چرا مرطوب‌کننده‌ها در رفع خشکی پوست بی‌تأثیرند؟!
آیا برایتان پیش آمده است که مرطوب‌کننده بزنید و بعد با تعجب متوجه شوید که پوست‌تان هنوز خشک است؟ رفع خشکی پوست با مرطوب کننده امکان پذیر است؟ خشکی پوست (گزروزیس یا گزرودرما) مشکل رایجی است که حدود ۳۰ درصد مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
صرف‌نظر از سن، جنسیت، وضعیت سلامتی و نحوه‌ی مراقب از پوست، خشکی پوست مشکلی است که می‌تواند هر کسی را گرفتار کند. چراکه عوامل زیادی نظیر آب و هوای محل زندگی و فصول مختلف سال در بروز آن نقش دارند. با این حال، برای داشتن پوست نرم و لطیف می‌توان گام‌های عملی زیادی برداشت. مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ به دلایل بی‌تأثیر بودن مرطوب‌کننده‌ها و راه‌های مقابله با این مشکل اختصاص دارد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
دلایل خشکی پوست پس از استفاده از مرطوب‌کننده
اگر پوست شما علیرغم استفاده از مرطوب‌کننده همچنان خشک است، وقت آن فرا رسیده است که عوامل تأثیرگذار روی پوست را بررسی کنید. از جمله:
- عادت‌ها (شست‌وشوی زیاد، دوش گرفتن طولانی‌مدت و استفاده از محصولات نامناسب)
- محیط زندگی (آب و هوای خشک، استفاده از دستگاه‌ی تهویه‌ی مطبوع و سختی آب)
- وضعیت سلامتی (بیماری‌ها، داروها و سوء تغذیه)
- ویژگی‌های فردی (سن، نژاد و ژنتیک)
۱. شست‌وشوی بیش از حد مانع رفع خشکی پوست با مرطوب کننده
شست‌وشوی زیاد پوست باعث از بین رفتن مواد مفیدی می‌شود که به سلامت پوست کمک می‌کنند. به این مواد که از روغن‌ها و اسیدهای مختلف (مانند اسیدهای آمینه و هیالورونیک اسید) ساخته شده‌اند و در حفظ رطوبت نقش دارند، فاکتور مرطوب‌کننده‌ی طبیعی (NMF) می‌گویند.
۲. صابون‌ها و شوینده‌های خشن یا محرک
از آنجاکه پوست محیط اسیدی را ترجیح می‌دهد، فاکتور مرطوب‌کننده‌ی طبیعی حاوی چند نوع اسید است. اما بسیاری از صابون‌ها قلیایی، خشن و محرک هستند و رطوبت طبیعی پوست را از بین می‌برند.
۳. محصولات حاوی مواد معطر
مواد معطر موجود در محصولات مراقبت از پوست و شوینده‌ها می‌توانند باعث تحریک پوست شده و به آن آسیب بزنند. به‌علاوه، محصولات معطری که روی پوست باقی می‌مانند ممکن است به‌دلیل ایجاد آلرژی به بروز مشکلات پوستی بیشتری منجر شوند. در موارد زیر احتمال ابتلا به مشکلات پوستی بیشتر است:
- به‌طور مرتب از محصولات بهداشتی معطر استفاده کنید.
- از این محصولات برای مدت طولانی استفاده کنید.
- زن باشید.
- پوست حساسی داشته باشید.
۴. استفاده از مرطوب‌کننده‌ای که تاریخ مصرف آن گذشته است
اگر اثربخشی مرطوب‌کننده‌ی شما نسبت به گذشته کمتر شده است، تاریخ انقضاء آن را بررسی کنید. اگرچه مرطوب‌کننده‌ها برای مدت طولانی دوام می‌آورند، اما ممکن است ترکیبات آن‌ها به‌تدریج اثربخشی خود را از دست بدهند. نگهداری از مرطوب‌کننده‌ها در جای گرم (برای مثال کنار پنجره یا بخاری) ممکن است باعث کاهش اثربخشی آن‌ها شود.
۵. عدم لایه‌برداری پوست
پوست پیوسته در حال از بین بردن سلول‌های مرده و جایگزین کردن آن‌ها با سلول‌های جدید است. گاهی اوقات ممکن است سلول‌های مرده روی سطح پوست جمع شده و باعث پوسته پوسته شدن آن شوند. لایه‌برداری ملایم پوست می‌تواند به از بین بردن این سلول‌ها و لطافت بیشتر پوست کمک کند.
۶. دوش گرفتن‌های طولانی یا استفاده از آب داغ برای استحمام
گرما و تماس طولانی‌مدت با آب چربی‌های پوست را از بین می‌برد. بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند که هنگام دوش گرفتن دمای آب را کاهش دهید و حداکثر بعد از ۱۰ دقیقه از زیر آب خارج شوید. سپس پوست خود را به‌آرامی خشک کنید و لوسیون بزنید.
۷. هوای خشک باعث جلوگیری از رفع خشکی پوست با مرطوب کننده
هوای سرد از هوای گرم خشک‌تر است، بنابراین به‌سرعت باعث خشکی پوست می‌شود. اما این گفته به معنی بی‌تأثیر بودن هوای گرم نیست. مواجهه‌ی طولانی‌مدت با نور خورشید هم می‌تواند پوست را خشک کند.
۸. استفاده از دستگاه‌ی تهویه‌ی مطبوع
دستگاه‌ی تهویه‌ی مطبوع هم روی رطوبت پوست تأثیر دارد، مگر اینکه از سیستم‌های تبخیری که با آب کار می‌کنند استفاده کنید. همچنین اگر در آب و هوای خشک زندگی می‌کنید، بهتر است هنگام استفاده از دستگاه‌ی تهویه‌ی مطبوع مرطوب‌کننده بزنید.
۹. قرار گرفتن در معرض کلر
شنا کردن در آب حاوی کلر با از بین بردن روغن‌های محافظ پوست باعث خشکی آن می‌شود. بعد از خروج از استخر کلر را از روی پوست خود بشویید و مرطوب‌کننده بزنید.
۱۰. رفع خشکی پوست با مرطوب کننده و آب سخت
آب سخت که حاوی مقدار زیادی کلسیم و منیزیم است، به لایه‌ی محافظ پوست آسیب می‌رساند و باعث خشکی آن می‌شود. علاوه بر این، می‌تواند بیماری‌های پوستی مانند اگزما را تشدید کند.
۱۱. بیماری‌های مانع رفع خشکی پوست با مرطوب کننده
بعضی از بیماری‌ها که حتی ممکن است بی‌ارتباط به پوست به نظر برسند باعث خشکی آن میشوند، از جمله:
- اگزما (درماتیت آتوپیک)
- درماتیت تماسی
- پسوریازیس
- سندرم شوگرن (Sjögren’s syndrome)
- کم‌کاری تیروئید
- لنفوم
- دیابت
- نارسایی کلیه
- ایدز و HIV
- آنورکسیا (بی‌اشتهایی عصبی)
- بارداری
- یائسگی
اگر مشکوک هستید که خشکی پوست‌تان به یک بیماری زمینه‌ای مربوط باشد، در مورد آن با پزشک صحبت کنید.
۱۲. داروی آکنه
داروهای موضعی مثل رتینوئیدها و بنزوئیل پراکسید که برای درمان آکنه استفاده میشوند می‌توانند پوست را خشک کرده و باعث تحریک، قرمزی و پوسته پوسته شدن آن شوند. از متخصص پوست خود بپرسید که چگونه می‌توانید این عارضه‌ی جانبی را به حداقل برسانید.
۱۳. عوارض جانبی سایر داروها
چند دسته از داروها می‌توانند به خشکی پوست یا پوسته پوسته آن منجر شوند. برای مثال:
- قرص‌های هورمونی پیشگیری از بارداری
- دیورتیک‌ها (ادرارآورها)
- استاتین‌ها (داروهای کاهش‌دهنده‌ی کلسترول خون)
- داروهای شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
- بتا بلوکرها
- استروئید موضعی
با پزشک خود در مورد نحوه‌ی مراقبت از پوست در حین مصرف این داروها مشورت کنید.
۱۴. کم‌آبی بدن
تقریباً ۲۰ درصد لایه‌ی بیرونی پوست (اپیدرم) از آب تشکیل شده است. پوست دهیدراته (کم‌آب) خشک می‌شود و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش مصرف آب می‌تواند آبرسانی به پوست را بهبود ببخشد و به بازیابی خاصیت کشسانی آن کمک کند.
۱۵. سوء تغذیه
دریافت ناکافی مواد مغذی از طریق رژیم غذایی روی سلامت پوست تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، کمبود بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی پوست را خشک می‌کند و افزایش مصرف آن‌ها باعث بهبود رطوبت پوست می‌شود. مواد مغذی ضروری برای حفظ سلامت پوست عبارتند از:
- ویتامین B1
- ویتامین C
- ویتامین D
- ویتامین E
- روی
علاوه بر این، ممکن است پوست از مصرف غذاهای حاوی مواد مغذی زیر یا دریافت مکمل آن‌ها سود ببرد:
- روغن ماهی
- کلاژن
- هیالورونیک اسید
۱۶. نژاد و ژنتیک
نژاد و ویژگی‌های ژنتیکی شما ممکن است بر خشکی پوست تأثیر داشته باشند. تحقیقات در مورد این موضوع به بعضی از تفاوت‌ها بین افراد مختلف پی برده‌اند:
- پوست آسیایی‌ها: بیشتری میزان آب را دارد، اما در مقایسه با سایر گروه‌ها آب بیشتری از دست می‌دهد.
- پوست سفیدپوست‌ها: از نظر میزان آب در جایگاه‌ی دوم قرار دارد و نسبت به سایرین آب کمتری از دست می‌دهد.
- پوست سیاه‌پوست‌ها: در مقایسه با دو گروه‌ی دیگر آب کمتری دارد و از نظر میزان از دست دادن آب در جایگاه‌ی دوم قرار می‌گیرد.
در سایر تحقیقات مشاهده شده است که سیاه‌پوست‌ها و سفیدپوست‌ها از نظر نحوه‌ی بیان ژن و متابولیسم چربی‌ها و سایر اجزای مهم پوست با هم متفاوت هستند. با افزایش دانش محققان درباره‌ی این موضوع، ممکن است محصولات جدید با در نظر گرفتن نیازهای گروه‌های مختلف تولید شوند.
۱۷. افزایش سن
با بالا رفتن سن، اپیدرم محتوای آب خود را از دست می‌دهد و چربی کمتری تولید می‌کند که این تغییرات به خشکی و زبری پوست منجر میشوند. به گفته‌ی آکادمی پوست آمریکا، تقریباً همه‌ی افراد تا سن ۶۰ سالگی خشکی پوست را تجربه می‌کنند. همچنین در دوران سالمندی احتمال مصرف دارو یا ابتلا به بیماری‌های مختلف افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند در خشکی پوست نقش داشته باشد.
برای مراقبت از پوست‌تان از محصولات مناسب استفاده کنید
محصولات زیادی برای درمان خشکی پوست وجود دارند. معمولاً توصیه می‌شود که روتین پوستی شامل موارد زیر باشد:
- پاک‌کننده
- لایه‌بردار (بین یک تا سه بار در هفته)
- تونر آبرسان
- سرم
- مرطوب‌کننده
پاک‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌ها
همه‌ی پاک‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌ها شبیه‌ی هم نیستند. مطمئن شوید که محصول انتخابی شما برای پوست خشک مناسب باشد. به جای استفاده از صابون‌های قالبی که به احتمال زیاد باعث تشدید خشکی پوست میشوند، از یک پاک‌کننده‌ی مایع استفاده کنید. به عقیده‌ی بعضی از کارشناسان، بهتر است پاکسازی را در پایان روز انجام دهید تا روغن‌ها و ذراتی که در طول روز روی پوست تجمع پیدا کرده‌اند، پاک شوند.
وقتی صحبت از مرطوب‌کننده‌ها می‌شود، آکادمی پوست آمریکا توصیه می‌کند که از لوسیون صرف‌نظر کرده و به جای آن از پماد و کرم استفاده کنید. چراکه مؤثرتر هستند و احتمالاً باعث تحریک پوست نمی‌شوند.
هنگام انتخاب پاک‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌ها به‌دنبال محصولاتی باشید که حاوی دایمتیکون، گلیسرین، هیالورونیک اسید، روغن جوجوبا، اسید لاکتیک، روغن معدنی، شی‌باتر، روغن نارگیل یا آلوئه‌ورا باشند.
از مرطوب‌کننده‌ها باید دو بار در روز (صبح و قبل از خواب) استفاده کنید. بهتر است بلافاصله بعد از حمام کردن یا دوش گرفتن هم مرطوب‌کننده بزنید تا رطوبت پوست حفظ شود.
لایه‌بردارها
لایه‌برداری منظم با از بین بردن سلول‌های مرده از انسداد منافذ پوست جلوگیری می‌کند و به مرطوب‌کننده‌ها و سایر محصولات اجازه می‌دهد که به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کنند.
اگر پوست‌تان حساس یا مستعد آکنه است، از یک محصول ملایم استفاده کنید. اما شاید برای پوست‌های چرب‌تر استفاده از محصولات قوی‌تر امکان‌پذیر باشد. شما می‌توانید از لایه‌بردار شیمیایی دو یا سه بار در هفته و از لایه‌بردارهای مکانیکی (اسکراب یا لیف لایه‌بردار) هفته‌ای یک بار استفاده کنید. بعد از لایه‌برداری حتماً مرطوب‌کننده بزنید.
سرم‌ها و تونرهای آبرسان
گاهی اوقات، روتین مراقبت از پوست خشک فراتر از پاکسازی و مرطوب کردن است و شامل سرم‌ها و تونرهای آبرسان هم می‌شود. تونرهای آبرسان پوست را تمیزتر کرده و آن را برای مرطوب‌کننده آماده می‌کنند. سرم‌ها حاوی موادی هستند که پوست به‌راحتی می‌تواند آن‌ها را جذب کند. معمولاً چند قطره سرم برای کل صورت کافی است.
سایر روش‌ها برای آبرسانی پوست
برای رفع خشکی پوست راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- از دستگاه‌ی رطوبت‌ساز استفاده کنید. افزایش رطوبت محیط می‌تواند از کاهش رطوبت پوست جلوگیری کند.
- روتین پوستی خود را متناسب با فصل تغییر دهید. برای مثال در زمستان از مرطوب‌کننده‌های قوی و در تابستان که از منزل خارج می‌شوید از مرطوب‌کننده‌های حاوی ضدآفتاب استفاده کنید.
- مایعات بنوشید. مصرف آب و مایعات شفاف از کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کند.
- از رژیم غذایی سالم پیروی کنید. رژیم غذایی متعادل مواد مغذی ضروری را در اختیار پوست قرار می‌دهد.
تفاوت پوست خشک با پوست دهیدراته
آب و روغن‌های طبیعی پوست روی رطوبت آن تأثیر دارند. پوستی که فاقد چربی است، خشک است و پوستی که آب ندارد، دهیدراته (کم‌آب) است. غالباً پوست دهیدراته از دریافت ناکافی مایعات یا تعریق شدید ناشی می‌شود، به مراقبت پزشکی نیاز دارد و با علائم زیر همراه است:
- کدر شدن، خشکی و خارش پوست
- وجود حلقه‌های تیره زیر چشم‌ها یا فرورفتگی چشم‌ها
- مشاهده‌ی خطوط ظریف روی پوست
علاوه بر این، کم‌آبی بدن می‌تواند باعث ضعف، سبکی سر، سرگیجه و خشکی دهان شود.
زمان مراجعه به پزشک
معمولاً مراقبت‌های خانگی در رفع خشکی پوست مؤثر هستند، با این حال در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- خارشی که شما را در طول شب بیدار نگه می‌دارد یا فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند
- علائم عفونت (تغییر رنگ، تورم یا احساس گرما در پوست)
- زخم یا راش پوستی
- ترک‌های پوستی که خونریزی می‌کنند
- بی‌اثر بودن روش‌های خانگی
کلام پایانی
خشکی پوست بسیار شایع و آزاردهنده است. با این حال، مشکلی نیست که مجبور باشید تا پایان عمر با آن زندگی کنید. اگر با درمان‌های خانگی ساده موفق به رفع این مشکل نشدید، با پزشک مشورت کنید.
منبع: verywellhealth
