بازگشت به ماه چه ضرورتی دارد؟
ناسا با برنامه‌ی آرتمیس قصد بازگشت بشر به ماه را دارد اما چرا پس از سال‌ها به ماه بازمی‌گردیم و این کار چه ضرورتی دارد؟
۱۲ سپتامبر ۱۹۶۲ (۲۱ شهریور ۱۳۴۱) بود که جان اف کندی، رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، مردم را از برنامه‌ی این کشور برای فرستادن انسان به ماه تا پایان دهه آگاه کرد.
اوج دوران جنگ سرد بود و پس از پرتاب اولین ماهواره توسط اتحاد جماهیر شوروی و فرستادن نخستین انسان به فضا، آمریکا به یک پیروزی بزرگ برای نشان دادن برتری فضایی خود نیاز داشت.
به همین جهت بود که کندی در جمع ۴۰ هزار نفر در دانشگاه رایس با صراحت گفت: «ما رفتن به ماه را انتخاب می‌کنیم، چون این چالشی است که حاضریم آن را بپذیریم، چالشی است که نمی‌خواهیم آن را به تعویق بیندازیم و قصد داریم در آن برنده شویم.»
اکنون شصت سال پس از این سخنرانی، آمریکا در آستانه‌ی آغاز نخستین مأموریت برنامه‌ی بازگشت به ماه خود یعنی «برنامه‌ی آرتمیس» (Artemis Program) است. اما چرا آنچه را که قبلا انجام شده تکرار کنید؟
در این زمینه حتی در سال‌های اخیر انتقادها افزایش یافته است، به عنوان مثال از سوی «مایکل کالینز» (Michael Collins) فضانورد آپولو ۱۱، و «رابرت زوبرین» (Robert Zubrin) بنیانگذار انجمن مریخ، که مدت‌هاست از تلاش آمریکا برای رفتن مستقیم به مریخ حمایت کرده‌اند.
سخنرانی جان اف کندی در دانشگاه رایس
Credit: NASA
اما ناسا اعتقاد دارد که فتح مجدد ماه پیش از سفر به سیاره‌ی سرخ به دلایل گوناگون که در زیر بیان شده، ضروری است.
مأموریت‌های فضایی طولانی
ناسا در برنامه‌ی آرتمیس با مأموریت‌هایی که به جای چند روز طبق برنامه‌ی آپولو، چند هفته طول می‌کشند، قصد دارد حضور پایدار انسان را در قمر زمین توسعه دهد.
این کار به درک بهتر چگونگی آماده شدن برای یک سفر چندین ساله به مریخ کمک خواهد کرد. در اعماق فضا، تشعشع رادیواکتیو بسیار شدیدتر است و تهدیدی واقعی برای سلامتی انسان محسوب می‌شود.
مدار پایین زمین، جایی که ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) در آن قرار دارد، تا حدی توسط میدان مغناطیسی زمین از تشعشعات محافظت می‌شود، اما این موضوع در ماه صدق نمی‌کند.
از نخستین مأموریت آرتمیس، آزمایش‌های زیادی برای مطالعه‌ی تأثیر این تشعشع بر موجودات زنده و ارزیابی اثربخشی یک جلیقه‌ی ضدتشعشع برنامه‌ریزی شده است.
علاوه بر این، در حالی که نیازهای ایستگاه فضایی بین‌المللی اغلب می‌تواند از زمین دوباره تأمین شود، سفر به ماه در فاصله‌ی هزاران برابر، بسیار پیچیده‌تر است. به همین دلیل ناسا برای اینکه نیازی به بردن همه چیز نباشد و بتواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند، می‌خواهد روش استفاده از منابع موجود در محل را بیاموزد.
برای نمونه آب به شکل یخ، که وجود آن در قطب جنوب ماه تأیید شده را می‌توان با تجزیه به اتم‌های هیدروژن و اکسیژن، به سوخت موشک تبدیل کرد.
آزمایش ابزارهای تازه
ناسا می‌خواهد فناوری‌هایی را که در مریخ کامل‌تر استفاده می‌شوند، ابتدا روی ماه آزمایش کند.
نخستین مورد لباس‌های فضایی جدید برای پیاده‌روی فضایی است که طراحی آن‌ها برای نخستین مأموریت که سال ۲۰۲۵ روی سطح ماه فرود خواهد آمد، به شرکت «آکسیوم اسپیس» (Axiom Space) سپرده شده است.
آزمایش فناوری‌های تازه یکی از دلایل بازگشت به ماه است.
Credit: NASA
نیازهای دیگری مانند وسایل نقلیه، چه تحت فشار و چه بدون فشار، برای حرکت فضانوردان در مناطق مختلف و همچنین زیستگاه مناسب برای پشتیبانی از حضور پیوسته هم از جمله چیزهایی است که ابتدا باید بر بستر ماه آزمایش شوند.
در نهایت، برای دسترسی پایدار به یک منبع انرژی، ناسا در حال کار روی توسعه‌ی سیستم‌های شکافت هسته‌ای قابل حمل است.
حل هر مشکلی که روی ماه پیش می‌آید، با فاصله‌ی تنها چند روز برای سفر از زمین، بسیار آسان‌تر از مریخ خواهد بود که برای رسیدن به آن هم‌اکنون دست‌کم چند ماه زمان نیاز است.
ایجاد یک ایستگاه بین راهی
یکی از ستون‌های اصلی برنامه‌ی آرتمیس، ساخت یک ایستگاه فضایی در مدار ماه است که «دروازه‌ی ماه» (Lunar Gateway) نام گرفته و برای آزمایش یک رله یا ایستگاه بین راهی، پیش از سفر به مریخ عمل می‌کند.
«شان فولر» (Sean Fuller) مسئول برنامه‌ی گیت‌وی، به خبرگزاری فرانسه اعلام کرده است که پیش از اعزام فضانوردان به سفر طولانی، می‌توان تمام تجهیزات لازم را با پرتاب‌های متعدد به آنجا فرستاد.
او در این زمینه گفت: «مثل اینکه در پمپ بنزین توقف کنید تا مطمئن شوید که همه چیز را تهیه کرده‌اید، و سپس در راه قرار بگیرید.»
حفظ برتری بر چین
به غیر از بستری برای اکتشاف مریخ، دلیل دیگری که باعث شده آمریکایی‌ها به دنبال استقرار در ماه باشند، این است که بتوانند این کار را قبل از چینی‌ها انجام دهند. کشور چین قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ فضانوردان خود را که با نام «تایکونات» (Taikonaut) شناخته می‌شوند، به ماه بفرستد.
چین در حال حاضر رقیب اصلی آمریکاست، زیرا برنامه‌ی فضایی روسیه در دوران اوج خود به‌سر نمی‌برد. «بیل نلسون» (Bill Nelson) مدیر ناسا در مصاحبه‌ی اخیر خود گفته بود: «ما نمی‌خواهیم که چین ناگهان به آنجا برسد و بگوید این سرزمین انحصاری ماست.»
برای علم
در حالی که فضانوردان مأموریت‌های آپولو نزدیک به ۴۰۰ کیلوگرم سنگ و خاک ماه را با خود به زمین آوردند، نمونه‌های جدید از قمر زمین، دانش ما را درباره‌ی این جرم آسمانی و شکل‌گیری آن افزایش خواهند داد.
«جسیکا میر» (Jessica Meir) فضانورد ناسا در این رابطه گفته است: «نمونه‌هایی که در طول مأموریت‌های آپولو جمع‌آوری کردیم، دیدگاه ما را نسبت به منظومه‌ی شمسی تغییر داد و فکر می‌کنم می‌توانیم از برنامه‌ی آرتمیس هم چنین انتظاری داشته باشیم.»
حتی به گفته‌ی او می‌توان انتظار پیشرفت‌های علمی و فناوری در زمینه‌های بیشتری را هم داشت، درست مانند دوران آپولو.
عکس کاور: موشک آرتمیس ۱ برای سفر به ماه آماده می‌شود.
Credit: Eva Marie Uzcategui/AFP via Getty Images, FILE
منبع: Phys.Org
