تقابل علم و تقدس؛ اعتراض بومیان هاوایی باعث توقف فعالیت ۱۳ رصدخانه شد
قله مائونا کیا یا موناکی (Mauna Kea) در هاوایی علاوه بر این که یکی از بهترین سایت‌های رصدی دنیاست یکی از قله‌های مقدس برای بومیان این منطقه نیز است. همین مسئله باعث ایجاد درگیری‌هایی بین بومیان هاوایی و اخترشناسان شده است. به خصوص با آغاز پروژه‌ی ساخت تلسکوپ غول‌پیکر دیگری بر فراز این قله.
اکنون اعتراض صدها نفر از بومیان هاوایی در محدوده‌ی محل ساخت تلسکوپ سی متری (TMT) باعث توقف فعالیت ۱۳ رصدخانه‌ی حاضر در قله مائونا کیا شده است.
طرحی هنری از تلسکوپ سی متری که پس از افتتاح یکی از سه تلسکوپ بزرگ دنیا خواهد بود.
Credit: THIRTY METER TELESCOPE
پیش از این اعتراض بومیان هاوایی باعث تاخیری چهار ساله در آغاز ساخت تلسکوپ سی متری شده بود. تا این که بالاخره دادگاه رای را به نفع ساخت تلسکوپ سی متری اعلام کرد و عملیات ساخت این رصدخانه آغاز شد. اما اعتراض‌ها بار دیگر از هفته‌ی گذشته آغاز شده و مشکلاتی برای رصدخانه‌های این قله پیش آمده است.
ماجرا به جایی رسید که پلیس ۳۳ نفر را دستگیر کرد. هر چند که پس از مدت کوتاهی این افراد آزاد شدند. با این حال اخترشناسان حاضر در قله امیدوارند تا با رسیدن به یک توافق که به نگرانی‌های معترضان نیز احترام بگذارد بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.
Mihoko Konishi، یکی از اخترشناسان حاضر در قله، در این باره گفته: «من می‌دانم که مائونا کیا مکانی مقدس برای مردم هاوایی است، بنابراین برای رسیدن به توافقی مسالمت‌جویانه برای هر دو طرف و در کمترین زمان ممکن امیدوارم».
ساخت رصدخانه‌ی سی متری که یکی از بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های دهه‌ی ۲۰۲۰ خواهد بود پروژه‌ای پرهزینه و ۱/۴ میلیارد دلاری است. قطر آینه‌ی اولیه این تلسکوپ، همان‌طور که از نام آن پیداست، ۳۰ متر است. این تلسکوپ می‌تواند در طول موج‌های فرابنفش، مرئی و فروسرخ از آسمان تصویربرداری کند. به گفته‌ی مسئولان این پروژه تفکیک‌پذیری تلسکوپ سی متری ۱۲ برابر تلسکوپ فضایی هابل خواهد بود.
تعدادی از رصدخانه‌های قله مائونا کیا. Credit: Sean Goebel – Subaru Telescope, NAOJ
قله‌ی مائونا کیا به دلیل شرایط خاصش از بهترین سایت‌های رصدی دنیاست که در حال حاضر ۱۳ تلسکوپ در آن فعالیت می‌کنند. ویژگی‌هایی همچون تعداد شب‌های صاف در سال، پایداری جو و آلودگی نوری کم قله مائونا کیا را به یکی از بهترین نقاط دنیا برای انجام رصدهای حرفه‌ای اخترشناسان تبدیل کرده است.
بدون شک ایجاد توازن میان خواسته‌‌های معترضان و اخترشناسان کار آسانی نیست. با این حال به نظر تنها راه حل گفت‌وگو برای حل این مشکل با احترام به دغدغه‌های هر دو طرف است.
عکس کاور: تجمع معترضان در اعتراض به ساخت تلسکوپ غول‌پیکر سی متری در قله مائونا کیا.
Credit: Sheila Fitzgerald/Shutterstock
