زگیل پوستی چیست و چطور درمان میشود؟
زگیل یک بیماری پوستی است که از طریق ویروسی به نام HPV ایجاد میشود. این عارضهی پوستی انواع مختلفی دارد و بسته به نوعش و این که روی کدام بخش از بدن ایجاد شده است میتواند بیضرر یا خطرناک باشد. اغلب گونههای زگیل پوستی بیضرر هستند؛ اما بااینحال وجود این عارضه روی پوست میتواند ناخوشایند و آزاردهنده باشد. اما زگیل پوستی چه انواعی دارد، کدام نوع زگیل پوستی خطرناک است و چه روشهایی برای درمان صد در صد زگیل این عارضههای شایع پوستی وجود دارد؟ با ما همراه باشید تا پاسخ سؤالاتتان را بگیرید.
زگیل پوستی چگونه ایجاد میشود؟
آیا زگیل پوستی واگیردار است؟
ظاهر و شکل زگیل پوستی چگونه است؟
انواع زگیل پوستی
آیا زگیل پوستی خطرناک است؟
انواع روشهای درمان زگیل پوستی
زگیل پوستی چگونه ایجاد میشود؟
زگیلهای پوستی توسط ویروس پاپیلومای انسانی (papillomavirus) که در اختصار HPV نامیده میشود ایجاد میشوند. بیش از ۱۰۰ نوع ویروس HPV وجود دارد که میتواند سبب بروز زگیل شود. زگیلهای پوستی اغلب بیضرر هستند و روی نواحی مانند پا و دست ایجاد میشوند؛ با این حال برخی از انواع زگیل پوستی ممکن است دردناک و مسری باشند و سبب بروز مشکلاتی برای افراد شوند. .این عارضههای پوستی هزاران سال است شایعاند و حتی در کاوشهای باستانشناسی بر روی یک مومیای ۳۰۰۰ ساله نوعی زگیل پوستی کشف شده است.
آیا زگیل پوستی واگیردار است؟
ویروس اچ پی وی از طریق تماس منتقل میشود؛ بنابراین میتوان زگیل پوستی را یک عارضه واگیردار و مسری دانست. با این وجود گاهی ممکن است ویروس وارد بدن شما شود؛ اما به زگیل مبتلا نشوید. در واقع مانند بسیاری از بیماریهای ویروسی عملکرد سیستم ایمنی بدن در نوع و شدت بیماری تأثیر بسیاری دارد. درگذشته تماس با برخی حیوانات مانند وزغ را یکی از دلایل زگیل پوستی میدانستند در حالی که این بیماری تنها از طریق ویروس اچ پی وی منتقل میشود و امکان انتقال آن در مراکز شلوغ مانند استخرها، مهدکودکها و مدارس بیشتر است.
ظاهر و شکل زگیل پوستی چگونه است؟
ظاهر و شکل زگیل پوستی بسته به نوع ویروس انتقالدهنده دارد؛ زگیل پوستی انواع مختلفی دارد و بسته به این که عامل ابتلا به زگیل کدام نوع ویروس اچ پی وی است ممکن است این عارضه شکل و شمایل و علائم متفاوتی داشته باشد. اما به طور کلی عارضههای پوستی به شکل برآمدگیهایی با سطح زبر و نقطههای کوچک رنگی، زائدههایی شبیه به خوشه، برآمدگیهای کوچک گوشتی به رنگ قرمز، سفید، صورتی یا برنزه ممکن است نوعی زگیل پوستی باشند. اگر دچار عارضههایی ازایندست شدهاید و میخواهید ببینید آیا مبتلا به زگیل شدهاید یا خیر بهتر است ابتدا با انواع زگیل پوستی آشنا شوید.
انواع زگیل پوستی
به طور کلی انواع شایع زگیلهای پوستی در شش دسته طبقهبندی میشوند؛ این زگیلها در بخشهای مختلفی از بدن ظاهر میشوند و ظاهری متمایز دارند. با بررسی علایم و تصویر مربوط به زگیلهای پوستی و مقایسهی آن با عارضهای که به آن مبتلا شدهاید میتوانید نوع زگیل را تشخیص دهید.
زگیلهای عادی
زگیلهای عادی مانند عکس زگیل پوستی در بالا، معمولا در پشت انگشتان دست و پا یا روی زانوها رشد میکنند؛ اما ممکن است در بخشهای دیگری از بدن هم ظاهر شوند. این نوع زگیلها ممکن است به شکل برآمدگیهای گردی ظاهر شوند که ظاهری خشن و ضخیم دارند و شبیه به گلکلم هستند. این نوع زگیلها معمولا تیرهتر از پوست اطرافشان هستند.
اندازهی زگیلهای عادی میتواند بین یک میلیمتر تا یک سانتیمتر یا کمی بزرگتر باشد. این عارضههای پوستی ممکن است به تنهایی ظاهر شوند و گاهی هم ممکن است چند زگیل کنار هم به وجود بیایند. این نوع زگیلها معمولا دردناک نیستند و پس از مدتی هم ناپدید میشوند. این نوع زگیلها ممکن است از طریق تماس مستقیم به بخشهای دیگر پوست نیز منتقل شوند.
زگیلهای کف پا Planter wrats
زگیلهای کف پا که میتوانند نوعی میخچه هم محسوب شوتد برخلاف سایر انواع زگیلها به صورت زیرجلدی و زیر پوست رشد میکنند. اگر کف پایتان یک یا چند سوراخ کوچک دارید که توسط پوستی سفت احاطه شده است ممکن است مبتلا به زگیل کف پا شده باشید. این نوع زگیلها میتوانند مشکلاتی را به هنگام راهرفتن برایتان ایجاد کنند. دو نوع زگیل کف پا وجود دارد: زگیل کف پا از نوع میرمسیال Myrmecial و زگیل کف پا از نوع موزاییکی
زگیل کف پا از نوع میرمسیال براثر ویروس اچ پی وی نوع اول به وجود میآیند و علائمی به شرح ذیل دارند:
- زگیلهای عمیق و حساس که به دلیل ایستادن یا راهرفتن به سمت داخل رشد میکنند.
- درد با فشار مستقیم
- در هنگام راهرفتن احساس میکنید روی سنگریزهها قدم میگذارید.
- پوست روی زگیل مایل به زرد است و شبیه پینه به نظر میرسد.
- این نوع زگیل میتواند همراه با نقاط سیاهرنگ ظاهر شود.
زگیل کف پا از نوع موزاییکی بر اثر ویروس اچ پی وی نوع دوم به وجود میآید و علائمی به شرح ذیل دارد:
- زگیلهای سطحی کوچک
- زگیلهای متعدد که با یک الگوی موزاییکی شبیه به خوشه ظاهر میشوند.
- این نوع زگیل درد کمتری نسبت به زگیل نوع میرمسیال دارد.
زگیلهای مسطح یا تخت
زگیلهای مسطح یا تخت که با نام زگیل دورهی نوجوانی (juvenile warts) هم شناخته میشوند معمولا روی صورت، رانها و بازوها رشد میکنند و اغلب بر اثر ویروس اچ پی وی نوع ۳، ۱۰ یا ۲۸ به وجود میآیند. این نوع زگیلها اغلب کوچکاند و چندان قابلتوجه نیستند. بخش بالایی این زگیلها صاف است، آنچنان که انگار آن را خراشیده شده باشند.
رنگ این نوع زگیلها ممکن است گوشتی، صورتی قهوهای یا متمایل به زرد باشد. زگیلهای مسطح معمولا دردناک نیستند و اغلب در نقاطی به وجود میآیند که نوعی بریدگی و زخم روی پوست وجود داشته باشد؛ مانند زخمهای اصلاح صورت یا پا. این نوع زگیلها در کودکان شایعترند و میتوانند از طریق تماس مستقیم انتقال یابند. علائم زگیلهای تخت و مسطح شامل موارد ذیل است:
- علائم کوچک مسطح، گرد یا بیضی روی پوست
- علائم گوشتی رنگ
- این نوع زگیلها معمولا دردناک نیستند.
زگیل فیلیفرم یا رشتهای Filiform wrats
زگیل فیلیفرم یا رشتهای که آن را در اصطلاح زگیل پوستی خوشهای هم مینامند معمولا اطراف دهان، بینی، گردن یا زیر چانه رشد میکنند. انتقال زگیل پوستی از نوع رشتهای معمولا بهسادگی رخ میدهد و با تماس مستقیم میتواند به بخشهای دیگری از بدن هم منتقل شود. این نوع زگیلها جلوهای برجسته روی پوست دارند و ممکن است به شکل رشتههای نازک برآمده روی پوست ظاهر شوند. این نوع زگیلها معمولا رنگ پوست هستند، رشد سریعی دارند و دردناک نیستند مگر این که در نواحی حساس مانند زبان ظاهر شوند.
زگیلهای اطراف ناخن Periungual wrats
این نوع زگیلها که معمولا اطراف ناخنهای دستوپا ایجاد میشوند ممکن است دردناک باشند و مانع از رشد ناخنها شوند. این نوع زگیلها معمولا در ابتدا کوچک و تقریباً بهاندازهی سرسوزن هستند؛ اما بهتدریج بزرگتر میشوند و با تماس مستقیم به سایر نواحی هم گسترش مییابند. این نوع زگیلها ضخیم هستند و اغلب ظاهری شبیه به گلکلم دارند.
این نوع زگیلها یک عارضهی پوستی ضخیم زیر یا اطراف ناخنها ایجاد میکنندو باعث شکافتن پوست اطراف ناخن میشوند. این نوع زگیل ها در هنگام رشد و گسترش میتوانند دردناک باشند. شکل و مدل ناخن و کوتیکولها ممکن است بر اثر ابتلا به این نوع زگیل تغییر شکل دهد.
زگیل تناسلی نوعی زگیل پوستی است؟
تاکنون بیش از صد نوع ویروس اچ پی وی شناسایی شده است و این ویروسها اغلب به شکل زگیلهای بیخطر نواحی مانند دستوپا را درگیر میکنند با این وجود چند نوع ویروس اچ پی وی وجود دارند که باعث ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی یا اطراف آن میشوند؛ این زگیلها که زگیل تناسلی نامیده میشوند میتوانند با تماس جنسی منتقل شوند و در برخی از موارد ممکن است در نهایت سبب بروز سرطان دهانهی رحم در خانمها شوند.
تودههای کوچک، برجستگی و عارضههایی شبیه گلکلم، خارش و سوزش در ناحیه تناسلی میتواند جزو علائم زگیل تناسلی باشد. شما میتوانید برای بررسی علائم زگیل تناسلی عکس و تصاویر ارائه شده در سایتهای معتبر پزشکی را مشاهده کنید و اگر به عارضههایی مشکوک به این نوع زگیل برخوردید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
آیا زگیل پوستی خطرناک است؟
اغلب گونههای زگیل پوستی خطرناک نیستند و خودشان از بین میروند؛ بااینحال این که زگیل مشکلساز خواهد بود یا نه بستگی به نوع زگیل و محل آن دارد. در برخی موارد زگیلها میتوانند جزو علائم پوستی ایدز هم باشند به خصوص اگر به مدت طولانی روی بدنتان باقیمانده باشند یا دچار خونریزی شده باشند. علائمی که در ذیل به آنها اشاره میکنیم مواردی هستند که در صورت بروز آنها باید به پزشک مراجعه کنید.
- زگیل روی صورت، ناحیه تناسلی یا دیگر نقاط حساس بدن مانند دهان و سوراخهای بینی
- خونریزی یا علائم عفونت مانند چرک و دلمه اطراف زگیل
- زگیل دردناک
- تغییر رنگ زگیل
- چنانچه مبتلا به بیماری دیابت یا بیماریهای نقص سیستم ایمنی مانند ایدز هستید بلافاصله پس از مشاهدهی زگیل به پزشک مراجعه کنید.
انواع روشهای درمان زگیل پوستی
بسته به نوع زگیل و نقاطی که درگیر این عارضهی پوستی هستند درمانهای مختلفی برای برطرفکردن این بیماری وجود دارد. هر چند اغلب گونههای زگیل خودشان برطرف میشوند بااینحال وجود این عارضهها روی پوست میتواند ناخوشایند و آزاردهنده باشد. اگر زگیل پوستی شما دچار عفونت نشده یا در مناطق حساس بدن ایجاد نشده است میتوانید آن را در منزل درمان کنید در غیر این صورت باید به پزشک مراجعه کنید. پیش از درمان خانگی زگیل پوستی به نکات ذیل توجه کنید:
- زگیل میتواند بهسادگی گسترش یابد و به سایرین منتقل شود یا بخشهای دیگر بدن شما را درگیر کند؛ بنابراین سعی کنید از تماس مستقیم زگیل با سایر بخشهای بدنتان یا لوازم عمومی خودداری کنید. بهعنوانمثال اگر برای درمان زگیل پا از سنگپای برقی یا معمولی یا سوهان و رنده پا استفاده میکنید آن را به هیچ نقطه دیگر بدنتان نزنید یا اگر روی دستتان زگیل دارید روی آن را پانسمان کنید، با دیگران دست ندهید و دستکش به دست کنید.
- اگر دیابت دارید نمیتوانید زگیل های روی پاهایتان را به صورت خانگی درمان کنید و باید حتما به دکتر مراجعه کنید.
- برای درمان زگیل ایجاد شده روی نواحی حساس مانند پلک، ناحیه تناسلی، دهان و سوراخهای بینی به هیچ عنوان به درمان خانگی متوسل نشوید و به پزشک مراجعه کنید.
- زگیلهای به وجود آمده روی صورت به دلیل ماهیت حساسی که دارند بهتر است توسط پزشک معاینه شوند. هرگز زگیل نزدیک چشم یا بینی را در خانه درمان نکنید. برخی از درمانها مانند اسید سالیسیلیک را نباید بدون مشورت با پزشک برای درمان زگیل پوستی صورت یا گردن استفاده کنید؛ زیرا میتوانند پوستهای حساس را بسوزانند.
درمان خانگی زگیل پوستی با مواد طبیعی
- سرکهی سیب یکی از مواد طبیعی است که میتواند در درمان زگیل پوستی دست و پا و دیگر نقاط غیرحساس بدن مؤثر باشد. برای درمان زگیل پوستی سرکهی سیب و آب را به مقدار دو به یک با دیگر ترکیب کنید و با یک گلوله پنبهای این محلول را روی محل زگیل بگذارید و آن را پانسمان کنید و بگذارید در حدود سه الی چهار ساعت روی آن باقی بماند.
- سیر هم یکی از مواد طبیعی مفید برای درمان زگیل است، ماده آلیسین موجود در سیر دارای خواص ضدمیکروبی و ضدویروس است. برای درمان زگیل با سیر یک حبه سیر را له کنید و آن را با آب ترکیب کرده روی زگیل بمالید و پانسمان کنید. این کار را هر روز به مدت سه هفته انجام دهید تا زگیل برطرف شود. به خاطر داشته باشید که سیر میتواند باعث بروز سوختگی روی پوست شود؛ بنابراین اگر هنگام استفاده از سیر احساس خارش، سوزش یا افزایش گزگز کردید، سیر را بردارید و محل را بشویید.
- آبلیمو حاوی اسید سیتریک است و میتواند به ازبینبردن ویروس و درمان زگیل پوستی کمک کند. مطالعات نشان میدهند که استفاده از محلول رقیق شدهی آبلیمو و آب میتواند برای درمان زگیلهای مسطح یا تخت در یک دوره ی ششهفتهای مؤثر باشد. برای درمان زگیل پوستی گردن و صورت از آبلیمو استفاده نکنید.
- انواع زگیل پوستی دست و پا را میتوانید با روغن درخت چای هم درمان کنید. این روغن خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی زیادی دارد و میتواند در درمان زگیل هم مؤثر باشد. البته روغن چای رقیقنشده میتواند تحریک پوست شود؛ بنابراین قبل از استفاده باید آن را رقیق کنید. میتوانید یک یا دو قطره روغن درخت چای را با ۱۲ قطره روغن های مراقبت پوست حامل مانند روغن بادام یا روغنکرچک رقیق کنید و ۳ الی ۴ قطره از محلول بهدستآمده را با استفاده از یک تکه پنبه روی زگیل بگذارید و اجازه دهید ۵ الی ۱۰ دقیقه باقی بماند؛ این درمان را سه بار در روز تکرار کنید.
- خواص تعجببرانگیز روغن درخت چای و کاربرد آن
درمان خانگی زگیل پوستی با برچسبها و داروهای حاوی سالیسیلیک اسید
درمان با چسب درمانی و داروهای حاوی سالیسیلیک اسید هم یکی از روشهای درمان زگیل در خانه است. این محصولات درمانی بدون نسخه هم قابلتهیه هستند و برای این که بتوانند زگیل را درمان کنند باید به مدت چند هفته هر روز استفاده شوند. برای این که اثربخشی این درمانها را بیشتر کنید ناحیهای که دچار زگیل شده را به مدت ۱۵ دقیقه در آب قرار دهید سپس برچسب یا داروهای حاوی سالیسیلیک اسید را روی موضع استفاده کنید.
اگر به برچسبها یا داروهای حاوی سالیسیلیک اسید دسترسی نداشتید میتوانید از آسپرین هم استفاده کنید چرا که این ماده هم حاوی سالیسیلیک اسید است. میتوانید آسپرین را خردکرده آن را با آب به صورت خمیر درآوردید و یک شب تا صبح به صورت پانسمان روی زگیل قرار دهید. بار دیگر تأکید میکنیم که بدون مشورت با پزشک از داروهای حاوی این ماده برای درمان زگیل گردن و صورت استفاده نکنید.
درمان خانگی زگیل با نوارچسب
این روش درمان با تحقیقات صورتگرفته در آکادمی پوست امریکا تعارض دارد با این وجود برخی از افراد در درمان زگیل پوستی با این روش خانگی موفق بودهاند. برای درمان زگیل با نوارچسب روی زگیل را به مدت چند روز با نوارچسب بپوشانید و اگر نوارچسب خاصیت چسبندگیاش را از دست داد از یک نوارچسب جدید استفاده کنید. در مرحلهی بعد زگیل را در آب خیس کنید و سپس روی سطح زگیل را با یک شئ زبر مالش دهید تا پوستهای مرده را جدا کنید.
فریز کردن زگیل
فریز زگیل پوستی یکی از روشهای درمانی این عارضههای پوستی است که معمولا در مراکز درمانی انجام میشود؛ اسپری هوای سرد غلیظ (مخلوطی از دیمتیلاتر و پروپان) روی زگیل یکی از روشهای فریز کردن زگیل است. این فرایند زگیل را خشک کرده و امکان خراش دادن سطح آن را فراهم میکند تا زگیل از بین برود. این روش یک نوع درمان سریع زگیل پوستی محسوب میشود؛ اما برای تمامی گونههای زگیل پوستی کاربرد ندارد.
فریز کردن زگیل با نیتروژن مایع هم یکی از روشهای کلینیکال درمان زگیل پوستی است. فریز کردن زگیل با نیتروژن مایع باعث میشود زگیل تاول بزند و در عرض مدت یک هفته از پوست جدا شود. البته این پروسهی درمانی کمی دردناک است و ممکن است برای انجام موفق آن به چند جلسه درمان نیاز باشد.
درمان دارویی زگیل پوستی
برای درمان زگیل داروهایی وجود دارد که باید با نسخهی پزشک تهیه شود. کانتاریدین Cantharidin یکی از داروهای رفع زگیل است که باعث ایجاد تاول زیر زگیل و جداشدن آن میشود. لایهبرداری شیمیایی توسط اسید سالیسیلیک، اسید گلیکولیک یا ترتینوئین هم یکی از روشهای درمان زگیل پوستی است که توسط پزشک نسخه میشود. بلئومایسین Bleomycin که نوعی داروی ضدسرطان است درمان دارویی دیگری است که توسط پزشکان برای درمان این عارضه به داخل زگیل تزریق میشود.
دیگر درمانهای کلینیکال زگیل پوستی
سوزاندن زگیل از طریق کوتراسیون الکتریکی electrocauterization و خراش دادن آن، برداشتن زگیل با ابزار جراحی و لیزردرمانی دیگر درمانهای رایج زگیل هستند که توسط پزشکان در کلینیکها و مراکز درمانی انجام میشوند.
در پایان
- دستهای خود را به طور منظم بشویید؛ به خصوص اگر با فردی که مبتلا به زگیل است تماس داشتهاید.
- زمانی که بیرون از منزل هستید و دستهایتان آلوده است دستهایتان را به صورتتان نزنید.
- برای پیشگیری از زگیل صورت از لوازم آرایش دیگران مانند پد میکآپ، فرمژه، ریمل و… استفاده نکنید. اگر فردی که لوازم آرایش را از او قرض گرفتهاید مبتلا به زگیل صورت باشد با استفاده از این لوازم شما هم به این نوع ویروس مبتلا میشوید.
- اگر پوست بدن یا صورتتان را بریدهاید یا جوش باز دارید با استفاده از چسبزخم محل بریدگی را بپوشانید تا به زگیلهای تخت مبتلا نشوید.
- زگیلها را دستکاری نکنید و آنها را از پوست جدا نکنید.
- زگیلهایتان را با بانداژ بپوشانید و پانسمان کنید.
- دست و پاهایتان را خشک نگه دارید.
- هنگامی که در رختکن باشگاه، استخر یا حمامهای عمومی هستید پابرهنه راه نروید و دمپایی بپوشید.
منابع: healthline