همه‌چیز درباره‌ی گل زاموفیلیا؛ انواع، خصوصیات و نکات کشت
اگر به دنبال یک گیاه مناسب برای دکوراسیون ادارات هستید، معمولا هنگام یک انتخاب مناسب، چند نکته مهم را در نظر می‌گیرید. ابتدا ظاهر گیاه است که باید جذاب و متناسب با دکور دفتر کار باشد. دوم، مراقبت از آن باید آسان باشد زیرا در یک دفتر شلوغ، به سختی می‌توان از گیاهان مراقبت کرد. سوم، باید با استفاده از توانایی‌های تصفیه هوای گیاه و سایر ویژگی‌های سالم، به سلامت کلی محیط اداری کمک کند. در نهایت، نباید به نور یا آب زیادی نیاز داشته باشد تا بتواند در داخل خانه ماندگاری زیادی داشته باشد. زاموفیلیا با برگ‌های پهن، جذاب و سبز تیره‌اش، دارای این ویژگی‌های مطلوب برای دفاتر اداری و منازل است. این گیاه رسیدگی زیادی نمی‌خواهد، به خشکی مقاوم است و شرایط کم نور را تحمل می‌کند. برگ‌های مومی و صاف آن نور خورشید را منعکس کرده و اتاق‌ها را روشن می‌کند. زاموفیلیا همچنین یک تصفیه کننده‌ی طبیعی هوا است. در این مقاله، با روش نگهداری از این گیاه، معانی نمادین آن و کاربردهایی که دارد آشنا می‌شوید.
معرفی کوتاه از گیاه زاموفیلیا
برای کسانی که می‌خواهند در خانه یا محیط‌های اداری یک گیاه سبز بدون دردسر داشته باشند، زاموفیلیا بهترین گیاه است. این گیاه زیبا و کم‌توقع می‌تواند به تصفیه هوای آپارتمان هم کمک کند. برای نگهداری از این گیاه باید با مشخصات و ویژگی‌های آن آشنا شوید.
مشخصات زاموفیلیا
نام علمی آن Zamioculcas zamiifolia است. برگچه‌های ضخیم، مومی و شانه‌ای شکل دارند که از ۷ تا ۱۲ سانتی‌متر طول دارند و به طور متناوب در امتداد ساقه رشد می‌کنند. رنگ برگ آن معمولا سبز تیره است اما بسته به رقم گیاه این رنگ می‌تواند متفاوت باشد. گیاهان زاموفیلیا که در داخل خانه رشد می‌کنند، می‌توانند ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر رشد کنند. این گیاه رشد کندی دارد و معمولا سه تا پنج سال طول می‌کشد تا به این اندازه برسد. اگرچه برخی از آن‌ها سریع‌تری رشد می‌کنند و در هر فصل تا ۱۵ سانتی‌متر افزایش ارتفاع دارند. این گیاه به طور بالقوه در اواسط تابستان تا اوایل پاییز گل می دهد اما گل‌های آن بسیار کوچک هستند و خیلی جذاب نیستند. اگرچه این گیاه، عمدتا یک گیاه دارای شاخ و برگ محسوب می‌شود اما ممکن است گاهی اوقات گل‌هایی به شکل اسپادیس‌های کرمی رنگ، شبیه گل‌های نیلوفر صلح تولید کند. گل‌های این گیاه کوچک هستند و معمولا در زیر پایه‌ی برگ‌ها پنهان می‌شوند. گیاهان زاموفیلیا از ریزوم‌های بزرگ و ضخیم که شبیه سیب‌زمینی هستند رشد می‌کنند. این ریزوم‌ها آب را ذخیره می‌کنند. به همین دلیل است که این گیاه، شرایط خشکسالی و کم‌آبی را تحمل می‌کند.
ارقام رایج‌تر زاموفیلیا
- Zamioculcas zamiifolia ‘Raven’: رقمی نسبتا جدید که با شاخ و برگ‌های بنفش تیره متمایل به قرمز شناخته می‌شود.
- Zamioculcas zamiifolia ‘Variegated’: دارای شاخ و برگ سبز با رنگ‌های سفید و زرد است. اگر نور کافی به آن داده نشود، تنوع رنگی آن محو می‌شود.
- Zamioculcas zamiifolia ‘Zamicro’: یک نسخه‌ی کوتوله از زاموفیلیا که کمی کوچک‌تر است (زیر ۶۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد) و برگ‌های آن با شکل باریک‌تری رشد می‌کنند.
- Zamioculcas zamiifolia ‘Zenzi’: یک نوع زاموفیلیای کوتوله‌ی دیگر (ارتفاع آن به بلندتر از ۳۸ سانتی‌متر نمی‌رسد) با برگ‌های کوچک‌تر و کمی پیچ خورده است.
زاموفیلیا در فرهنگ‌های مختلف
زاموفیلیا نماد رفاه، استقامت و طول عمر است. به زاموفیلیا گیاه ابدیت نیز می‌گویند. فراتر از جذابیت بصری و نیاز کم به رسیدگی، گیاه زاموفیلیا، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ فنگ شویی دارد. در این فرهنگ باستانی چینی که بر هارمونی جریان انرژی اعتقاد دارد، زاموقیلیا نماد رفاه و رشد و به ویژه نماد انرژی مثبت است. این گیاه می‌تواند به اشکالی که در ادامه می‌خوانید بر محیط زندگی شما تأثیرگذار باشد:
- اتاق نشیمن: یک گیاه زاموفیلیا که در اتاق نشیمن شما قرار می‌گیرد، می‌تواند احساس هماهنگی و با هم بودن را تقویت کند.
- دفتر کار: ارتباط زاموفیلیا با رشد و شروع جدید، آن را برای فضای کاری شما ایده‌آل می‌کند و خلاقیت و بهره‌وری را تشویق می‌کند.
- اتاق خواب: انرژی آرام‌بخش این گیاه می‌تواند فضایی آرام در اتاق خواب شما ایجاد کند و خوابی آرام را موجب شود.
همچنین در بسیاری از فرهنگ‌ها، زاموفیلیا، نماد خوش‌شانسی و ثبات در کار است.
زاموفیلیا از کجا آمد؟
زاموفیلیا (که نام اصلی آن زامیفولیا است) قرن‌ها اسست که وجود دارد و منشأ آن آفریقای مستعد خشکسالی است (در آن‌جا در فضای باز رشد می‌کند). در این منطقه به زاموفیلیا جواهر زنگبار نیز می‌گویند. چند دهه‌ی پیش، کارشناسان نهالستان‌های هلندی واقع در آفریقای جنوبی، قابلیت تکثیر این گیاه را دریافتند و در سال ۱۹۹۶ توزیع آن را در سراسر جهان آغاز کردند. از آن زمان، گیاهان زاموفیلیا محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و وارد خانه‌ها و ادارات در سراسر جهان شده‌اند.
مناطق بومی و زیستگاه گیاه زاموفیلیا
گیاهان زاموفیلیای وحشی در جنگل‌های سایه دار در جنوب شرقی آفریقا، به ویژه در شرق آفریقای جنوبی و جنوب موزامبیک رشد می‌کنند. این مکان‌ها خشک‌تر هستند، خیلی آفتابی نیستند و اغلب خاک‌های شنی دارند.
مزایای نگهداری از گیاه زاموفیلیا
نگهداری از گیاه زاموفیلیا مزایای مختلفی دارد که ۲ مورد از آن‌ها از بقیه مهم‌تر هستند.
۱. کاهش استرس
مطالعات نشان می‌دهد که بودن در میان فضای سبز و کار با گیاهان ممکن است به شما کمک کند کمتر احساس اضطراب و استرس کنید. بودن در کنار زاموفیلیا، احساس افسردگی را کاهش داده و خلق و خوی شما را بهبود می‌بخشد. این گیاه آپارتمانی، نگرش شما را بهبود می‌بخشد، در شما خلاقیت ایجاد می‌کند و مطمئنا بهره‌وری کاری شما را افزایش می‌دهد.
۲. تصفیه کننده‌ی هوا
این گیاه می‌تواند سموم موجود در هوا مانند تولوئن، زایلن و بنزن را که می‌توانند دی اکسید کربن را از هوا جذب کنند، فیلتر کند. بسیاری از افراد برای داشتن محیطی بهتر این گیاه را داخل اتاق خواب خود قرار می‌دهند. این کار باعث می‌شود که محیط اتاق شما سالم و مناسب برای زندگی باشد. زاموفیلیا جدا از اینکه کمی به خانه شما ظرافت می‌بخشد، مزیت تنفس در هوای خوب و ایمن را نیز به شما می‌دهد.
کاربرد و موارد مصرف گیاه زاموفیلیا
زاموفیلیا در حذف آلاینده‌ها از هوا بسیار مؤثر است. طبق مطالعات ناسا، این گیاه در حذف آلاینده‌های مضر مانند فرمالدئید، بنزن، زایلن، تری کلرواتیلن، تولوئن و دی اکسید کربن از هوا کاربرد دارد.
نگهداری و مراقبت از زاموفیلیا
اگر متوجه شدید گیاه شما اخیرا رشد چندانی نکرده است یا بدون دلیل حالت افتادگی پیدا کرده است، ریشه‌ها را بررسی کنید. اگر ریشه‌ها از خاک بیرون زده‌اند و یا به نظر می‌رسد که دور یکدیگر می‌پیچند، گیاه باید در گلدان بزرگ‌تری کاشته شود. نیاز به گلدان جدید در مواقعی دیگر نیز احساس می‌شود. مثلا زمانی که ریزوم‌ها شروع به فشار دادن به لبه‌ی گلدان می‌کنند. در بهار یا تابستان زمانی که گیاه شما به طور فعال در حال رشد است، برای کاهش شوک پیوند، آن را در گلدان جدید بکارید. گلدانی یک سایز بزرگتر از گلدان فعلی انتخاب کنید یا گیاه را تقسیم کنید و ریزوم‌های بیرونی را بردارید. می‌توانید گیاه مادری را در گلدان اصلی خود با ایجاد شرایط زندگی جدید، دوباره بکارید.
خاک
زاموفیلیا به نوع خاصی از خاک گلدان نیاز ندارد. هر خاک گلدانی با زه‌کشی خوب حاوی پرلیت، مناسب این گیاه است. در مورد تغذیه‌ی آن، یک بار در ماه هنگام آبیاری، از کود مایع متعادل گیاه آپارتمانی (۲۰-۲۰-۲۰) استفاده کنید.
نور
اگرچه زاموفیلیا می‌تواند نور غیرمستقیم کم را تحمل کند اما در نور غیرمستقیم متوسط تا روشن رشد می‌کند. مناسب‌ترین میزان نور برای این گیاه، حداقل شش ساعت در روز است و در ماه‌های گرم سال می‌تواند تا ۱۲ ساعت را نیز تحمل کند. با‌این‌حال، مهم است که آن را از آفتاب شدید و مستقیم دور نگه دارید زیرا نور شدید می‌تواند برگ‌ها را بسوزاند. به طور مثال، با انتقال آن به سمت مرکز اتاق یا قرار دادن یک پرده شفاف روی پنجره‌های رو به جنوب شرایط این گیاه را بهتر کنید. اگر به پنجره دسترسی ندارید، نگران نباشید زیرا زاموفیلیا زیر نور فلورسنت نیز به خوبی رشد می‌کند.
آب
گیاه خود را هر ۲ تا ۳ هفته یکبار آبیاری کنید و بین دو آبیاری اجازه دهید خاک خشک شود. در نور شدیدتر، بیشتر و در ماه‌های زمستان یا نور کم، کمتر آبیاری را انجام دهید. علائم تشنگی در گیاه عبارتند از پژمردگی، چروکیده شدن برگ‌ها و خشک شدن مخلوط گلدان، در حالی که مخلوط مرطوب یا زرد شدن برگ‌ها و لخته شدن برگ‌ها، نشان‌دهنده‌ی آبیاری بیش از حد و پوسیدگی ریشه است.
رطوبت
این گیاه به رطوبت خاصی جز رطوبت موجود در خانه نیازی ندارد. اگر می‌خواهید برای زاموفیلیا، رطوبتی را که در آب و هوای بومی خود تجربه می‌کند، شبیه‌سازی کنید، رطوبت را ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش دهید. سطح رطوبت را می‌توان با قرار دادن گیاهان در کنار هم یا افزودن یک دستگاه رطوبت‌ساز یا یک سینی سنگریزه افزایش داد. از قرار دادن گیاه، در نزدیکی دریچه‌های تهویه مطبوع و گرمایشی خودداری کنید زیرا در این صورت به سرعت رطوبت خود را از دست داده و برگ‌های آن قهوه‌ای می‌شود.
دما
بیشتر گیاهان آپارتمانی دمایی را در محدوده‌ی ۱۸ تا ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد ترجیح می‌دهند. بهتر است دما خیلی کمتر از این میزان نشود. دمای ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد به عنوان دمای پایه و حداقلی در نظر گرفته شود.
برای اینکه شاخ و برگ گیاه را زیبا و براق نگه دارید، آن‌ها را با یک پارچه‌ی مرطوب تمیز کنید تا گرد و غبار آن پاک شود. گهگاه اسپری کردن برگ‌ها با آب باعث کاهش تجمع گرد و غبار می‌شود. عاری بودن گیاه از گرد و غبار، برای سلامتی آن نیز مفید است زیرا در این صورت برگ‌های آن می‌توانند نور بیشتری را جذب کنند.
هرس زاموفیلیا، مانند بسیاری از گیاهان آپارتمانی دیگر، باعث رشد شاخه یا برگ جدید گیاه نمی‌شود اما گاهی اوقات برای بهبود شکل گیاه و حذف شاخ و برگ‌های زرد یا آسیب دیده، ضروری است. برگ‌های زیرین و قدیمی‌تر را جدا کنید. اگر گیاه شما بیش از حد رشد کرده است، می‌توانید کل ساقه‌ها را با برش دادن آن‌ها از پایه با یک چاقوی تیز یا قیچی هرس جدا کنید. برای جلوگیری از تماس پوستی حتما دستکش بپوشید.
روش‌های تکثیر زاموفیلیا
این گیاهان از طریق تقسیم، قلمه‌ی برگ و ساقه‌ی برگ تکثیر می‌شوند. تقسیم، ساده‌ترین راه است و می‌توانید در هنگام تعویض گلدان، آن را انجام دهید. در این زمان، ریزوم‌ها به راحتی جدا می‌شوند و پس از جدا شدن، می‌توان آن‌ها را در گلدان‌های جداگانه کاشت. هنگام انجام این مراحل، در حفظ ریشه‌ها محتاط باشید.
قلمه‌های برگ نیاز به ایجاد سیستم ریشه دارند. بنابراین، شما برای استفاده از این روش تکثیر به صبر زیادی نیاز دارید. ممکن است در این روش، شش تا نه ماه طول بکشد تا ریزوم و همچنین قسمت بالایی قلمه رشد کند. در این روش، یک قلمه از یک گیاه بالغ و بخشی از ساقه و حداقل دو برگ بگیرید. ساقه را در خاک ترکیبی گلدانی با زه‌کشی خوب بکارید و برگ‌ها را بالاتر از سطح خاک نگه‌دارید. قلمه را در یک نقطه‌ی گرم قرار دهید که نور غیر مستقیم دریافت می‌کند.
قلمه‌ی ساقه‌ی برگ نیز یک روش سریع تکثیر است. برای این کار باید کل ساقه برگ را از پایه جدا کنید و آن را در آب قرار دهید تا ریشه‌ها شکل بگیرند.
آفات و بیماری‌های زاموفیلیا
گیاهان زاموفیلیا مستعد آفات نیستند اما می‌توانند آفات رایج گیاهان آپارتمانی از جمله حشرات آردآلود، شپشک‌ها، پشه‌های قارچی و شته‌ها را جذب کنند. این گیاهان را عاری از گرد و غبار نگه دارید و در صورت بروز آلودگی از روغن باغبانی استفاده کنید.
ضایعات آغشته به آب و لکه‌های قهوه‌ای با هاله‌های زرد، نشان‌دهنده‌ی بیماری قارچی یا باکتریایی ناشی از آبیاری بیش از حد است. گیاه را ایزوله کنید، تا زمانی که خاک آن خشک شود، از آبیاری آن خودداری کنید. برگ‌های به شدت آسیب دیده را جدا کنید. می‌توانید این گیاه را با استفاده از قارچ‌کش درمان کنید.
آفات مهم
- شپشک آردآلود: حشرات کوچک، سفید و بیضی شکل به اندازه‌ی ۶ میلی‌متر که باعث ایجاد موم پودری روی ساقه‌ی گیاهان می‌شوند. برای از بین بردن آن‌ها، گیاه را با آب، صابون حشره‌کش یا روغن چریش اسپری کنید.
- پشه‌ی قارچی: مگس‌های کوچک که تخم‌ها و لاروهای آن‌ها در خاک گیاه مشاهده می‌شوند. خشک نگاه‌داشتن خاک به دفع آن‌ها کمک می‌کند.
- شته‌ها: حشره‌‌های کوچک گلابی شکل که سبز، زرد، قرمز یا سیاه هستند.
مشکلات رایج در مورد گیاه
آب‌دهی زیاد
رایج ترین مشکلی که گیاهان زاموفیلیا تجربه می‌کنند، میزان آب دریافتی آن‌هاست. فقط زمانی آبیاری کنید که ۷ سانتی‌متر بالای خاک آن‌ها خشک شده باشد تا از آبیاری بیش از حد و پوسیدگی ریشه جلوگیری شود.
رشد ساقه‌ی بلند و برگ‌های دور از هم
گیاه زاموفیلیا به دلیل توانایی خود در تحمل شرایط تقریبا سایه‌ی کامل بدون نور طبیعی شناخته شده است ولی این گیاهان حداقل به نوعی از نوردهی از طریق فلورسانس بالای سر یا نور اتاق نیاز دارند. کمبود کامل نور باعث می‌شود که گیاه رشد نازک و با ساقه‌ی بلند و برگ‌های دور از هم داشته باشد. گیاه خود را جایی قرار دهید که حداقل دو ساعت نور غیرمستقیم دریافت کند یا از یک لامپ رشد استفاده کنید.
زرد شدن برگ‌ها
آبیاری بیش از حد این گیاه، منجر به مشکلاتی از جمله زرد شدن برگ‌ها می‌شود. برگ‌های قدیمی به طور طبیعی تغییر رنگ داده و می‌ریزند اما اگر شاخ و برگ‌های جدید رنگ سبز براق خود را از دست دهند، زمان آن رسیده است که آبیاری را کاهش دهید. اجازه بدهید تا گیاه کاملا خشک شود و در صورت لزوم آن را در مخلوط گلدانی خشک تازه قرار دهید.
میزان سمیت گیاه
در طول دهه‌ی ۲۰۱۰ شایعات نادرستی وجود داشت مبنی بر اینکه زاموفیلیا آن‌قدر سمی است که حتی باعث سرطان می‌شود و مردم هنگام دست زدن به آن باید از دستکش استفاده کنند اما واقعیت چیست؟ زاموفیلیا سمی است اما سرطانی نیست. آن را نخورید و از دسترس حیوانات خانگی و خردسالان دور نگه دارید.
دست زدن به گیاه زاموفیلیا خطری ندارد اما بهتر است هنگام تقسیم، هرس و تعویض گلدان، از دستکش استفاده کنید. شیره‌ی این گیاه می‌تواند باعث تحریک پوست در افراد حساس شود. بعد از تماس این ماده با پوست، آن را با آب و صابون بشویید تا شیره از روی پوست پاک شود.
نتیجه‌گیری
اگر می‌خواهید از یک گیاه مراقبت کنید اما زمان آن را ندارید و یا فراموشکارید و علاوه بر آن، باید تمام وسایل نگهداری لازم را بخرید، نگران نباشید. گیاه زاموفیلیا مناسب شما است. زاموفیلیا گیاهی آپارتمانی است که نیاز به نگهداری کمی دارد. این گیاه می‌تواند خاک خشک را تحمل کند، نیازی به آبیاری روزانه ندارد و می‌تواند شرایط کم نوری را تحمل کند. زاموفیلیاها به دلیل ریزوم‌های محکمی که دارند رطوبت را ذخیره می‌کنند. به همین دلیل است که خشکسالی هرگز مانند سایر گیاهان آبدار برای این گیاه مشکل ساز نیست.
گیاه زاموفیلیا یک گیاه آپارتمانی با نیاز به مراقبت و رسیدگی کم، ماندگاری و زیبایی است. تطبیق‌پذیری و مزایای متعدد گیاه زاموفیلیا، آن را به انتخاب خوبی برای علاقه‌مندان مبتدی و با تجربه‌ی اندگ نگهداری از گیاه تبدیل کرده است. علاوه‌بر‌این، این گیاه شگفت‌انگیز نه تنها به خانه جذابیت بصری می‌افزاید، بلکه از نظر فواید سلامتی مانند تصفیه‌ی هوای داخل خانه و بلند‌اقبالی برای صاحبان خانه نیز مفید است. داشتن گیاه زاموفیلیا برای هر دوستدار گیاهی ضروری است. طبیعت سخت گیاه، برگ‌های سبز براق و تکثیر آسان، وجود زاموفیلیا در خانه را لذت‌بخش می‌کند.
