کد طلا نشانه چیست و چطور باید آن را تفسیر کنیم؟
حتما شما هم روی قطعات طلا و جواهر خود متوجه اعداد یا حروف ریزی شده‌اید که مثلا روی قفل دستبند یا دیواره داخلی انگشتر نوشته شده. شماره کد حک شده روی طلا به چه معنا است؟ چطور می‌توانیم آن را تفسیر کنیم؟ آیا هنگام خرید باید بدانیم که کد طلا نشانه چیست؟ کد طلا، کلید رمزگشایی اصالت و کیفیت این فلز گرانبهاست. با ما همراه باشید تا با کدهای طلا آشنا شویم.
کد روی طلا نشانه چیست؟
انواع کد روی طلا
معنی کدهای روی طلا
کدهای طلا چند رقمی است؟
تاریخچه‌ی کدهای طلا
کد روی طلا نشانه چیست؟
کدهای طلا اولین بار برای نشان دادن خلوص طلا در یک قطعه زیورآلات ایجاد شد و شامل عددی است که عیار یا قیراط طلا را تعیین می‌کند. هنوز هم مهم‌ترین کد روی طلا همین عددی است که عیار یا درصد خلوص آن را نشان می‌دهد. بعداً علائم تجاری که نشان می‌داد کدام زرگر محصول را تولید کرده است هم اضافه شد. استانداردهای دیگری هم در ادامه آمد که مشخصات دیگر آن قطعه طلا را نشان می‌داد. کدهای طلا در خرید و فروش مهم هستند و تضمین می‌کنند که خریداران یک شاخص مستقل و دقیق از میزان طلای موجود در یک کالا داشته باشند. درک کدهای طلا در نگاه اول میتواند سردرگم‌کننده به نظر برسد، اما آن‌ها بسیار ساده هستند و اطلاعاتشان به راحتی قابل بررسی است.
معمولا در خرید سکه طلا، خرید طلای آب شده یا خرید آنلاین شمش طلا این اعداد و نشانه‌ها را نخواهید یافت. این محصولات در ضرابخانه مهر خلوص خود را می‌خورند و اعتبارسنجی آن‌ها به گونه دیگری است. اما روی جواهرات و زینت‌آلات ساخته شده از طلا این کدها همیشه دیده می‌شوند. مگر اینکه یک قطعه طلا خیلی قدیمی باشد.
کد طلا، هویت هر قطعه طلا است. این علامت‌های کوچک، اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی خلوص، روش ساخت، نوع آلیاژ و حتی سازنده‌ی طلا در خود دارند. با دانستن معنای کدهای روی طلا، می‌توانید به راحتی طلای اصل را از تقلبی تشخیص دهید. این کدها، مانند اثر انگشت، هویت هر قطعه طلا را مشخص می‌کنند. بنابراین، قبل از خرید طلا، حتما به این کدها توجه کنید.
انواع کد روی طلا
اما انواع کد طلا نشانه چیست؟ گفتیم که کدهای حک شده روی طلا، حاوی اطلاعات فنی ارزشمندی هستند. این کدها به ما کمک می‌کنند تا حداقل به چهار مشخصه‌ی آن قطعه طلا پی ببریم:
- عیار که نشان‌دهنده‌ی مقدار طلای خالص است؛
- رنگ که متاثر از فلزات موجود در آلیاژ است؛
- روش ساخت یعنی آبکاری، پر کردن یا روکش؛
- محل تولید طلا یعنی شهر یا کارگاه مشخص.
گاهی برند تولیدکننده هم روی قطعه طلا حک می‌شود. این کدهای مرسوم در ایران است و در کشورهای دیگر سیستم‌های کدگذاری دیگری هم وجود دارد.
معنی کدهای روی طلا
تا به حال فکر می‌کردید زیواآلاتی که با نام طلا خریداری می‌کنید صددرصد از طلا ساخته می‌شوند؟ حالا می‌دانید که بدون استثنا فلز دیگری هم غیر از طلا در ساخت آن‌ها به کار رفته است. فلزات گرانبهای خالص مثل طلا و نقره، شکل‌پذیر هستند و کار با آن‌ها برای ساخت زیورآلات دشوار است. تولیدکنندگان محصولات طلا معمولاً فلزات گرانبها را با سایر فلزات سخت‌تر مخلوط می‌کنند تا این مشکل را برطرف کنند. نتیجه به عنوان آلیاژ طلا شناخته می‌شود. اما بدون دانستن دقیق مقدار فلز گرانبهای خالص یک آیتم، رسیدن به ارزش واقعی آن دشوار است.
روی طلا چه شماره‌ای باید باشد؟ کد روی طلا ترکیب محتوای فلزی آیتم را توضیح می‌دهد و امکان ارزیابی دقیق را فراهم می‌کند. عددی که نسبت طلا در آن آلیاژ را نشان می‌دهد را با عنوان عیار طلا می‌شناسیم. حروفی روی طلا حک می‌شود رنگ طلا را توضیح میدهند مثلا صورتی یا طلای رزگلد که ترکیب طلا با مس است. گاهی حروفی که پشت طلا حک شده، نشان‌دهنده‌ی مکان ساخت طلا یا روش ساخت آن قطعه طلا هستند. در ادامه به تفصیل درباره‌ی هر کدام توضیح داده‌ایم و مثال زده‌ایم.
کد نشان‌دهنده‌ی عیار طلا
وقتی می‌خواهید طلای جدیدی بخرید، اولین چیزی که باید به آن توجه کنید، عیار طلا است. آیا می‌دانید عیار طلا چیست؟ عیار، مثل شناسنامه‌ی طلا است و به شما می‌گوید که طلا چقدر خالص است. اغلب این شماره کد حک شده روی طلا همراه با حرف K نوشته می‌شود. مثلاً اگر پشت یک انگشتر نوشته باشد ۱۸K، یعنی ۱۸ قسمت از ۲۴ قسمت آن طلای خالص است. حرف K که بعد از عدد می‌آید، مخفف کلمه‌ی Karat به معنای عیار است. هرچه عدد بزرگ‌تر باشد، طلا خالص‌تر و با ارزش‌تر است. برای مثال، ۲۴K یعنی ۲۴ قسمت از ۲۴ قسمت آلیاژ، طلای خالص است.
خلوص طلا، عاملی کلیدی در تعیین ارزش یک قطعه طلا است. میزان خلوص طلا با استفاده از سیستم کاراتاژ (در آمریکا و کانادا) و مقیاس هزاره‌ای (در سایر نقاط جهان) اندازه‌گیری می‌شود. کارات یا قیراط، واحدی است که نشان می‌دهد از ۲۴ قسمت یک آلیاژ، چند قسمت آن طلا است.
- عیار ۲۴ یعنی درصد خلوص ۱۰۰ است. یعنی طلا با فلز دیگری ترکیب نشده و کاملا خالص است؛
- عیار ۲۲ یعنی درصد خلوص ۹۱.۶۷ است. ۲۲ واحد طلا و ۲ واحد فلز دیگری مثل مس یا نقره؛
- عیار ۱۸ یعنی خلوص طلا ۷۵درصد است. ۱۸ واحد از کل ۲۴ واحد طلا و ۶ واحد فلزات دیگر است؛
- عیار ۱۴ یعنی درصد خلوص ۵۸.۳۳ است.
عیار را به شکل دیگری هم غیر از اعداد ۲۴ و ۱۸ و… نشان میدهند؛ عدد سه رقمی که خلوص طلا را برحسب ۱۰۰۰ واحد نشان می‌دهد؛
- ۹۹۹ معادل طلای عیار ۲۴ که میزان خلوص آن ۹۹.۹ % است؛
- ۹۱۶ معادل طلای عیار ۲۲ که میزان خلوص طلای آن ۹۱.۶ % است؛
- ۷۵۰ معادل طلای عیار ۱۸ که میزان خلوص طلای آن ۷۵% است؛
- ۵۸۵ معادل طلای عیار ۱۴ که میزان خلوص طلای آن ۵۸.۵% است؛
- ۵۰۰ معادل طلای عیار ۱۲ که میزان خلوص طلای آن ۵۰% است؛
- ۴۱۷ معادل طلای عیار ۱۰ که میزان خلوص طلای آن ۴۱.۷% است.
در ایران طلای ۱۸ عیار (طلای عیار ۷۵۰)، رایج‌ترین عیار طلا محسوب می‌شود و فروش طلا با عیار پایین‌تر از آن غیرقانونی و تخلف است. پس شما تنها عدد ۷۵۰ یا ۱۸k را روی قطعات زیورآلات طلای خود خواهید دید.
کد نشان‌دهنده‌ی شهری که طلا در آن ساخته شده
تا پیش از این کدگذاری، تشخیص طلاهای ایرانی از هم کار سختی بود. به همین دلیل، برای نظم‌دهی و اطمینان از کیفیت محصولات، تصمیم گرفته شد که هر کارگاه طلاسازی کدی خاص روی طلاهایش حک کند. این کدها معمولا از یک حرف نشان‌دهنده‌ی شهر تولید و یک عدد نشان‌دهنده‌ی شماره‌ی کارخانه یا کارگاه تشکیل شده‌اند. مثلاً M215 یعنی طلا در مشهد و کارگاه طلاسازی شماره ،۲۱۵ شماره ثبت کارخانه در سازمان استاندارد، تولید شده است. برای اطمینان از کیفیت و اصالت طلاهای ایرانی، سازمان استاندارد و اتحادیه‌ی کشوری طلا و جواهر، این سیستم را طراحی کردهاند که به کمک آن می‌توانیم محل تولید هر طلایی را تشخیص دهیم.
T به معنای طلای ساخت تهران؛
M به معنای طلای ساخت مشهد؛
E به معنای طلای ساخت اصفهان.
کد نشان‌دهنده‌ی رنگ طلا
گفتیم که طلا به تنهایی خیلی نرم است و برای ساخت جواهر مناسب نیست. به همین دلیل، طلاسازها طلا را با فلزات دیگر ترکیب می‌کنند تا محکم‌تر شود و ناگزیر، رنگ آن هم متاثر از این ترکیب، تغییر می‌کند. آلیاژ طلا مخلوطی از طلا و فلزات دیگری مثل نقره و مس است. این ترکیب‌ها سه رنگ اصلی به طلا میدهند: زرد (با افزودن مس و نقره)، سفید (با افزودن پالادیوم یا نیکل و روکش رودیوم) و رزگلد (با افزودن مس بیشتر). روکش رودیوم روی طلای سفید باعث درخشندگی و مقاومت بیشتر آن می‌شود، اما ممکن است با گذشت زمان نیاز به تجدید داشته باشد.
رنگ را در کد پشت طلا با حرف اول معادل انگلیسی آن مشخص می‌کنند:
- کد طلای زرد با حرف Y (Yellow)؛
- کد طلای سفید با حرف W (White)؛
- کد طلای صورتی با حرف P (Pink).
کد نشان‌دهنده‌ی روش ساخت طلا
سومین حرفی که ممکن است در کنار عدد عیار و حروف رنگ و شهر تولید طلا قرار بگیرد، به روش ساخت طلا مربوط می‌شود. روش ساخت طلا به سه صورت زیر است:
- استفاده از آبکاری طلا؛
- استفاده از روکش طلا؛
- روش پرکردن قطعه با طلا.
این کد صرفا بیان می‌کند که در ساخت طلا چه روشی به کار رفته و اطلاعاتی در مورد فلز پایه به شما نمی‌دهد.
زیورآلات ساخته شده با روکش طلا (Gold Plated) با علامت اختصاری GP شناخته می‌شوند. جواهر مد نظر از لایه‌ی نازک طلا (۰.۰۵%) متصل به فلز پایه‌ی دیگری که معمولا مس، نقره یا برنج است تشکیل شده. جواهرات طلاکاری شده معمولا کیفیت پایینی دارند، به راحتی کدر می‌شوند و روی پوست‌های حساس مشکل ایجاد می‌کنند. به مثلا کد ۱۸K GP روی جواهر، یعنی آن قطعه از فلز پایه‌ای مثل مس ساخته شده و با طلای ۱۸ عیار آبکاری شده است.
زیورآلات ساخته شده با آبکاری طلا (Gold Filled) با علامت اختصاری GF نشان داده می‌شوند. جواهرات gold-filled نسبت به جواهرات GP از لایه ضخیم‌تری از طلا (حداقل ۵%) ساخته می‌شوند. به همین دلیل، بادوام‌تر و ضد‌حساسیت هستند. علامت‌گذاری رایج این نوع زیورآلات شامل عدد قیراط و GF یا کسری است که بعد از عدد قیراط و GF قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، ۱۰K GF یا ۱/۲۰ ۱۰K GF .1/20 به این معنی است که ۵% از طلا ۱۰ قیراطی است. آبکاری به فرآیندی گفته می‌شود که در آن یک لایه‌ی نازک از طلا با استفاده از جریان الکتریکی روی فلز پایه قرار می‌گیرد.
زیورآلات پر شده با طلا (Gold Electroplated) با علامت اختصاری GE نشان داده می‌شوند.
کد xpc روی طلا چیست؟
حروف GEP و XP حک شده روی طلا به این معناست که محصولی که در دست دارید با طلا آبکاری شده است. این روکش طلا حداقل باید ۷ میکرو اینچ ضخامت داشته باشد تا پایه‌ی فلزی، آبکاری شده با طلا تلقی گردد. چنانچه این حروف روی زیورآلات دیده شود به این معناست که پایه‌ی فلزی آن قطعه، طلا نیست بلکه تنها روکشی از طلا دارد.
کدهای طلا چند رقمی است؟
کدهای روی طلا معمولاً ترکیبی از حروف و اعداد هستند و تعداد ارقام مشخصی ندارند. این کدها بسته به کشور تولیدکننده، استانداردهای آن کشور و همچنین سازنده‌ی جواهر، می‌توانند متفاوت باشند. چرا تعداد ارقام مشخصی وجود ندارد؟
- تنوع در سیستم‌های کدگذاری: هر کشور و هر سازنده ممکن از سیستم کدگذاری متفاوتی استفاده کند.
- اطلاعات اضافی: برخی کدها ممکن است غیر از عیار اطلاعات اضافی مانند نوع آلیاژ، رنگ طلا و… را نیز شامل شوند. برای مثال طبق سیستم کدگذاری طلا در ایران ۱۸K PT نشان‌دهنده‌ی طلای ۱۸ عیار ساخت تهران است.۷۵۰ WM نشان‌دهنده‌ی طلای ۷۵۰ (معادل ۱۸ عیار) سفیدرنگ ساخت مشهد است. ۹K GP نشان‌دهنده‌ی روکش طلا ۱۸ عیار روی یک قطعه طلاست.
- تغییرات در طول زمان: سیستم‌های کدگذاری ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند.
اگر کد روی طلا برای شما نامفهوم است، می‌توانید با فروشنده جواهر تماس بگیرید. مثلا باید بدانید که کد چهار رقمی روی طلا کد درستی نیست و احتمالا آن قطعه تقلبی است. فروشنده معمولاً اطلاعات دقیقی درباره‌ی کد روی جواهر دارد. همچنین می‌توانید به یک کارشناس طلا و جواهر مراجعه یا در اینترنت جست‌وجو کنید.
تاریخچه‌ی کدهای طلا
علائم و اعداد روی زیورآلات که برای اولین بار در حدود سال ۳۵۰ پس از میلاد روی نقره استفاده شد، میتواند اولین شکل حمایت از مصرف‌کننده باشد. چون عیاری برای سنجش اصل بودن و درصد خلوص آن جواهر به دست مصرف‌کننده می‌دهد.
بریتانیا سابقه‌ی طولانی در استفاده از کدهای روی طلا دارد. در اوایل سال ۱۳۰۰میلادی، یک قانون انگلیسی مقرر کرد که تمام اقلام نقره باید حداقل ۹۲.۵٪ خلوص داشته باشند و نام آن نقره‌ی استرلینگ شد. طبق این قانون تمام اقلام طلا باید ۸۰٪ یا ۱۹.۲ قیراط باشد که در آن زمان touch of Paris نامیده شد. بر اساس این قانون کدگذاری، زیورآلات طلا و نقره آزمایش و با مهر سر پلنگ علامت‌گذاری می‌شدند.
در سال ۱۹۷۲ کنوانسیون بین‌المللی نشانه‌های طلا به وجود آمد. کنفرانس علامت کنترل مشترک CCM را معرفی کرد. برای طلا، نماد CCM ترازوی تعادلی با ظرافت یا عدد عیار در هزار است که بر روی دو دایره متقاطع قرار گرفته است.
در ایران کمتر طلای خارجی در بازار فروخته می‌شود اما اگر فروشنده‌ای ادعا می‌کند قطعه‌ای خارجی را برای فروش به شما معرفی کرده، حتما از او درباره‌ی کشور سازنده و کدهای طلای خارجی که ارائه کرده سوال بپرسید و کدها را چک کنید.
حرف آخر
با دانستن اینکه هر کد طلا نشانه چیست، می‌توانید به راحتی اصالت و کیفیت جواهرات طلا را تشخیص دهید. این دانش به شما کمک می‌کند تا خریدی آگاهانه داشته باشید و از کلاهبرداری در امان بمانید. برای اطمینان از اصالت طلا، بهتر است از فروشگاههای معتبر خرید کنید و در صورت نیاز، درباره اینکه کدهای طلا چیست از فروشندگان سوال بپرسید. در مطالب دیگری در دیجی‌مگ با عنوان راهنمای خرید طلا و روش تمیز کردن طلا در خانه بیشتر درباره خرید طلا و نگهداری از آن بخوانید.
منبع: gold
