جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۰ به پژوهشگران سیاهچالهها رسید
راجر پنروز (Roger Penrose)، راینهارد گنزل (Reinhard Genzel) و آندریا گز (Andrea Ghez) که پژوهشهای آنها منجر به اکتشافات مهمی درباره سیاهچالهها شد بهعنوان برندگان جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۰ معرفی شدند.
نیمی از جایزه نوبل فیزیک امسال به دکتر پنروز رسید و نیمهی دیگر این جایزه ۱/۱ میلیون دلاری بین دکتر گنزل و دکتر گز تقسیم شد. از سال ۱۹۰۱ که اهدای جایزه نوبل آغاز شد تنها سه زن توانسته بودند جایزه نوبل فیزیک را از آن خود کنند. آندریا گز چهارمین زن فیزیکدانی است که موفق به کسب این جایزه شده است.
دستاورد بزرگ برندگان نوبل فیزیک امسال چه بود؟
دکتر راجر پنروز استاد دانشگاه آکسفورد انگلستان است که سالها پیش مقالهای بسیار مهم درباره امکان شکلگیری سیاهچالهها منتشر کرد. او در سال ۱۹۶۵، یعنی ده سال پس از مرگ آلبرت اینشتین در مقالهای و با روشهای ریاضیاتی نشان داد که سیاهچالهها نتیجه مستقیم نظریه نسبیت عام اینشتین هستند. این در حالی بود که خود اینشتین به وجود چنین اجرامی اعتقاد نداشت.
پژوهشهای دکتر گنزل و دکتر گز که جایزه نوبل فیزیک را برایشان به ارمغان آورد درباره ابرسیاهچاله مرکز راه شیری بود. این دو اخترشناس برجسته در دهه ۱۹۹۰ میلادی به طور مستقل و با استفاده از دادههای بزرگترین تلسکوپهای آن زمان نواحی مرکزی کهکشان راه شیری را با دقت بررسی کردند. نتایج رصدهای آنها نشان میداد که جرمی بسیار سنگین در مرکز راه شیری وجود دارد که باعث حرکت بسیار سریع ستارههای اطراف هسته راه شیری میشود.
دکتر گنزل و دکتر گز به همراه تیمهایشان روشهای رصدی جدیدی را توسعه دادند که با استفاده از آنها توانستند نواحی مرکزی راه شیری را در میان ابرهای میانستارهای غلیظ گاز و غبار رصد کنند. در نهایت این دو گروه به طور مستقل شواهدی قوی مبنی بر وجود یک ابرسیاهچاله پرجرم در مرکز کهکشان راه شیری یافتند. محاسبات آنها نشان داد که جرم این ابرسیاهچاله حدود چهار میلیون برابر جرم خورشید است.
دکتر گنزل متولد کشور آلمان است و در مؤسسه ماکس پلانک آلمان و دانشگاه کالیفرنیا، برکلی فعالیتهای پژوهشی خود را انجام میدهد. دکتر گز که در نیویورک متولد شده هم استاد دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس است.
منبع: New York Times, Space