اندروید؛ محصول جانبی جاهطلبیهای گوگل
مهمترین نکته در مورد سیستمعامل اندروید این است که هیچ وقت نباید فراموش کنیم چه شرکتی پشت آن قرار دارد. گوگل پیش از هر چیز یک موتور جستوجو بوده و به نظر میرسد همچنان هم موتور جستوجو مهمترین بخش مدل کسبوکارش باشد. حتی بسیاری از سرویسهای گوگل هم در خدمت جمعآوری و سازماندهی اطلاعات برای موتور جستوجویش هستند. درآمد اصلی گوگل هم هنوز از موتور جستوجو و همین سرویسهاست. به همین دلیل هم اندروید برای گوگل بیش از این که یک سیستمعامل موبایل باشد، پلتفرمی برای گسترش سرویسهایش است.
دلایل ملموستری هم میتوان برای این ادعا مطرح کرد. اساسا اصلیترین دلیل متن باز بودن این سیستمعامل چیزی جز این نیست. یا کافیست به تبلیغات اولین گوشی اندرویدی یعنی HTC Dream نگاه کنید تا ببینید از همان ابتدا چقدر گوگل روی حضور موتور جستوجویش مانور میداده است.
از طرف دیگر گوگل در طی این سالها به اشکال مختلف ثابت کرده است که گسترش سرویسها برایش اهمیتی بیشتری از رقابت اندروید با سایر سیستمعاملها دارد. برای مثال خیلیها معتقد هستند گوگل با عرضه نکردن اپلیکیشن یوتیوب برای ویندوزفون به شکست خوردن یک سیستمعامل نوپا کمک کرد. قطعا اگر برای گوگل رقابت اندروید با iOS در اولویت بود میتوانست با عرضه نکردن یا متوقف کردن عرضهی اپلیکیشنها و سرویسهای مختلفش برای iOS ضربهای جدی به اپل بزند. ولی بر خلاف ویندوزفون که با حدود سه سال تاخیر به میدان رقابت آمد، iOS کاربران بسیار بسیار زیادی داشت و به همین دلیل گوگل حاضر نبود (و هنوز هم نیست) خودش را از این بازار بزرگ محروم کند.
بازتاب اولویتهای گوگل در حوزهی صنعت موبایل را میتوانیم در رفتارهای متناقض گوگل در مورد گوشیهای پیکسل هم ببینیم. گوشیهای پیکسل بر خلاف گوشیهای نکسوس که مخاطب اصلی آنها دولوپرها بود، برای مخاطب عام تولید میشوند. این یعنی گوگل تصمیم گرفته است فروش سختافزار را هم به یکی از منابع درآمدش تبدیل کند. اما قطعا برای رسیدن به این هدف در بازاری که مملو از رقبای بزرگ است، گوشیهای پیکسل نیاز به مزیت رقابتی دارند.
یادمان هست گوگل زمانی که نسل اول پیکسل را معرفی کرد به طور ویژه روی دو ویژگی به عنوان قابلیتهای انحصاری و مزیت رقابتی مانور داد؛ گوگل اسیستنت و کیفیت دوربین. از دید من این رفتار نوعی انحصارطلبی در خودش داشت که بیشتر شبیه به مدل کسبوکار اپل بود و با روح متن باز اندروید کاملا تناقض داشت.
اما همانطور که انتظار داشتم به فاصلهای بسیار کم گوگل نظرش را تغییر داد و گوگل اسیستنت را برای تمام گوشیهای اندرویدی که امکان پشتیبانی از آن را داشتند عرضه کرد. چرا که برای گوگل به عنوان یک موتور جستوجو، اسیستنت ابزاری بسیار مهم برای جمعآوری و طبقهبندی دادهها و گسترش سایر سرویسهایش بود.
اما نکته جالبتر این است که گوگل هنوز هم نه تنها الگوریتمهای هوش مصنوعی اپلیکیشن گوگل کمرا را به عنوان بخشی از پروژهی متن باز اندروید در اختیار هیچ کس قرار نداده، بلکه حتی قابلیتهای جدید اپلیکیشن در گوشیهای پیکسل را هم به طور رسمی برای سایر گوشیها عرضه نکرده است.
موضوع این است که بر خلاف گوگل اسیستنت، اپلیکیشن دوربین کمک ویژهای در زمینه جمعآوری داده به گوگل نمیکند و علاوه بر این گوگل پولی هم از این اپلیکیشن در نمیآورد. بنابراین طبیعی است که این غول تکنولوژی در این زمینه تمایلی به بهتر کردن ویژگیهای پایه و استاندارد اندروید برای سایر شرکتهای تولیدکنندهی گوشی موبایل نداشته باشد و همچنان این ویژگی را به عنوان یک مزیت رقابتی برای کسب درآمد از فروش سختافزار حفظ کند.
البته تنها در یک صورت میتونیم انتظار این را داشته باشیم که گوگل اپلیکیشن دوربین انحصاری پیکسلها را در اختیار سایر شرکتها هم قرار بدهد. آن هم این که حس کند پیشرفتهای اپل در زمینهی عکاسی با آیفون، کل اکوسیستم اندروید را به عنوان بستری مناسب برای جاهطلبیهای گوگل به مخاطره خواهد انداخت.