استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان نابینایی
جراحانی در لندن سعی کرده‌اند در یک عمل جراحی نوین با استفاده از سلول‌های بنیادی رویانی نابینایی را درمان کنند.
این واقعا یک پروژه‌ی حیات‌بخش است. در گذشته غیر ممکن بود که سلول‌های عصبی از دست رفته را جایگزین کنیم.”
این جراحی در بیمارستان چشم «مورفیلدز» (Moorfields) روی یک خانم ۶۰ ساله انجام شد که در طی آن سلول‌های خاصی در قسمت پشت شبکیه‌ی چشم کاشته می‌شوند.
در بریتانیا از هر چهار فرد بالای ۶۰ سال، یک نفر از دژنراسیون ماکولا (AMD) رنج می برند که به آن تباهی لکه‌ی زرد هم گفته می‌شود. این عارضه دلیل عمده‌ی نابینایی در افراد مسن به حساب می‌آید.
این عمل جراحی روی ده بیمار که مشکل AMD دارند انجام خواهد شد. این ده بیمار به مدت یک سال زیر نظر خواهند بود تا میزان موفقیت این تکنیک در درمان نابینایی ارزیابی شود.
همه‌ی این بیماران در نتیجه‌ی رگ‌های خونی معیوب ناگهان بینایی خود را از دست داده‌اند.
آنها برای یک سال تحت نظر قرار خواهند گرفت تا بی‌خطر بودن این شیوه‌ی معالجه کنترل شود و اینکه پزشکان ببینند که آیا بینایی آنها بهتر می‌شود یا خیر.
خانمی که بیمار بود و نمی‌خواهد نام‌اش برده شود، ماه گذشته عمل شد.
پروفسور «پیتر کافی» که سرپرستی این پروژه را به عهده دارد گفت: “ما باید حداقل تا کریسمس صبر کنیم تا ببینیم قوه‌ی بینایی او تا چه حد بهبود می‌یابد و اینکه تا چه مدت آن سلول‌ها باید درجای خود باقی بمانند. اما ما می‌توانیم سلول‌ها را در زیر شبکیه، درست همان‌جایی که باید باشند، ببینیم و آنها کاملا سالم به نظر می رسند.”
از این سلول‌ها برای تشکیل لایه‌ی رنگ‌دانه‌ای شبکیه (RPE) استفاده می‌شود؛ آن لایه‌ای از سلول‌ها که فوتوریسپتورهای ماکولا را تغذیه و پشتیبانی می‌کنند. ماکولا همان بخشی از چشم است که می‌بیند.
در بیماری دژنراسیون ماکولا، سلول‌های RPE می‌میرند و به دنبال آن چشم علمکردش را از دست می‌دهد.
بیمارانی که AMD دارند بینایی مرکزی خود را از دست می‌دهند و همه چیز را محو و نابهنجار می‌بینند.
سلول‌های بنیادی‌ای که در عمل جراحی استفاده شده‌اند از یک رویانِ اهدا شده، استخراج شده‌اند. این سلول‌ها می‌توانند به هر نوع سلولی در بدن تبدیل شوند.
پروفسور «لیندون دا کروز» که عمل جراحی را انجام داد، می‌گوید: “این واقعا یک پروژه‌ی حیات‌بخش است. در گذشته غیر ممکن بود که سلول‌های عصبی از دست رفته را جایگزین کنیم.
اگر ما بتوانیم دقیقا همان لایه‌های سلولی از دست رفته را جایگزین کرده و عملکردشان را برگردانیم، کمک بزرگی به مردمی که مشکلات بینایی دارند، خواهد بود.”
اگر این روش درمانی موفقیت‌آمیز باشد، به بیماران در مراحل اولیه‌ی AMD کمک می‌کند و می‌تواند جلوی از دست رفتن بینایی را بگیرد.
بیش از ۶۰۰ هزار نفر در بریتانیا دچار AMD هستند و عامل اصلی از دست دادن بینایی در کشورهای توسعه یافته به حساب می‌آید.
تخمین زده شده که ده درصد از افراد بالای ۶۵ سال درجاتی از بیماری AMD را دارند.
تیم پزشکان بیمارستان مورفیلدز در این پروژه با شرکت دارویی فایزر همکاری می‌کند که بودجه‌ی این آزمایش‌ها را تامین کرده است.
این اولین بار نیست که دانشمندان از سلول‌های بنیادی رویانی برای درمان از دست دادن بینایی استفاده کرده‌اند.
نکاتی درباره‌ی بیماری AMD:
- دژنراسوین ماکولار یا تباهی لکه‌زرد با افزایش سن (AMD) یک ناراحتی بدون درد چشم است که باعث از دست دادن بینایی مرکزی می‌شود.
- این باعث می‌شود که خواندن سخت شود، رنگ‌ها نامعلوم شوند و چهره‌ها قابل تشخیص نباشند.
- بینایی حاشیه‌ای آسیبی نمی‌بیند، بنابراین گرچه AMD باعث نابینایی کامل نمی‌شود، اما ناتوان‌کننده است.
- دو نوع AMD وجود دارد: AMD خشک و تر.
- AMD خشک رایج‌ترین و کم‌خطرترین نوع است و از آسیب دیدن سلول‌های پشت چشم ناشی می‌شود.
- AMD تر نوع جدی‌تر است و با تشکیل رگ‌های خونی غیر عادی و آسیب به سلول‌های پشت چشم رخ می‌دهد.
- در حال حاضر هیچ درمانی برای هیچ‌یک از این دو نوع وجود ندارد.
منبع: BBC
