چرا در شب یلدا فال حافظ می‌گیریم و شاهنامه می‌خوانیم؟
شب یلدا هم کم کم دارد از راه می‌رسد. شب یلدا شبی است که اعضای خانواده، از بزرگ و کوچک دور هم جمع می‌شوند و لحظات خوشی را کنار هم سپری می‌کنند. بزرگترین شب سال آداب و رسوم خاص خودش را دارد. رسم است که در شب یلدا بزرگترین فرد خانواده فال حافظ می‌گیرد و شاهنامه می‌خواند. تا به حال به این فکر کرده‌اید که علت این موضوع چیست؟ آیا این کار فلسفه‌ای دارد؟ در مقاله‌ای که امروز در دیجی‌کالا مگ برایتان آماده کرده‌ایم، قرار است فلسفهی فال حافظ شب یلدا و همچنین علت شاهنامه‌خوانی در طولانی‌ترین شب سال را بررسی کنیم. تا پایان این مقاله در کنار ما باشید.
فلسفهی فال حافظ شب یلدا
حتما شما هم یادتان هست زمانی که کودک بودیم، هر سال شب یلدا که اولین شب فصل زمستان بوده و از شب‌های دیگر تقریبا یک دقیقه بلندتر است، پدربزرگ شروع به شاهنامه‌خوانی می‌کرد و برای اعضای خانواده فال حافظ می‌گرفت. خوردن خوراکی‌های خوشمزه و دلچسب، دیدار با اعضای خانواده، شاهنامه‌خوانی و فال گرفتن همگی شب یلدا را تبدیل به شبی بهیادماندنی می‌کنند. شاید پیش خودتان فکر کنید که فال گرفتن و خواندن اشعار حافظ مختص خانواده‌های اهل شعر و ادب است، اما لازم است بدانید که این کار مخصوص قشر خاصی از جامعه نیست. می‌توانیم بگوییم که تقریبا در خانه‌ی تمام ایرانی‌ها کتاب حافظ وجود دارد و مردم اعتقاد زیادی به فال حافظ دارند. اینکه ایرانی‌ها در طولانی‌ترین شب سال تفألی به حافظ می‌زنند بی‌علت نیست.
بر اساس نظر بعضی از افراد علت تفأل به حافظ در شب یلدا این گفته‌ی استاد بهاءالدین خرمشاهی است: «حافظ نظر کرده است و خدا به حافظ نظر دارد، چرا که او به مردم ایران و مردم به او نظر دارند.» می‌توانیم بگوییم راز فال حافظ و علت اینکه شعرهای او خیلی مرتبط با موضوع مدنظر هستند، نظرکردگی او است. تنوع مضامین و معانی شعرهای حافظ بسیار زیاد است. مضمون به جهان شعر و معنا به زندگی واقعی ربط دارد. حافظ در مقایسه با سایر شاعران بیشتر به معنا پرداخته است. از جمله موضوعات مهم شعرهای حافظ می‌توانیم به عشق، باده‌ستایی، عرفان، اخلاق، پندپذیری و پند ناپذیری، استغنا، جبرگرایی و تسلیم به رضا، بی‌اعتباری جهان، توکل و حق‌شناسی اشاره کنیم.
چطور فال حافظ بگیریم؟
حالا که با فلسفهی فال حافظ شب یلدا آشنا شدید، وقت آن است که نحوه‌ی فال گرفتن را هم یاد بگیرید. می‌توانید خودتان برای خودتان فال بگیرید یا از یکی از اعضای خانواده‌تان که اشعار حافظ را به‌خوبی می‌خواند و می‌تواند آن‌ها را به‌درستی تفسیر کند بخواهید برایتان فال بگیرید.
برای فال گرفتن اول از همه نیت کنید و بعد یک فاتحه بخوانید. بعد از آن می‌گویند حافظ شیرازی را با عباراتی قسم دهید و معمولا با کلمات «ای حافظ شیرازی، تو محرم هر رازی؛ تو را به خدا و به شاخ نبات‌ات قسم می‌دهم که آینده و هر آنچه مصلحت می‌بینی برایم آشکار سازی» او را قسمت می‌دهند. سپس چشم‌ها را ببندید و به طور تصادفی یک صفحه از کتاب اشعار حافظ را باز کنید. مرسوم است که صفحه‌ی سمت راست کتاب را به عنوان فال در نظر می‌گیرند و آن را با صدای بلند می‌خوانند.
علت شاهنامه‌خوانی در شب یلدا چیست؟
یکی از سنت‌های قدیمی و دلنشین ایرانی‌ها خواندن شاهنامه، به‌ویژه در شب یلدا است.
ایرانی‌ها شب یلدا را فرصت خوبی برای دیدار با یکدیگر و شاهنامه‌خوانی برای فرزندان خود می‌دانند. معمولا در بالای سفره‌ی هفت سین در کنار یک جلد قرآن کریم و کتاب حافظ، شاهنامه هم قرار می‌گیرد. بزرگ خانواده با خواندن اشعار حماسی و شورانگیز شاهنامه با صدای بلند لحظات جذاب و فراموش‌نشدنی را برای همه رقم می‌زند. بعضی از ریش‌سفیدان هم که داستان‌های شاهنامه را از پدران خود یا نقالان یاد گرفته‌اند، آن‌ها را از حفظ برای حضار می‌خوانند.
در میان داستان‌های شاهنامه داستان نبرد رستم با دیو سپید، داستان زاده شدن رستم، نبرد رستم و اسفندیار و نبرد رستم و سهراب که با عنوان سهراب‌کشی هم شناخته می‌شود، طرفداران بیشتری دارند. بعضی از خانواده‌ها شاهنامه‌خوانی را فقط در شب یلدا انجام نمی‌دهند و این شب را آغازی برای خواندن شاهنامه و شب‌نشینی‌های زمستانی می‌دانند. این افراد داستان‌هایی از شاهنامه را در شب یلدا می‌خوانند و در دیگر شب‌های سرد زمستان زمانی که اعضای خانواده بار دیگر دور هم جمع می‌شوند، به سراغ خواندن سایر داستان‌های شاهنامه می‌روند.
سخن آخر
شب یلدا بهانه‌ای برای دور هم جمع شدن و گذراندن لحظات خوب با یکدیگر است. در شب یلدا معمولا فال حافظ می‌گیریم و داستان‌های شاهنامه را می‌خوانیم. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ فلسفهی فال حافظ شب یلدا را بررسی کردیم و علاوه بر این گفتیم که چرا ایرانی‌ها در شب یلدا به شاهنامه‌خوانی می‌پردازند. امیدوارم شب یلدای امسال در کنار خانواده‌ی عزیزتان لحظات بهیادماندنی را سپری کنید.
