نشانه‌هایی که به شما می‌گوید زمان مراجعه به روانشناس کودک است
گاهی از مراجعه به روانشناس کودک راه حلی است که از سوی پزشک به خانواده‌ها پیشنهاد می‌شود. مساله‌ای که می‌تواند ناگوار به نظر برسد، اما راه حلی موثر برای حل مشکلاتی است که از عهده والدین خارج است. پاسخ به این سوال که شروع درمان ممکن و مراجعه به روانشناس کودک در چه موقعیتی لازم است و همچنین کدام روانشناس کودک برای ما مناسب است مسائلی است که می‌توانید پاسخ آن را در این مقاله پیدا کنید.
بسیاری از کودکان بی‌قراری‌های عاطفی را تجربه می‌کنند. این عدم تعادل احساسی ناشی از استرس‌های اجتماعی و مدرسه گرفته تا غم و اندوه و فشارهای بیرونی است که باعث می‌شود کودکان فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر بگذارند. برای مثال، همه‌گیری کرونا تاثیر عمیقی بر سلامت روان نوجوانان و کودکان گذاشته است.
علائمی که نشان می‌دهد کودک شما به کمک نیاز دارد چیست؟
به گفته جنی ییپ، روانشناس، مشکلات کودکان با یکدیگر متفاوت است. به بیان دیگر ممکن است یک رفتار برای کودک شما مشکل تعریف شود، در حالی که برای کودک دیگر مشکل‌ساز نباشد. همینجاست که مراجعه به روانشناس کودک می‌تواند کمک کننده باشد. دکتر ییپ می‌گوید: «هر کودکی با استرس به صورت متفاوت برخورد می‌کند. برخی از کودکان ممکن است سطح تاب آوری بالاتری داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است محتاط تر و مضطرب تر باشند.کودکان در طول رشد و توسعه خود ممکن است با چالش‌ها و مشکلات متنوعی مواجه شوند که نیاز به راهنمایی و پشتیبانی حرفه‌ای دارند. در مواردی که والدین یا مربیان کودک با رفتارهای غیرطبیعی، کاهش تمرکز، مشکلات در ارتباطات اجتماعی، یا نشانه‌هایی از استرس و اضطراب مواجه می‌شوند، مراجعه به یک روانشناس کودک می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
برخی از علائم و شرایطی که ممکن است نشان‌دهنده نیاز به مشاوره با یک روانشناس کودک باشد عبارت‌اند از:
- کاهش علاقه به بازی‌های سنتی و فعالیت‌های تفریحی
- کاهش تمرکز یا مشکلات در یادگیری در مدرسه
- رفتارهای غیرطبیعی مانند پرخاشگری، بی‌تفاوتی، یا افسردگی
- مشکلات در خواب مانند insomnia یا nightmares
- مشکلات در روابط با دیگران، از جمله خانواده، دوستان، یا معلمان
نشانه‌هایی از استرس یا اضطراب که ممکن است بر روی سلامت جسمی و روانی کودک تاثیر بگذارد. با این حال، فارغ از این نکات کلی، علائم و نشانه‌هایی وجود دارد که به شما می‌گوید زمان مراجعه به روانشناس کودک است. به عنوان یک پدر و مادر، مهم است که علائمی را که فرزند شما ممکن است به کمی حمایت اضافی از یک متخصص روان نیاز داشته باشد تا به او کمک کند را بشناسید. این علائم عبارتند از:
جستجوی مداوم اطلاعات
دکتر ییپ می‌گوید: «جستجوی مداوم اطلاعات از رسانه‌های اجتماعی یا اخبار، یا درخواست اطمینان از والدین درباره یک موضوع استرس‌زا، شاخص کلیدی اضطراب است. در این وضعیت کودک درباره وضعیتی که از آینده آن مطلع نیست استرس پیدا می‌کند. این در حالی است که دستیابی به اطمینان مطلق هرگز امکان پذیر نیست. هنگام مراجعه به روانشناس کودک، او کودک را در معرض ترس ندانستن قرار می‌دهد، به او کمک می‌کند در برابر میل به جستجوی اطلاعات مقاومت کند و به او یاد می‌دهد که چگونه انعطاف پذیری را درون ایجاد کند.»
تغییر در الگوهای خواب
تغییر در الگوی خواب ممکن است به این معنی باشد که کودک ممکن است احساس اضطراب یا افسردگی کند. شاید کودک به دلیل نگرانی در مورد بیماری مثل همه گیری و تأثیرات آن در به خواب رفتن مشکل داشته باشد، یا ممکن است کودک به دلیل از دست دادن یک امتیاز احساس افسردگی کند. هنگام مراجعه به روانشناس کودک، او می‌تواند تجربه و احساس کودک را ارزیابی کند و استراتژی‌هایی را برای رسیدگی به دلایل وجود علائم و علت زمینه‌ای آن اجرا کند. درمان ممکن است به شکل درمان، مانند مداخلات شناختی-رفتاری، یا مدیریت دارو باشد.
اگر می‌بینید کودک یا نوجوان شما زمان بیشتری را در اتاق خود می‌گذراند و با خانواده یا دوستان خود تماس نمی‌گیرد، این نشانه دیگری است که نشان می‌دهد او ممکن است نیاز به حمایت بیشتری داشته باشند. مواظب باشید که آنها چقدر در اتاق خود تنها هستند. چرا که تنها ماندن بیش از حد افسردگی را بیشتر می‌کند.
چسبندگی
دکتر ییپ می‌گوید: «چسبندگی ممکن است نشانه‌ای از اضطراب باشد. “احساس اینکه منابع کافی برای مقابله با آسیب‌های احتمالی وجود ندارد. مراجعه به روانشناس کودک کمک می‌کند تا اعتماد به نفس کودک ایجاد شود و بتواند به خودش اطمینان کند. این نوع نگرش برای توسعه انعطاف پذیری و اعتماد به نفس لازم است.”
افزایش تحریک پذیری
تحریکپذیری در کودکان و نوجوانان، اغلب به‌صورت بی‌قراری، تحریکپذیری و پاسخ‌های سریع ظاهر می‌شود. کودکان همچنین احتمالاً به دلیل از دست دادن بعضی از رویدادهای مهم مانند جشن تولد، جشن‌های پایان سال مدرسه، سفرهای خانوادگی و فعالیت‌های تابستانی، ناامیدی بیشتری را تجربه می‌کنند. دکتر اشلمان می گوید: «مراجعه به روانشناس کودک می‌تواند نبه ارزیابی میزان افسردگی کودک کمک کند. روانشناس کودک با اتخاذ استراتژی‌هایی برای به چالش کشیدن نگرانی‌ها یا تایید احساسات کودک به او کمک می‌کند و توسعه راهبردهای مقابله فعال برای مدیریت پریشانی او (به عنوان مثال، راه‌های آرامش یا حواس‌پرتی) را به خانواده آموزش می‌دهد.»
نشانه‌های یک روانشناس کودک حرفه‌ای چیست؟
مراجعه به روانشناس کودک از آن‌جایی که ممکن است والدین را دچار نگرانی کند کار ساده‌ای نیست.یک روانشناس خوب کودک چندین ویژگی کلیدی دارد که می‌تواند نشان‌دهنده کیفیت کار و توانایی در کمک به کودکان باشد: روانشناسان کودک باید قادر باشند به کودکان حس امنیت بدهند و با آنها ارتباط برقرار کنند. داشتن حس خنده خوب، مهربانی، درک عمیق، صبر و توانایی در ارتباط برقرار کردن بدون اینکه به آنها پایین نگاه کند، از خصوصیات مهمی است که یک روانشناس کودک خوب باید داشته باشد. همچنین، توانایی در دیدن و تقویت قدرت‌های داخلی و استعدادهای کودک بسیار حیاتی است .
روانشناسان کودک باید دارای مهارت‌های ارتباطی قوی و غیرکلامی باشند. استفاده از روش‌های درمانی مانند درمان با بازی، هنر یا موسیقی برای کمک به کودکان در باز کردن خود و کشف احساسات یا مشکلات زیربنایی، نشان‌دهنده یک روانشناس خوب است. همچنین، توانایی حل مسائل و تحلیل دقیق برای تشخیص نشانه‌ها و نکته‌های مهمی که کودکان ارائه می‌دهند، حیاتی است.
برای تبدیل شدن به یک روانشناس کودک خوب، باید درجه دکتری در روانشناسی کسب کنید و سپس آموزش‌های تکمیلی در روانشناسی کودک و نوجوان را دنبال کنید. بسیاری از روانشناسان کودک نیز مجوز رسمی از هیئت علمی روانشناسی بالینی کودک و نوجوان را دریافت می‌کنند. فرآیند آموزشی می‌تواند بین پنج تا هفت سال پس از فارغ‌التحصیلی کارشناسی ادامه یابد و در برخی موارد طولانی‌تر است. یک روانشناس کودک خوب باید به فرایند آموزشی اختصاصی و یادگیری مداوم تعهد داشته باشد.
یکی از راه‌های تشخیص اینکه مراجعه به روانشناس کودک برای فرزند شما موثر بوده، مشاهده نشانه‌های مثبت پس از چندین جلسه تراپی است. اگر کودک شما با روانشناس راحت است و به جلسات می‌رود، مشارکت فعالی در فعالیت‌هایی مانند بازی درمانی دارد، این بدان معناست که روانشناس مرزهای مناسب بر اساس نیازهای کودک شما رعایت می‌کند، کودک شما مهارت‌های مقابله و آگاهی عاطفی را کسب می‌کند، و شما ارتباط شفاف با روانشناس دارید و اهداف درمان را درک می‌کنید، این نشانه‌هایی است که نشان می‌دهد شما به دنبال روان.
چگونه یک متخصص بهداشت روان برای کودک خود پیدا کنیم؟
از متخصص اطفال کودک‌تان سوال کنید که کجا را برای مراجعه به روانشناس کودک پیشنهاد می‌دهد. متخصص اطفال احتمالاً فهرستی از منابع ارجاع دارد و می‌تواند شما را در جهت درست راهنمایی کند.
خانه‌های سلامت وزارت بهداشت یا مشاوران مدرسه
می‌توانید با مشاور مدرسه صحبت کنید یا به خانه‌های سلامتی بروید که در سطح شهر خدمات رایگان بهداشتی و درمانی به شهروندان ارائه می‌دهند.
علائم دیگر لزوم مراجعه به روانشناس کودک
علائم زیادی هستند که می‌توانند به عنوان زنگ هشدار عمل کرده و به شما بگویند وقت مراجعه به روانشناس کودک است. ما در ابتدای مقاله به برخی از آنها اشاره کردیم و حالا به بخش دوم این علائم می‌پردازیم.
کناره گرفتن از کارهای مورد علاقه
دکتر اشلمن می‌گوید: «کنار گذاشتن چیزی که دوستش داری می‌تواند نشانه افسردگی باشد. در این زمان تعیین اینکه آیا بی‌علاقگی با خلق و خوی در مقابل خستگی ناشی از درگیر شدن در آن فعالیت مطلوب مرتبط است یا نه، بسیار مهم است. به عنوان مثال، اگر کودکی معمولاً از فعالیت هنر لذت می‌برد، اگر به صورت مداوم درگیر یک پروژه شده باشد، ممکن است از انجام آن خسته باشد. روانشناس کودک می‌تواند بیشتر ارزیابی کند که چه چیزی زمینه‌ساز تغییر علاقه است و علت زمینه‌ای این بی علاقگی و دلسردی را پیدا کند.»
تغییر در بهداشت و تغذیه
رایان می‌گوید: «بی اشتهایی یا پرخوری یکی دیگر از علائم هشداردهنده است که نشان می‌دهد کودک شما ممکن است افزایش افسردگی یا اضطراب را تجربه کند. حفظ یک برنامه غذایی و اطمینان از رعایت بهداشت روزانه کودکان مانند مسواک زدن و دوش گرفتن مفید است. کودک باید یک روتین را حفظ کند و اگر به آن علاقه نشان نمی‌دهد، وقت مراجعه به روانشناس کودک است.»
انواع روش‌های درمان در روانشناسی کودک
روش‌های درمانی روان برای کودکان متنوع و گسترده‌ای هستند و بر اساس نوع، سن، و شدت اختلال روانی انتخاب و اعمال می‌شوند. در ادامه به بررسی برخی از این روش‌ها خواهیم پرداخت:
بازی‌درمانی
بازی‌درمانی یکی از روش‌های مؤثر درمانی برای کودکان است که به وسیله بازی و فعالیت‌های تفریحی به درمان اختلالات روانی می‌پردازد. این روش به کودکان اجازه می‌دهد تا احساسات و تجربیات خود را بدون ترس از قضاوت بیان کنند.
خانواده‌درمانی
این روش درمانی بر روی تعاملات و ارتباطات درون خانواده تمرکز دارد. هدف اصلی بهبود روابط خانوادگی و کاهش اختلالات روانی در کودکان است.
رفتاردرمانی
رفتاردرمانی بر پایه تقویت رفتارها و کاهش رفتارهای غیرقابل قبول است. این روش معمولاً شامل تکنیک‌هایی مانند پاداش و مجازات است.
گفتاردرمانی
گفتاردرمانی به کودکان کمک می‌کند تا بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند و مشکلات ارتباطی خود را حل کنند. این روش می‌تواند به کودکان کمک کند تا بهتر بتوانند احساسات و نیازهای خود را بیان کنند.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT یک روش درمانی است که به کودکان کمک می‌کند تا الگوهای فکر و رفتار ناسالم خود را شناسایی و تغییر دهند. این روش معمولاً شامل جلسات کوتاه مدت است و به سرعت نتایج قابل مشاهده ارائه می‌دهد.
روان‌درمانی هیجان‌مدار (EFT)
EFT یک روش درمانی است که به کودکان کمک می‌کند تا با احساسات منفی و اضطراب مواجه شوند و راه‌هایی برای مدیریت و کنترل آنها بیابند.
درمان مبتنی بر مایندفولنس (MBSR)
این روش درمانی بر پایه تمرکز بر حال حاضر و افزایش آگاهی از بدن و ذهن است. MBSR به کودکان کمک می‌کند تا با استرس و اضطراب مقابله کنند و آرامش بیشتری پیدا کنند.
درمان مبتنی بر شفقت (CFT)
CFT به کودکان کمک می‌کند تا با احساسات منفی و ناامیدی مواجه شوند و راه‌هایی برای توسعه شفقت به خود و دیگران بیابند.
روانشناسی مثبت‌گرا
این رویکرد بر پایه تقویت نقاط قوت و استعدادهای کودکان است. روانشناسی مثبت‌گرا به کودکان کمک می‌کند تا به خود اعتماد بیشتری پیدا کنند و از توانایی‌های خود بهره‌مند شوند. هر یک از این روش‌های درمانی بر اساس نیازهای خاص کودک و نوع اختلال روانی انتخاب می‌شوند. مهم‌ترین اصل در درمان اختلالات روانی کودکان همکاری خانواده و تلاش برای ایجاد محیطی امن و حمایت‌کننده است.
سخن پایانی
با این حال، شایان ذکر است که لازم نیست منتظر بمانید تا “علائم هشدار دهنده” را مشاهده کنید تا به فکر مراجعه به روانشناس کودک باشید. اگر می‌دانید که فرزندتان در حال گذراندن یک دوره استرس‌زا و/یا یک تغییر عمده در زندگی است، ممکن است بخواهید به طور فعال به دنبال یک مشاور یا درمانگر باشید. انجام این کار می‌تواند برای شما و فرزندتان مفید باشد.
منبع: parents
