همه آنچه باید از اقتصاد پسابرجام بدانید
شاید بتوان این سه مورد را خلاصه‌ای از دستاوردهای دولت ایران در دوران پسابرجام دانست: افزایش قابل توجه صادرات نفت، امضای قرارداد با شرکت‌های بزرگ جهان و مهار تورم.
البته نکات ناامیدکننده‌ای هم وجود دارند. بانک‌های خارجی هنوز چندان تمایلی به قرض دادن پول و سرمایه‌گذاری در ایران ندارند چون بخشی از تحریم‌های ایالات متحده هنوز کاملا رفع نشده، تهدیدهای کنگره برای وضع محدودیت‌های جدید ادامه دارند و میلیارد‌ها دلار پول در حساب‌های خارجی مانده که قرار است به دست ایران برسد. بیکاری هم مشکل دیگری است که وضعیت اقتصاد ایران را دشوار کرده است.
رابرت پاول مسئول بخش خاورمیانه و آفریقا در واحد اطلاعات گروه اکونومیست معتقد است اگر در کل نگاه کنیم پیامدهای اقتصادی رفع تحریم‌ها آنقدرها هم امیدوار کننده نبوده‌اند اما باید بپذیریم که خوش‌بینی بیش از حدی هم در این باره وجود داشت. در واقع خیلی از ایرانی‌ها در بازه زمانی بسیار کوتاهی توقعات بسیار زیادی داشتند.
در ادامه وضعیت اقتصاد ایران را در چهار حوزه بررسی میکنیم. صادرات نفت، نرخ تورم، سرمایه‌گذاری خارجی و شاخص بورس.
نفت نقطه قوت ایران
تحریم‌های نفتی اصلی‌ترین سلاحی بود که برای فشار به ایران طراحی شد. شش ماه پس از رفع تحریم‌ها ایران به نرخ تولید ۳.۸ میلیون بشکه نفت در هر روز رسید. از این حجم ۲ میلیون بشکه صادر می‌شود.
مدیر امور بین‌الملل هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران، محسن قمصری در این باره اظهارنظر کرده و گفته ایران با وجود تلاش‌های برخی از اعضای اوپک برای ثابت نگه‌داشتن میزان تولید نفت و بالا بردن قیمت‌ها توانسته ۸۰ درصد از سهم بازار خود را که پیش از وضع تحریم‌های غرب در سال ۲۰۱۲ در اختیار داشته دوباره باز پس گیرد.
تولید نفت در دوران پسابرجام افزایش یافت اما قیمت نفت نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است
رابرت پاول می‌گوید: صادرات نفت ایران کاملا فراتر از انتظارات افزایش یافت. با این حال کاهش قیمت نفت به این معنا است که درآمدهای نفتی نسبت به سال ۲۰۱۱ تقریبا نصف شده‌اند. این درآمدها در سال ۲۰۱۶ به ۵۰ میلیارد دلار می‌رسد در حالی که پنج سال پیش، این درآمدها در حدود ۱۱۹ میلیارد دلار بود.
مهار تورم
با شدیدتر شدن سیاست‌های انضباطی پولی و مالی، قیمت‌ها با شتابی کمتر از هر زمان دیگر در ۲۵ سال گذشته رشد کردند. تورم بلاخره پس از مدت‌ها تک رقمی شد و هدفی که بانک مرکزی آن را پیش‌بینی کرده بود محقق شد. با این حال گرچه تورم تک‌رقمی شده است اما برآمدن از پس چالش بزرگ بیکاری مزمن جوانان هنوز یکی دیگر از موانع پیش رو است.
نرخ تورم در دوران پسابرجام به پایین‌ترین میزان در ۲۵ سال گذشته رسیده است
در حالی که مقامات انتظار رشد اقتصادی ۴.۵ درصدی را تا پایان سال دارند، نرخ رشد هدف‌گذاری شده که نرخ رشد سالانه ۸ درصد است نیاز به تغییراتی اساسی دارد. پاول معتقد است یک برنامه خصوصی‌سازی سریع می‌تواند شرایط اقتصاد دولتی ایران را تغییر دهد و باعث جلب شرکای مختلف برای سرمایه‌گذاری در ایران شود.
بازار ایران مطلوب سرمایه‌گذاران خارجی
جمعیت ۸۰ میلیونی ایران یک چشم‌انداز بسیار مطلوب برای بسیاری از شرکت‌های بزرگ خارجی است که در کشورهای خودشان برای رشد با مشکلات متفاوتی دست به گریبانند. پس از به انجام رسیدن توافق هسته‌ای تعداد زیادی از مدیران شرکت‌های بزرگ به ایران آمدند. قرارداد ۲۷ میلیارد دلاری برای خرید ۱۱۸ هواپیمای ایرباس و قراردادی دیگر با شرکت بوئینگ به ارزش ۱۷.۶ میلیارد دلار، قرارداد با زیمنس برای ساخت خطوط ریلی به ارزش ۲.۳ میلیارد دلار از جمله توافق‌های تجاری هستند که پس از رفع تحریم‌ها به امضا رسیدند.
روند رو به رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در دوران پسابرجام در ده سال اخیر بی‌سابقه بوده است
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی صرفا در سه ماهه اول سال میلادی ۲۰۱۶ به ۴.۵ میلیارد دلار رسیده است. این روند رو به رشد در ده سال اخیر در ایران بی‌سابقه بوده اما با این حال هنوز تا رسیدن به رقم ۳۰ تا ۵۰ میلیارد دلار که دولت علاقه‌مند است بتواند در طول سال به عنوان سرمایه‌گذاری خارجی جذب کند، راه زیادی باقی است.
کارشناسان معتقدند جریان واقعی سرمایه‌گذاری زمانی به سوی ایران سرازیر می‌شود که دیدگاه کلی بانک‌های جهانی و موسسات سرمایه‌گذاری نسبت به سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران تغییر کند و ریسک سرمایه‌گذاری در ایران توسط بازار‌های بدهی جهانی تعیین شود.
واقعی‌تر شدن شاخص بورس
شاخص بازار بورس تهران پس از آنکه جریان سرمایه‌گذاری‌ها به نفع تولیدکنندگان داخلی همچون ایران خودرو تغییر کرد، بهبود یافت. با این حال در حال حاضر شاخص تا حدی افت داشته اما باز هم نسبت به آغاز زمان رفع تحریم‌ها، رشد قابل توجه بوده است. تقریبا اوایل دی ماه سال گذشته بود که شاخص بورس شروع به رشد کرد. آن زمان شاخص در کانال ۶۱ هزار واحدی قرار داشت اما در عرض یک ماه با چندین کانال رشد مواجه شد به شکلی که در پایان دی ماه شاخص در کانال ۶۶ هزار واحدی قرار گرفت.
شاخص بورس در دوران پسابرجام بهبودی قابل توجه را تجربه کرده است
رشد به شدت ادامه یافت به شکلی که در ۱۴ ام فروردین ماه در عدد ۸۱ هزار و ۵۳۷ واحد به اوج خود رسید. اما پس از آن و از اواسط فروردین مجددا با کاهش شاخص مواجه شدیم. باید در نظر داشت که برخی کالاهای اساسی مثل فلزات و نفت بیش از ۵۰ درصد ارزش بورس را تشکیل می‌دهند و کاهش قیمت آنها باعث تضعیف نسبی بورس در سال گذشته و امسال شده است.
در مجموع و به عنوان یک اظهارنظر کلی همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد اقتصاد ایران از زمان رفع تحریم‌ها تا امروز زیر و زبر نشده اما می‌توان در آن به وضوح تغییرات مثبت را مشاهده کرد.
منبع: Bloomberg
نفت، نفت و باز هم صادرات نفت اخر مگه تا کی این انرژی فسیلی برای ما ادامه دار خواهد بود ؟ ۱۰۰ سال ؟ ۲۰۰ سال ؟ ۳۰۰ سال ؟ اما بعد از اون چی ؟ انرژی هسته ای یعنی آینده یک کشور . در حل حاضر تمام کشور های اروپایی ، نه ، نه ، تنها اروپایی نه ، تمام کشور های در حال پیشرفت جهان به فکر توسعه منابع غیر نفتی خود هستند . آن موقع در کشور ما قلب راکتور اراک که قلب شهیدان هسته ای بابت کار کردن آن می تپید پر از بتون شده ، این یعنی آینده بینی ؟ این یعنی پیشرفت ؟
خیلی تحلیل سطح پایینی بود
ما کشورمون سی و اندى سال وابسته به نفت بوده نمی شه که با یک دولت اقتصادى نفتی رو تغییر داد و اینکه در بندهاى اقتصاد مقاومتىوابستگى کمتر به نفت مطرح شده از روى فکر نبوده بلکه از روى ناچارى و تموم شدن منابع سوخت فسیلى بوده هر چند در این دولت صادرات غیر نفتی برائ اولین بار از صادرات نفتی پیشی گرفت.عزیزانی که میگن استخراج نفت خیانت اگه با برنامه ریزى درست از پول نفت هم استفاده بشه چه اشکالی داره.بعضی ها نظر با جالبی راجع به کاهش قیمت نفت دادن.مگه کاهش قیمت نفت دست ایرانه.در اینصورت ایران باید بیش از پنجاه درصد بازار نفت رو در اختیار داشته باشه که نیست.راجع به بیکارى و تعطیلی کارخانه ها به لطف دولت قبل با دادن امتیازات ویژه به افراد خاص و بوجود امدن افراد امثال ب.ز وچپاول هایی که فیش هاى حقوقی در مقابل اون ها شوخی بیش نیست این دولت از همون ابتدا با کسرى بودجه مواجه بود پس تو این موقعیت براى تخصیص بودجه به ناچار به کارخانه هایی بودجه تعلق می گیره که سهم بیشترى از بازار دارند.هر چند که شرکت ها و کارخانه هایی که دوباره احیا شدند کم نبودند اما رسانه میلی تمایلی به باز گوی اون نداره.اگه گفته میشه تو دولت قبل استخدام بود به خاطر تلاش ها ى دولت اقاى خاتمی بود که دولت رو تو شرایط ایده ال هم از لحاظ صندوق بودجه هم از لحاظ قیمت دلار تحویل داد.
اینهایی که گفتید خیلی خیلی خوش بینانه بود و فقط ارزش ژورنالیستی داشت.
ما حواسمون هست که تورم و رکود دو کفه یک ترازو هستند، و نیز میدانیم که رکود به اقتصاد بسیار بیشتر از تورم ضربه می زند. چون عملا پولی برای جابجا شدن وجود ندارد. عاقلانه این است که تورم و رکود توامان کنترل شود که بسیار پیچیده اما ممکن است. به شرط اینکه عزم کافی وجود داشته باشد.
اقا برجام مرجام فرجام پس برجام هممممممممممممش بازیه بازی که مارو سرگرم کنن و از اتفاق های دیگه توجه مون رو سلب کنن ….والسلام/…
گرگ یه قدم عقب بیایی بیشتر احساس قدرت میکنه تا حس تعامل و روشن فکری….ذاتشه خو کاری نمیشه کرد…..
ولی دی جی دس مریضااااااا
اخ دیییی جیییی جوووون تو دیگه چرا…
در زمان رکوووود اقتصاد کاملا مشخصه ک تورم هم میاد پاییین
دولت قبل گرونی داشت کار بووووود این دولت و برجام گرووونی هست کار هکم دیگه نیییست میییدووونی چند نفر تو این روزا دست خالی میرن خونشون ..حرف زیاده بیخیال
ولی خیلی تابلو…خیلی…حرف حق بگیم…
تعامل با کشورهای دیگه خوبه..خصوصا از نظر اقتصادی… اما باید دید به چه قیمتی؟؟؟
ذخایر نفتی ایران باید خالی بشه چه سیاستی بهت از این؟زمان تحریم ایران نفت میفروخت از نصف نفتی که امروز میفروشه هم کمتر اما بیش از ۶۰ملیارد گیرش میومد اما حالا آزاده که بفروشه اما بشکه ای نهایت ۴۰دلار ایران و کشورهای همسایه هم به نفت وابسته هستند مجبورن بیشتر بفروشن بیشتر خام فروشی کنن تا سر پا بمونن ، حالا شما تحقیق کنید آمریکا نفت داره اما بزرگترین وارد کننده نفت خام هست، چقدر زیباست و چقدر ما گیج هستیم
استخراج نفت یعنی خیاانت …..اقای خامنه ای تو صحبتا گفتن…
بابا همون امریکایی که کشته مرده رابطه باهاشی به هرررررررررررررررررررررر قیمتی اقای X خودش داره نفتش رو ذخیره میکنه ما فک میکنیم خیلای کار خوبیه اخخ جووون بیاید نفتو بفرووووشییییم…..بابا امریکا بزرگترین منابع نفتی روو داره تو قطب بعد ما….ای خدا..
هرکی به مملکت خیانت میکنه نیستو. نابودش من…..
واقعآً اینا دستاورده ؟؟!!
درسته که صادرات نفت افزایش پیدا کرده ولی قیمتش هم پایین اومده
کشور های اروپایی که خودشون دارن با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکنن چطور میتونن به اقتصاد ایران کمک کنن ؟؟
مشکل اصلی دلار هست که بدون پشتوانه هست
و
تا وقتی محدودیت U-Turn یا همان چرخه تبادل دلار برداشته نشود مشکل پابرجاست
ممنون خیلی مطلب مفیدی بود
امیدوارم همیشه سالم و موفق باشید.
درعمل باید دید
به گفته خود مسئولین تو این دو سال ۸۰ درصد کارخانه ها یا تعطیل شدند یا در آستانه تعطیل شدن قرار دارند
تحریم کالاهایی برداشته شده که نمونه داخلی در ایران تولید می شود
من خودم تو یه شرکت مشاور تو زمینه راهسازی کار میکنم که با ۱۵ تا پیمانکار سر و کار داریم
تو این دو سال فقط یک پیمانکار از ۱۵ تا کار میکردند چون پولی ندارند
در مورد تورم هم وقتی قدرت خریدی نباشه تورمی به هیچ عنوان به وجود نمیاد
دوست عزیز
باید توجه داشت که دولت جدید تو چه شرایطی مملکت را دست گرفت. در سال ۹۲، اقتصاد ایران در شرایط رکود تورمی (فاجعه ترین شرایط اقتصادی) قرار داشت. در چنین شرایطی، سیاست انبساط اقتصادی باعث رونق می شود اما باعث دامن زدن به تورم می شود و سیاست انقباض اقتصادی باعث مهار تورم شده اما به رکود دامن می زند. دولت چاره ای نداشت که اول تورم را مهار کند ولو اینکه رکو اقتصادی بیشتر شود. در حال حاضر که تورم کنترل شده، اگر سرمایه گذاری خارجی بیشتر شود (کما اینکه از روی نمودار نشانه های مثبت دیده می شود) رکود هم بهتر شده و رونق اقتصادی بوجود می آید. اما یه عده دلواپس نمی خواهند بگذارند که سرمایه گذاری خارجی وارد ایران شود. با این اوصاف و با توجه به شرایط بحرانی گذشته، بنظرم دولت روحانی خیلی خوب عمل کرده. این تغییرات مثبت در بلندمدت روی رفاه مردم تاثیر می گذارد در نتیجه نباید انتظار داشت که در این یکسال باقیمانده روحانی بتواند تحول ایجاد کند، باید به این دولت چهار سال دیگر فرصت داد و آنوقت نتایج را دید.
سلام
به نظرم درست نیست که ابعاد متعدد و در هم تنیده برجام رو صرفا از زاویه دید بلومبرگ وارسی کنید، مگر این که مطمئن باشید این رسانه کاملاً مستقل و بی طرفه، که نیست!