به انسان‌ها آسیب بزنند قطعا اولویت اول است، اما حتی آسیموف هم (دانشمند برجسته و نویسنده‌ی داستان‌های علمی تخیلی) معتقد است که اگر بخواهیم ربات‌ها در کنارمان باشند و با ما کار کنند، باید به آنها یاد بدهیم که مانع از صدمه دیدن خودشان هم بشوند.
منبع: IEEE
