دلایل ایجاد لخته خون در پریود و روش درمان آن‌ها که بهتر است بدانید
به‌طور کلی، اینکه گاهی اوقات در طول قاعدگی با لخته‌های خون مواجه شوید جای نگرانی ندارد. اما اگر اندازه‌ی لخته بزرگ‌تر از یک سکه است یا درد و خونریزی شدید دارید، ممکن است به یک بیماری جدی مانند آندومتریوز، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا حتی سرطان مبتلا باشید. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ، دلایل ایجاد لخته خون در پریود و همچنین علائم و نشانه‌های لخته‌های غیرطبیعی را که باید توسط پزشک بررسی شوند، توضیح می‌دهیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
چه چیزی به‌طور طبیعی باعث ایجاد لخته خون در پریود می‌شود؟
دلایل ایجاد لخته‌های خون غیرطبیعی در طول قاعدگی
چه زمانی باید به‌دلیل مشاهده‌ی لخته خون در پریود به پزشک مراجعه کرد؟
تشخیص علت ایجاد لخته‌ی خون غیرطبیعی در دوران قاعدگی
درمان لخته‌های خونی غیرطبیعی
چه چیزی به‌طور طبیعی باعث ایجاد لخته خون در پریود می‌شود؟
وقتی هورمون‌ها باعث ریزش پوشش داخلی رحم (آندومتر) می‌شوند، قاعدگی شروع می‌شود. با ریزش آندومتر، عروق خونی کوچکی که «مویرگ» نام دارند پاره شده و خونریزی می‌کنند که این امر به خونریزی عادت ماهانه منجر می‌شود.
برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد، بدن شما لخته‌ی خون تشکیل می‌دهد. این کار توسط سلول‌های خونی به نام «پلاکت» انجام می‌شود که برای بستن عروق خونی پاره شده به هم می‌پیوندند. پروتئین‌هایی به نام «فاکتورهای انعقادی» با تولید یک ترکیب فیبری سخت به نام «فیبرین» به تثبیت و تقویت لخته کمک می‌کنند.
در هنگام عبور لخته‌های بزرگ، دهانه‌ی رحم گشاده می‌شود و دردی ایجاد می‌کند که گاهی اوقات می‌تواند شدید باشد. این موضوع تا حدی توضیح می‌دهد که چرا وقتی خونریزی قاعدگی شدید است احتمال درد و کرامپ (گرفتگی عضلات) بیشتر می‌شود.
- ۶ حقیقت عجیب درباره‌ی پریود که باور کردنشان سخت است
- ۱۲ علامت مهم در دوران پریود که نباید نادیده بگیرید
لخته‌ی خون طبیعی چگونه به نظر می‌رسد؟
لخته خون در پریود شبیه‌ی یک لکه‌ی خون قرمز تیره است. اندازه لخته‌ها می‌تواند متفاوت باشد، اما یک لخته‌ی خون طبیعی به اندازه‌ی یک سکه است.
خون قاعدگی ممکن است با تکه‌هایی از بافت پوششی رحم مخلوط شود. بنابراین، آنچه که به‌عنوان لخته‌ی خون به نظر می‌رسد می‌تواند توده‌ای از بافت‌های ریخته شده یا مخلوطی از لخته و بافت است. این اجسام کروی شکل و ژله مانند طبیعی هستند و معمولا جای نگرانی ندارند. وقتی خونریزش شما شدید است، اندازه‌ی لخته‌های خون بزرگ‌تر می‌شود؛ چون خون بیشتری در رحم وجود دارد.
رنگ لخته‌های خون ناشی از پریود هم می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است پریود به‌دلیل آزاد شدن سریع خون از رحم با لخته‌های قرمز روشن شروع شود. وقتی خونریزی پریود شدید است، احتمال دارد لخته‌ها قرمز تیره یا حتی مایل به سیاه باشند؛ اما به‌تدریج تا پایان دوره‌ی قاعدگی دوباره رنگ آن‌ها روشن می‌شود.
دلایل ایجاد لخته‌های خون غیرطبیعی در طول قاعدگی
مواقعی وجود دارد که مشاهده‌ی لخته خون در پریود باعث نگرانی می‌شود. معمولا این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که لخته به‌دلیل خونریزی غیرطبیعی قاعدگی (منوراژی) بیش از حد بزرگ باشد. به خونریزی شدید که بیش از هفت روز طول بکشد «منوراژی» گفته می‌شود.
در صورت ابتلا به منوراژی، مجبور هستید نوار بهداشتی یا تامپون خود را هر ۲ ساعت یک‌بار عوض کنید یا لخته‌هایی که در طول قاعدگی مشاهده می‌کنید بزرگ‌تر از یک سکه هستند. بسته به سن و سابقه‌ی پزشکی شما، منوراژی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. برای مثال:
- فیبروم‌ها یا فیبروئیدهای رحم؛ وجود این توده‌های خوش‌خیم (غیرسرطانی) در رحم غالبا باعث خونریزی شدید می‌شود.
- یائسگی؛ تغییرات هورمونی در دوران یائسگی می‌توانند به خونریزی نامنظم و گاهی اوقات شدید منجر شوند.
- بیماری تیروئید؛ هم کم‌کاری تیروئید و هم پرکاری تیروئید هر دو می‌توانند تعادل هورمون‌ها را برهم بزنند و باعث خونریزی شدید شوند.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک؛ این اختلال هورمونی باعث ایجاد کیست‌های پر از مایع در داخل یا روی تخمدان‌ها می‌شود. خونریزی شدید مشخصه‌ی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است.
- آندومتریوز؛ در این بیماری، بافت آندومتر (پوشش داخلی رحم) در خارج از رحم رشد می‌کند و باعث چسبندگی (بافت‌های چسبیده به هم)، درد و خونریزی غیرطبیعی می‌شود.
- آدنومیوز؛ در افراد مبتلا به این اختلال بافت آندومتر در داخل دیواره‌ی عضلانی رحم رشد می‌کند که این امر شدت خونریزی را افزایش می‌دهد.
- سقط جنین؛ این اتفاق ممکن است در اوایل بارداری رخ دهد، حتی قبل از اینکه متوجه شوید باردار هستید. خونریزی و لخته شدن خون در سقط جنین شایع است.
- حاملگی خارج از رحم؛ یک مشکل بالقوه تهدیدکننده‌ی حیات است که در آن جنین در خارج از رحم (اغلب در لوله‌ی رحم) لانه‌گزینی می‌کند.
- سرطان رحم یا سرطان دهانه‌ی رحم؛ به‌ندرت، خونریزی غیرطبیعی قاعدگی و لخته شدن خون به‌دلیل سرطان اتفاق می‌افتد.
- بارداری خارج رحمی؛ علائم، عوامل خطر، تشخیص و درمان
چه زمانی باید به‌دلیل مشاهده‌ی لخته خون در پریود به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت تجربه‌ی هر یک از موارد زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:
- لخته‌های خونی که بزرگ‌تر از یک سکه هستند
- مشاهده‌ی مقدار زیادی لخته‌ی خون در طول قاعدگی
- خونریزی شدید قاعدگی (به طوری که باید تامپون یا نوار بهداشتی خود را هر ۲ ساعت یک‌بار عوض کنید)
- خونریزی طولانی که بیش از هفت روز طول بکشد
- درد شدید شکم همراه با حالت تهوع یا استفراغ
اگر در دوران بارداری خونریزی واژینال یا خروج لخته‌ی خون از واژن را تجربه کردید، فورا نزد پزشک بروید یا به نزدیک‌ترین اورژانس مراجعه کنید. خونریزی شدیدی که با لخته شدن خون و کرامپ دردناک همراه است می‌تواند نشانه‌ی سقط جنین باشد.
- چرا پریود نمی‌شوم؟ (شایع‌ترین دلایل قطع قاعدگی و درمان آن‌ها)
- ۹ علت اصلی کم شدن خون پریود؛ آیا باید نگران شوید؟
تشخیص علت ایجاد لخته‌ی خون غیرطبیعی در دوران قاعدگی
وقتی به‌دلیل ایجاد لخته خون در پریود به مطب مراجعه می‌کنید، پزشک سؤالات زیر را می‌پرسد تا علت بروز مشکل را تشخیص دهد:
- قاعدگی شما چقدر طول می‌کشد؟
- شدت خونریزی شما چقدر است؟
- آیا با گذشت زمان متوجه‌ی تغییراتی در خونریزی قاعدگی خود شده‌اید؟
- اندازه‌ی لخته‌ها چقدر است؟
- آیا قبلا باردار بوده‌اید؟
- آیا تا به حال جراحی لگن انجام داده‌اید؟
- آیا از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنید؟ کدام روش؟
- چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
تست‌های آزمایشگاهی و سایر روش‌های تشخیصی
پزشک احتمالا معاینه‌ی لگنی انجام می‌دهد و از روش‌های تشخیصی زیر برای تعیین علت لخته شدن خون کمک می‌گیرد:
- آزمایش خون؛ آزمایش خون می‌تواند مشکلات تیروئید، عدم تعادل هورمونی، کم‌خونی یا مشکل پلاکت‌ها را بررسی کند.
- تست پاپ (پاپ اسمیر)؛ روشی است که در آن پزشک از سلول‌های دهانه‌ی رحم نمونه‌گیری می‌کند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود.
- سونوگرافی؛ این روش تصویربرداری غیرتهاجمی از امواج صوتی برای ارزیابی جریان خون رحم و تشخیص مشکلاتی مانند فیبروئید یا آندومتریوز استفاده می‌کند.
- هیستروسکوپی؛ در این روش از یک لوله‌ی باریک و روشن برای مشاهده‌ی داخل رحم استفاده می‌شود.
- نمونه‌برداری از آندومتر؛ نمونه‌ی کوچکی از بافت آندومتر برای مشاهده زیر میکروسکوپ برداشته می‌شود.
- سونوهیستروگرام؛ یک نوع سونوگرافی تخصصی است که برای انجام آن مایع سالین به داخل رحم تزریق می‌شود تا اندام منبسط شده راحت‌تر دیده شود.
- توموگرافی کامپیوتری (CT)؛ از این روش برای تصویربرداری از رحم استفاده می‌شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)؛ این فناوری تصویربرداری از امواج مغناطیسی و رادیویی قدرتمند برای ایجاد تصاویر بسیار دقیق از بافت‌های نرم استفاده می‌کند.
درمان لخته‌های خونی غیرطبیعی
درمان لخته‌های غیرطبیعی به علت بروز این مشکل، شدت علائم و همچنین سن شما و برنامه‌هایی که برای بارداری دارید بستگی دارد.
۱. مکمل آهن
خونریزی طولانی و شدید قاعدگی یکی از علل شایع کم‌خونی است. یک مطالعه نشان داد که تقریبا ۶۳ درصد افراد مبتلا به منوراژی از کم‌خونی رنج می‌برند.
برای درمان کم‌خونی، ممکن است پزشک مکمل آهن تجویز کند. آهن جزء اصلی هموگلوبین است (پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون که اکسیژن را به سلول‌ها می‌رساند و کمبود آن می‌تواند نشانه‌ی کم‌خونی فقر آهن باشد). مکمل آهن شدت خونریزی شما را کاهش نمی‌دهد، اما می‌توانند بر خستگی مرتبط با منوراژی غلبه کند.
۲. داروهای ضدبارداری هورمونی
بعضی از داروهای ضدبارداری هورمونی با تغییر چرخه‌ی قاعدگی به کنترل خونریزی نامنظم کمک می‌کنند:
- قرص‌های ضدبارداری ترکیبی می توانند شدت خونریزی را تا ۷۷ درصد کاهش دهند.
- قرص پروژسترون یا پروژسترون تزریقی جریان خون قاعدگی را بیش از ۸۰ درصد کاهش می‌دهد.
- دستگاه‌های داخل رحمی هورمونی مانند میرنا می‌توانند پس از یک سال جریان خون قاعدگی را تا ۹۵ درصد کاهش دهند.
۳. ایبوپروفن
ایبوپروفن یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) است که نه تنها درد را درمان می‌کنند، بلکه التهاب را هم کاهش می‌دهد. مطالعات نشان داده‌اند که این اثرات ضدالتهابی می‌تواند خونریزی شدید قاعدگی را تا ۴۹ درصد کاهش دهد. سایر NSAIDs مانند آسپرین یا ناپروکسن این تأثیر را ندارند و در حقیقت می‌توانند خونریزی قاعدگی را افزایش دهند.
۴. درمان هورمونی
استفاده از پروژسترون، استروژن یا ترکیبی از این دو هورمون به کاهش خونریزی کمک می‌کند. این هورمون‌ها را می‌توان در داروهای ضدبارداری پیدا کرد، اما ممکن است پزشک آن‌ها را در دوزهایی تجویز کند که برای پیشگیری از بارداری مناسب نیستند. مزیت اصلی این روش نسبت به استفاده از داروهای هورمونی ضدبارداری این است که می‌توانید در حین درمان باردار شوید.
۵. داروی آنتی فیبرینولیتیک
داروهای آنتی فیبرینولیتیک مانند ترانگزامیک اسید و آمینوکاپروئیک اسید به کاهش خونریزی شدید قاعدگی کمک می‌کنند. آن‌ها این کار را با جلوگیری از تجزیه‌ی فیبرین تولید شده توسط فاکتورهای انعقادی انجام می‌دهند. با کاهش سرعت تجزیه‌ی لخته‌ها، می‌توان خونریزی را کاهش داد. بر اساس تحقیقات، استفاده ترانگزامیک اسید شدت خونریزی قاعدگی را تا ۸۵ درصد کم می‌کند.
۶. جراحی
اگر پولیپ یا فیبروئید داشته باشید، ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنید. در صورتی که درمان‌های محافظه‌کارانه قادر به رفع منوراژی نباشند، احتمال دارد پزشک جراحی را توصیه کند. گزینه‌های جراحی عبارتند از:
- لاپاراسکوپی؛ این جراحی کم‌تهاجمی می‌تواند با ایجاد دو یا چند برش کوچک در شکم شما فیبروئیدهای کوچک رحم را حذف کند.
- میومکتومی؛ در این روش فیبروئیدها برداشته می‌شوند، اما رحم از بدن خارج نمی‌شود.
- ابلیشن اندومتر؛ روشی است که طی آن تمام یا بخشی از پوشش رحم از بین می‌رود تا خونریزی پریود متوقف شود یا کاهش یابد.
- هیسترکتومی؛ رحم با جراحی از بدن خارج می‌شود.
پس از هیسترکتومی دیگر نمی‌توانید باردار شوید و پس از ابلیشن اندومتر احتمال بارداری کاهش پیدا می‌کند. اگر قصد دارید باردار شوید، با پزشک در مورد بهترین روش درمان صحبت کنید.
کلام پایانی
به‌طور کلی، مشاهده‌ی لخته خون در پریود نگران‌کننده نیست. اما اگر خونریزی قاعدگی شما شدید است، تعداد لخته‌ها زیاد است، در حین قاعدگی درد شدید دارید یا اندازه‌ی لخته‌ها از یک سکه بزرگ‌تر است، باید برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. درمان ممکن است شامل مُسکن‌های خوراکی، مکمل‌های آهن، داروهای ضدبارداری هورمونی، درمان جایگزینی هورمون، داروهای آنتی فیبرینولیتیک یا جراحی باشد.
منبع: verywellhealth
