بهترین زمان برای شکلات خوردن کودک چه زمانی است؟
نمی‌توان منکر جذابیت شکلات شد. کودکان و بزرگسالان همگی آن طعم لذیذ، خامه‌ای و گاهی تلخی که خوراکی‌های شکلاتی دارند را دوست دارند، فرقی هم نمی‌کند که با یک لیوان بزرگ شیر شکلات روبه‌رو باشند یا یک مربع کوچک از شکلات تلخ به آنها تعارف شده باشد. شکلات حتی به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدان و برخی مزایای سلامتی برای قلب یکی از خوراکی‌های مفید دانسته شده اما آیا این خوراکی وسوسه‌انگیز برای نوزادان و کودکان نوپا بی خطر است؟ در این مقاله، پاسخ این سؤال و هرآنچه باید درباره‌ی بهترین زمان برای شکلات خوردن کودک بدانید را می‌خوانید.
آلرژی به شکلات در نوزادان و کودکان
وقتی صحبت از آلرژی به شکلات و کاکائو می‌شود، دانشمندان معتقدند که واکنش‌ها به شکلات به سایر آلرژن‌های موجود در این خوراکی مانند آجیل، بادام زمینی یا شیر مربوط می‌شود. با‌این‌حال، نتایج پژوهشی منتشر شده در سال ۲۰۱۹ نشان داده که هر چند این اتفاق به‌ندرت رخ می‌دهد اما ممکن است حساسیت غذایی کودکان و بزرگسالان واقعا نسبت به شکلات و کاکائو باشد.
کارشناسان می‌گویند که در بیشتر موارد، نگرانی درباره‌ی واکنش‌های آلرژیک احتمالی به غذا نباید والدین را از دادن غذاهای آلرژی‌زا مانند ماهی، تخم مرغ و کره بادام زمینی برای اولین بار به فرزندانشان باز دارد. تحقیقات این موضوع را تأیید می‌کنند و شواهد نشان می‌دهند که برای بیشتر نوزادان، نیازی به تأخیر در دادن غذاهای بسیار آلرژی‌زا برای اولین مرتبه نیست. در واقع، ندادن این غذاها برای اولین بار در زمانی که نوزادان هنوز مهارت‌های غذایی لازم برای مصرف آنها را ندارند، ممکن است احتمال ابتلای کودکان به آلرژی غذایی را افزایش دهد. بنابراین، اگر نگران آلرژی یا حساسیت غذایی کودکان و نوزادان نسبت به شکلات نیستیم، آیا دلایل دیگری برای تأخیر در دادن شکلات به نوزادان و کودکان نوپا وجود دارد؟ پاسخ کوتاه بله است.
نشانه‌های آلرژی کودک به شکلات
آلرژی واقعی به شکلات، اگرچه نادر است اما بعید نیست. ممکن است کودک شما بعد از خوردن شکلات یا خوراکی‌های شکلاتی دچار مشکلاتی شود که حاکی از آلرژی او نسبت به این ماده هستند. برای تشخیص حساسیت کودک به شکلات باید به نشانه‌های آن توجه کنید. مهم‌ترین این نشانه‌ها را در ادامه می‌خوانید.
۱. علائم رایج آلرژی را دارد
آلرژی غذایی باعث واکنش سیستم ایمنی در بدن می‌شود و ممکن است علائمی نظیر علائم زیر را داشته باشد:
- کهیر؛
- گزگز زبان، لب یا صورت؛
- تورم دست‌ها، پاها، دهان یا زبان؛
- نبض سریع؛
- غش کردن؛
- خس خس سینه یا تنفس دشوار؛
- تاری دید.
آلرژی به شکلات در کودکان نوپا (یا افراد در هر سنی) چندان رایج نیست. در واقع، نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد آلرژی‌های گزارش شده نسبت به شکلات یا کاکائو که افراد گزارش کرده‌اند، اغلب نادرست هستند و این افراد معمولا نسبت به سایر ترکیبات موجود در خوراکی‌های شکلاتی حساسیت داشته‌اند. در واقع، سایر اجزای رایج یک شکلات تخته‌ای مانند بادام زمینی یا درختی، شیر گاو و سویا از شایع‌ترین آلرژن‌های غذایی هستند که دلیل اصلی آلرژی کودکان می‌شوند. آلرژی به شیر و سویا به طور خاص در نوزادان و کودکان خردسال دیده می‌شود و نشانه‌های رایج آن عبارت‌اند از:
- قولنج؛
- مدفوع خونی؛
- رشد ضعیف.
اگر کودک شما به شکلات واکنش آلرژیک نشان می‌دهد، بهتر است به‌کلی از خوردن آن پرهیز کند. برای کمک به تعیین علت واکنش آلرژیک مانند دانه‌های خوراکی، شیر یا سویا به پزشک خود مراجعه کنید تا او در صورت لزوم، کودک شما را از خوردن غذای محرک منع کند. ممکن است پزشک برای تشخیص این مشکل آزمایش خون یا آزمایش پوستی تجویز کند. آزمایش پوستی شامل مالیدن مقداری از ترکیبات موجود در شکلات روی پوست و منتظر ماندن برای واکنش موضعی مانند کهیر می‌شود. آزمایش پوستی هم در نوزادان و هم در کودکان قابل انجام است و دردناک نیست.
ممکن است برخی از افراد نسبت به شکلات یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی داشته باشند. این نوع واکنش می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد چون گاهی اوقات موجب بسته شدن راه گلو می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند. اگر کودکتان بعد از خوردن شکلات دچار مشکل تنفسی، تورم گلو، نبض سریع یا احساس سرگیجه شد، فورا او را نزد پزشک ببرید.
۲. مشکلات گوارشی دارد
اگر آلرژی مقصر مشکلات کودک شما پس از خوردن شکلات نیست، ممکن است کودک شما دچار مشکل عدم تحمل شکلات یا ناتوانی در هضم یکی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن باشد. عدم تحمل ماده‌ی غذایی با آلرژی تفاوت دارد. آلرژی غذایی باعث واکنش سیستم ایمنی می‌شود اما عدم تحمل غذایی زمانی رخ می‌دهد که سیستم گوارشی نتواند به درستی غذا را پردازش کند. برخی از علائم عمومی عدم تحمل شکلات وجود دارد که باید مراقب آنها باشید به این ترتیب هستند:
- حالت تهوع؛
- درد یا گرفتگی معده؛
- گاز معده یا نفخ؛
- استفراغ؛
- سوزش سر دل یا رفلاکس اسید؛
- اسهال؛
- یبوست؛
- سردرد یا میگرن؛
- بثورات پوستی یا برافروختگی پوست؛
- کهیر (اگرچه این مشکل می‌تواند نشانه آلرژی غذایی هم باشد)؛
- خستگی.
به خاطر داشته باشید که معمولا چندین ماده در شکلات وجود دارد و کودک شما ممکن است نسبت به هر یک از آنها عدم تحمل داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است دچار عدم تحمل لاکتوز باشد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که روده‌ی کوچک لاکتاز کافی برای تجزیه‌ی لاکتوز، قند موجود در محصولات لبنی مانند شکلات شیری را نمی‌سازد. علائم عدم تحمل لاکتوز در کودکان عبارت‌اند از:
- مدفوع شل؛
- اسهال آبکی؛
- گاز معده؛
- حالت تهوع؛
- نفخ؛
- بثورات پوستی و احساس سرما سرما شدن مکرر؛
- درد و گرفتگی شکم.
برای تعیین اینکه آیا عدم تحمل لاکتوز دلیل حساسیت فرزندتان به شکلات است یا نه، به پزشک مراجعه کنید. اگر چنین است، می‌توانید با محدود کردن مصرف غذاهای حاوی لبنیات از مشکلات گوارشی او جلوگیری کنید.
۳. دچار بی‌قراری یا پریشان‌حالی می‌شود
شکلات، به ویژه شکلات تلخ، از کاکائو درست می‌شود. کاکائو حاوی کافئین، ماده‌ای است که سیستم عصبی مرکزی شما را تحریک می‌کند تا احساس بیداری و هوشیاری بیشتری داشته باشید. این اثرات محرک ممکن است با عدم تحمل کاکائو در کودک شما ارتباط داشته باشد چون به گفته‌ی دانشمندان کودکان نسبت به بزرگسالان در مقابل کاکائو حساس‌تر هستند. علائم و نشانه‌های حساسیت به شکلات ناشی از کافئین عبارت‌اند از:
- بی‌قراری؛
- لرزش؛
- بی‌خوابی؛
- سردرد؛
- سرگیجه؛
- ضربان قلب سریع؛
- کم آبی بدن؛
- اضطراب.
با انتخاب شکلات‌های بدون کافئین، مصرف کافئین فرزندتان را به حداقل برسانید. طبق تحقیقات پژوهشگران، می‌توانید جایگزینی برای شکلات مانند خرنوب که به طور طبیعی بدون کافئین است را امتحان کنید.
نظر کارشناسان درباره‌ی بهترین زمان برای شکلات خوردن کودک
کارشناسان سلامت کودکان و نوزادان به کودکان زیر ۲ سال مصرف غذاهای حاوی کافئین یا شکر اضافه که هر دو در شکلات و محصولات شکلاتی یافت می‌شوند را توصیه نمی‌کنند. بنابراین، حتی اگر آلرژی‌ها یا حساسیت‌های غذایی دلیلی برای تأخیر در دادن شکلات به کودک خردسال یا نوپا نباشد هم شکر افزوده به این خوراکی‌ها و ترکیبات کافئین طبیعی آنها می‌تواند دلیلی برای تأخیر در دادن شکلات و محصولات شکلاتی به کودک شما باشد.
کافئین
جدا از ترکیبات متعددی که در بیشتر غذاها و خوراکی‌های شکلاتی یافت می‌شود، شکلات حاوی کافئین هم هست. اگرچه هنوز درباره‌ی چگونگی تأثیر کافئین بر مغز کودک در حال رشد اطلاعات چندانی وجود ندارد اما نگرانی کارشناسان به عوارض جانبی کافئین موجود در این مواد غذایی مربوط می‌شود.
در واقع، توصیه‌ی کارشناسان درباره‌ی مقدار مصرف کافئین روزانه برای هر کودک بزرگ‌تر از ۲ سال کمتر از ۲.۵ میلی‌گرم است. همچنین برخی از تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهند که کافئین ممکن است موجب بی‌خوابی کودک شود، بر سلامت استخوان‌های او تأثیر بگذارد و باعث افزایش فشار خون او شود.
هنگام تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه آیا به کودک خود شکلات بدهید یا نه، به خاطر داشته باشید که کودک شما در هر وعده چه مقدار کافئین مصرف می‌کند. حتی غذاهایی مانند پودینگ شکلاتی و شیر شکلات حاوی مقادیر کمی کافئین هستند.
مقدار کافئین موجود در مواد غذایی شکلاتی معمولی
| ماده‌ی غذایی | کافئین موجود در آن |
| کیک اسفنجی شکلاتی | ۰.۶۶ میلی‌گرم |
| هر فنجان شیر شکلات | ۲.۴۸ میلی‌گرم |
| هر فنجان بستنی شکلاتی | ۴.۰۵ میلی‌گرم |
| کاپ کیک شکلاتی | ۴.۵ میلی‌گرم |
| هر فنجان شکلات داغ | ۴.۹۷ میلی‌گرم |
| هر قاشق غذاخوری پودر کاکائو | ۱۱.۵ میلی‌گرم |
| هر فنجان آبنبات شکلاتی | ۲۹.۱ میلی‌گرم |
شکر یا قند افزوده
پزشکان برای کودکان زیر ۲ سال توصیه می کنند غذاهایی را که قند اضافه ندارند، بیشتر بخورند. قند یا شکر افزوده به مواد غذایی اگر بیش از حد باشد، می‌تواند خطر ابتلا به اضافه وزن و چربی اضافی در بدن، پوسیدگی دندان، کلسترول بالا و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد. با‌این‌حال، شکر حدود ۱۷ درصد از آنچه کودکان در روز مصرف می‌کنند را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل، قبل از افزودن شکلات به رژیم غذایی کودک، باید در نظر داشته باشید که با مصرف آن چه میزان قند دریافت می‌کند. به این ترتیب، هنگامی که در یک جشن تولد یا یک مناسبت خاص دیگر هستید، اگر بخواهید به کودک نوپای خود اجازه دهید تا کمی شکلات بخورد، برای استثنا قائل شدن آزادی عمل بیشتری خواهید داشت.
خطر خفه شدن نوزاد یا کودک نوپا
علاوه بر آنچه تا اینجا درباره‌ی بهترین زمان برای شکلات خوردن کودک و در نظر گرفتن ترکیبات این خوراکی توضیح دادیم، باید به امکان خفه شدن نوزاد یا کودک نوپا با شکلات هم توجه داشته باشید. احتمالا خوردن یک تکه کیک شکلاتی برای نوزاد یا کودک خطر خفگی ایجاد نمی‌کند اما بسیاری از مواد غذایی پخته شده و آب نبات شکلاتی حاوی دانه‌های خوراکی و سایر مواد سخت هستند که ممکن است برای یک کودک با سن و سال بسیار پایین خطرناک باشند. بنابراین، قبل از دادن یک خوراکی شکلاتی به فرزندتان این موارد را در نظر داشته باشید.
خواندن برچسب مواد غذایی و خوراکی‌ها و داشتن برنامه‌ی غذایی زیر نظر متخصص اطفال فرزندتان درباره‌ی زمان و نحوه‌ی دادن برخی غذاها برای اولین بار به کودک اهمیت بسیاری دارد. برای دانستن اینکه چه زمانی می‌توانید به کودک خود شکلات بدهید، با یک کارشناس مراقبت‌های بهداشتی یا پزشک متخصص اطفال صحبت کنید.
به کودک خود بیاموزید که کمتر شیرینی بخورد
اگر کودک نوپای بزرگ‌تر شما همواره غذاها و خوراکی‌های شیرین مانند کیک یا کلوچه درخواست می‌کند، برای تقویت تعادل، گهگاهی به او دسر بدهید. دسر را همراه با سایر غذاها در بشقاب کودک قرار دهید و به او اجازه دهید تا غذاها را به هر ترتیبی که می‌خواهد بخورد. ارائه‌ی غذا به این شکل مانع از این می‌شود که کودک دسر را به سایر غذاها ترجیح دهد.
همچنین، بهتر است شکلات را به عنوان پاداش یا رشوه به کودک ندهید، بلکه با آن مانند سایر غذاها و خوراکی‌ها برخورد کنید. البته، به دلیل مقادیر کمی کافئین و شکر در شکلات، بهتر است تا زمانی که کودکان کمی بزرگ‌تر می‌شوند، دسرهای غیر شکلاتی را انتخاب کنید.
علاوه‌براین، می‌توانید شکلات یا خوراکی‌های شکلاتی را همراه با میوه‌ها و سبزیجات به کودک خود بدهید. برای او غذاهایی درست کنید که ترکیبی از این مواد غذایی باشند یا مقدار اندکی شکلات را در کنار میوه‌ها و سبزیجات به او بدهید. به این ترتیب، او کم‌کم با طعم میوه‌ها و سبزیجات آشنا می‌شود و یاد می‌گیرد که این مواد غذایی مفید را هم بخورد. همچنین، به او اجازه بدهید تا در برخی از مواقع در حد تعادل شکلات بخورد. به طور مثال، موقع تعطیلات یا وقتی به خانه‌ی پدربزرگ و مادربزرگ او می‌روید، اجازه بدهید کمی شکلات بخورد.
در نهایت، این شما هستید که بهترین رژیم غذایی را به فرزند خود یاد می‌دهید. برای کودکان بسیار مهم است که نگرش‌ها و عادات مثبت درباره غذا خوردن را هم از والدین خود الگوبرداری کنند. بنابراین، بررسی باورهای خود درباره‌ی غذاها می‌تواند مفید باشد. به بدن خود اعتماد کنید که به شما بگوید چه زمانی گرسنه یا سیر هستید. کودکان شما نیز یاد خواهند گرفت که همین کار را انجام دهند و از درخواست کمک حرفه‌ای برای ایجاد یک رابطه‌ی سالم با غذاها نترسید. بسیاری از ما با عادات غذایی سالم بزرگ نشدیم و درمان ممکن است بتواند به شما کمک کند عادات سالم را در خود ایجاد کنید.
کلام آخر
به طور کلی، بهترین زمان برای شکلات خوردن کودک زمانی است که او به سن ۲ سال یا بالاتر می‌رسد. در این زمان هم باید به مقدار شکلات موجود در غذاها و خوراکی‌های کودک خود توجه کنید. معمولا کودک یا بزرگسالان نسبت به شکلات آلرژی ندارند اما اگر نشانه‌های آلرژی را در فرزند خود دیدید، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است فرزند شما نسبت به سایر ترکیبات موجود در یک خوراکی شکلاتی حساسیت داشته باشد.
منبع: parents
