همه چیز درباره‌ی هوش مصنوعی Recall ویندوز که فعالیتهای کاربر را ثبت میکند
مایکروسافت در آستانه‌ی راه‌اندازی یک ویژگی جدید مبتنی بر هوش مصنوعی با نام «ریکال» (Recall) در ویندوز است که از هر کاری که در رایانه‌ی شخصی خود انجام می‌دهید، عکس می‌گیرد تا یک حافظه‌ی تصویری از فعالیتهای شما شکل دهد و امکان جستوجو میان آنها را فراهم کند. به عبارت دیگر Recall در حقیقت بخشی از رایانه‌های شخصی Copilot Plus جدید است که در ۱۸ ژوئن معرفی می‌شوند، اما کارشناسانی که این ویژگی را آزمایش کرده‌اند، پیش از این هشدار داده‌اند که Recall می‌تواند یک فاجعه برای امنیت سایبری باشد.
Windows Recall چیست؟
Recall به چه سیستمی نیاز دارد؟
راه‌اندازی ویندوز ریکال
جست‌وجوی معنایی در ویندوز
اسکرین‌سات‌های ویندوز Recall
تنظیمات و حریم خصوصی Recall
جمع‌بندی
Windows Recall چیست؟
بعد از معرفی «کوپایلوت» (Copilot) در ویندوز، اکنون نوبت به «ریکال» (Recall) رسیده است که تجربه‌ی کاربری استفاده از ویندوز متحول کند. ریکال، به معنای «یادآوری»، یک ویژگی تازه در ویندوز است که بر پایه‌ی هوش مصنوعی، به شما امکان می‌دهد در طول زمان جستوجو کنید تا محتوای مورد نیاز خود را در میان کارهایی که پیش از این با رایانه انجام داده‌اید، پیدا کنید. فقط کافی است آنچه را که به یاد می‌آورید توضیح دهید تا Recall لحظه‌ی مورد نظرتان را بازیابی کند و به شما نشان دهد.
برای داشتن چنین امکانی، Recall از صفحه نمایش شما به طور پیوسته عکس می‌گیرد و این اسکرین‌شات‌ها را در یک جدول زمانی ذخیره میکند. این عکس‌ها هر پنج ثانیه گرفته می‌شوند، در حالی که محتوای روی صفحه هم باید با عکس‌های قبلی متفاوت باشد. این عکس‌ها به صورت محلی روی رایانه‌ی شخصی شما ذخیره و تجزیه‌وتحلیل می‌شوند. بدین ترتیب ریکال با تجزیه‌وتحلیل عکس‌های ثبت شده، این ویژگی را فراهم میکند تا تنها با استفاده از زبان طبیعی به جستوجو برای فعالیت مورد نظرتان از جمله تصاویر و متن بپردازید.
هنگامی که Recall عکس انتخاب شده توسط کاربر را باز میکند، صفحه نمایش را به شیوه‌ای برای اسکرین‌شات مورد نظر تغییر می‌دهد که کاربر امکان تعامل با عناصر مختلف را داشته باشد؛ برای نمونه متن را از آن کپی کند یا عکس‌ها را به برنامه‌ای که از فایل‌های jpeg پشتیبانی میکند بفرستد.
حتی با انتخاب دکمه راه‌اندازی مجدد در زیر هر اسکرین‌شات، می‌توان به سرعت به محتوایی که در عکس دیده می‌شود، بازگشت. UserActivity API هم ویژگی تکمیلی است که به برنامه‌ها امکان می‌دهد تا پیوندهای عمیق ارائه دهند. بنابراین می‌توانید از جایی که کار را متوقف کرده‌اید، ادامه دهید.
می‌توان گفت که Recall به شیوه‌ای طراحی شده است تا با استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی لوکال از هر چیزی که در رایانه‌ی خود می‌بینید یا انجام می‌دهید، تصویربرداری کند و سپس به شما امکان جستوجو و بازیابی هر چیزی را در چند ثانیه بدهد. حتی یک جدول زمانی قابل مرور وجود دارد که می‌توانید در آن پیمایش کنید. همه چیز در Recall طوری طراحی شده است که محلی و خصوصی در دستگاه باقی بماند. به گفته‌ی مایکروسافت، ریکال برای پردازش تصاویر به NPU متکی است و بنابراین هیچ داده‌ای برای پردازش یا آموزش مدل‌های هوش مصنوعی این شرکت استفاده نمی‌شود.
Recall به چه سیستمی نیاز دارد؟
Recall قابلیت اجرا روی همهی سیستم‌ها را ندارد و حداقل سیستم مورد نیاز برای آن باید شامل مشخصات زیر باشد:
- پردازنده‌ی NPU با حداقل ۴۰ تریلیون عملیات در ثانیه (۴۰TOPS) مانند رایانه‌های Copilot+
- ۱۶ گیگابایت رم
- ۸ پردازنده‌ی منطقی
- ظرفیت ذخیره‌سازی ۲۵۶ گیگابایت با حداقل ۵۰ گیگابایت فضای خالی
همچنین هنگامی که دستگاه کمتر از ۲۵ گیگابایت فضای دیسک داشته باشد، ثبت اسکرین‌شات به طور خودکار متوقف می‌شود و این امکان وجود دارد که با رسیدن فضای اختصاص داده شده به برنامه، اسکرین‌شات‌های قدیمی به طور خودکار پاک شوند.
اگر دستگاه‌های شما این مشخصات را داشته باشند یا به دنبال خرید لپ‌تاپ و رایانه‌ی جدیدتری باشید، می‌توان Windows Recall را در نسخه‌ی ۲۴H2 ویندوز ۱۱ فعال کرد. این برنامه در پس‌زمینه اجرا می‌شود و هر کاری را که روی رایانه‌تان انجام می‌دهید و هر چیزی را که می‌بینید، بدون توجه به برنامه‌ها یا رابط‌هایی که به آن نگاه می‌کنید، مستندسازی و ثبت میکند، و در حقیقت همهی آنها را به خاطراتی تبدیل میکند که می‌توانید بعدا آنها را جستوجو کنید.
راه‌اندازی ویندوز ریکال
Windows Recall به طور خودکار در کامپیوترهای +Copilot و رایانه‌هایی با مشخصات اشاره شده، فعال نمی‌شود بلکه در طول فرآیند راه اندازی ویندوز از کاربران خواسته می‌شود که آن را فعال کنند. اگر کاربر تصمیم بگیرد که Windows Recall را هنگام راه‌اندازی ویندوز فعال نکند، باز هم می‌تواند بعدا با اجرای آن که در منوی استارت موجود است، به اجرای آن بپردازد.
خود فرآیند آغاز Recall هم به سادگی خواندن راهنمای شروع سریع است که شامل سه نکته برای استفاده از آن می‌شود. سپس برنامه از کاربر می‌خواهد تا اجزای هوش مصنوعی مورد نیاز برای عملکرد Windows Recall را دانلود کند. بدون این مؤلفه‌های هوش مصنوعی، Windows Recall نمی‌تواند عکس‌های فوری را تحلیل کند. این دانلود با حجم چند گیگابایت، چند دقیقه طول خواهد کشید. Windows Recall از حساب مایکروسافت استفاده نمی‌کند و پس از تکمیل تنظیمات اولیه، می‌توان از آن به‌صورت آفلاین استفاده کرد.
جست‌وجوی معنایی در ویندوز
قابلیت Recall ویندوز بر اساس جست‌وجوی معنایی شکل گرفته است. این برنامه شامل یک نوار جستوجو و جدول زمانی است که در بالای برنامه اجرا می‌شود و به کاربران امکان تا بر اساس آنچه که در ذهن دارند، فعالیتهای انجام شده را پیدا کنند. با توجه به اینکه این برنامه هر فعالیت را ثبت و از هوش مصنوعی هم برای تحلیل آنها استفاده میکند، امکان یافتن هر یک از فعالیت‌ها وجود دارد.
برای نمونه ممکن است در یک وب‌سایت خرید آنلاین با تصاویری از یک کیف دستی قرمز برخورد کرده باشید، اما به یاد نداشته باشید که نام سایت و کیف مورد نظرتان چه بوده است. کافی است در Windows Recall عبارت «کیف قرمز» را تایپ کنید تا به سرعت در میان اسکرین‌شات‌ها بگردد و همهی زمان‌هایی که کیف قرمز روی نمایشگرتان ظاهر شده است، نشان دهد.
با توجه به اینکه فرآیند جست‌وجوی Windows Recall با کمک هوش مصنوعی و بر اساس طبان طبیعی است، دیگر کاربران محدود به عبارت‌های جست‌وجوی دقیقی مانند جست‌وجوهای سنتی نخواهند بود. برای نمونه اگر به دنبال سندی هستید که همکارتان باب برای شما در Slack فرستاده است، فقط با تایپ عبارتی مانند «find that Word document Bob send me on Slack a disa week ago» احتمالا بر اساس خاطراتی که ویندوز ریکال ثبت کرده است، به نتیجه‌ی مورد نظر می‌رسید.
همچنین می‌توانید از عبارات پایه‌ای جستوجو مانند «درآمدهای سال مالی ۲۴» استفاده کنید تا هر نمونه‌ای که در آن درآمدهای سال مالی ۲۴ و سؤالات مربوطه روی صفحه نمایش داده شده است، نشان داده شود. نتایج جست‌وجوی شما شامل موارد منطبق دقیق و نزدیک و همچنین مطابقت‌های مرتبط خواهد بود. تطابق نزدیک، شامل زمانی است که نتایج حداقل یک کلمه‌ی جستوجو شده را دربر می‌گیرند و جست‌وجوی مرتبط شامل مواردی است که فعالیتهای ثبت شده، مشابه کلمات کلیدی مورد استفاده در عبارت جست‌وجوی شما هستند. برای مثال، اگر «تی‌رکس» را جستجو کنید، ممکن است نتایجی را برای انواع دیگر دایناسورها را هم مشاهده کنید.
اسکرین‌سات‌های ویندوز Recall
همان‌طور که اشاره شد، برای اینکه Windows Recall بتواند جادوی خود را انجام دهد، به گرفتن اسکرین‌شات از صفحه نمایش شما در هر چند ثانیه یک بار متکی است. شما ضمن فعالیتهای دیگر، متوجه نمی‌شوید که این اتفاق می‌افتد، اما می‌دانید که فرآیند را فعال کرده‌اید. علاوه بر این نماد Recall هم به صورت دائمی در نوار وظیفه فعال خواهد بود.
Windows Recall از هوش مصنوعی برای تجزیه‌وتحلیل و فعال کردن عناصر تعاملی در بالای آن عکس‌ها استفاده میکند. هنگامی که یک عکس را انتخاب می‌کنید، Recall از screenray استفاده میکند تا توانایی کپی متن و تصاویر را در آن فعال کند. همچنین URLهای موجود در تصاویر به پیوندهای قابل کلیک تبدیل می‌شوند تا شما را مستقیما صفحه‌ی وب مورد نظر هدایت کنند. علاوه بر این، بسته به پشتیبانی هر برنامه، این امکان وجود دارد که مستقیما در خود تصویر به ویرایش فایل در حال مشاهده مانند یک سند Word یا عکس JPEG بپردازید.
می‌توانید با کلیک کردن روی نماد Recall در تسک‌بار و انتخاب Pause untill tomorrow، فرآیند عکس‌برداری را به آسانی متوقف کنید. همچنین می‌توانید از همین رابط، برای ادامه‌ی ثبت تصاویر استفاده کنید یا با کمک آن ببینید که چه زمانی یک برنامه‌ی روی صفحه در حال فیلتر شدن است.
تنظیمات و حریم خصوصی Recall
طبق اعلام مایکروسافت استفاده از Windows Recall ایمن است چون تمام داده‌های جمع‌آوری شده، به صورت محلی در دستگاه شما ذخیره می‌شوند و برای پردازش در فضای ابری آپلود نمی‌شوند. بدین ترتیب هیچ یک از عکس‌ها و عبارت‌های جست‌وجوی شما توسط مایکروسافت قابل مشاهده نیستند و با Device Protection و BitLocker روی رایانه‌ی شخصی شما رمزگذاری می‌شوند.
Windows Recall همچنین شامل ابزارهای ایمنی و حریم خصوصی داخلی است که به شما امکان می دهد دقیقا آنچه را که فرآیند ثبت داده‌ها در Recall می‌تواند ببیند، پیکربندی کنید. می‌توانید برنامه‌ها و وب‌سایت‌های خاصی را فقط با وارد کردن آنها در صفحه تنظیمات Recall فیلتر کنید تا داده‌های آنها ثبت نشود. همچنین هنگامی که وارد حالت مرور خصوصی در مرورگر می‌شوید، Windows Recall به طور خودکار ضبط را متوقف میکند. این ویژگی همراه با فیلتر کردن وب سایت‌های خاص در مرورگرهای مایکروسافت اج، گوگل کروم، فایرفاکس و اپرا پشتیبانی می‌شود.
همچنین می‌توانید اسکرین‌شات‌ها را مستقیما از داخل برنامه‌ی Recall ویندوز یا به صورت انبوه در صفحه‌ی تنظیمات آن حذف کنید. امکان حذف به صورت بازه‌های زمانی از ساعت گذشته تا ماه گذشته هم وجود دارد و یک دکمه هم برای حذف تمام عکس‌ها در نظر گرفته شده است
مایکروسافت همچنین نشانگرهای دیداری را اضافه کرده است که به شما می‌گوید Recall چه زمانی فعال است. هنگامی که این برنامه فعال باشد، یک نماد دائمی در نوار وظیفه حضور خواهد داشت که دسترسی سریع به دکمه‌ی مکث و تنظیمات را فراهم میکند. در حال حاضر امکان مخفی کردن این نماد هم وجود ندارد، بنابراین همیشه متوجه خواهید شد که Recall چه زمانی در حال فعالیت است.
Windows Recall اما شامل تعدیل محتوا نمی‌شود، به این معنی که اگر ابتدا برنامه‌ها و وب‌سایت‌های خاصی را در تنظیمات آن فیلتر نکنید، اطلاعات حساسی مانند گذرواژه‌ها و اطلاعات مالی را هم ثبت خواهد کرد. هرچند می‌توانید با باز کردن برنامه و انتخاب نماد حذف، جدیدترین عکس‌های فوری را به سادگی حذف کنید اما تا پیش از آن دسترسی به این اطلاعات غیرممکن نخواهد بود.
همچنین با وجود وعده‌های مایکروسافت مبنی بر تجربه فراخوانی امن و رمزگذاری‌شده، کارشناسان امنیت سایبری در این باره هشدار داده‌اند و برخی حتی آن را «کابوس حریم خصوصی» عنوان می‌کنند. از جمله «کوین بومونت» (Kevin Beaumont) کارشناس امنیت سایبری، دریافته است که این قابلیت مبتنی بر هوش مصنوعی، هنوز نقص‌های امنیتی بالقوه‌ای دارد. او که در سال ۲۰۲۰ مدت کوتاهی در مایکروسافت کار کرده است، هفته‌ی گذشته در حال آزمایش Recall بوده و متوجه شده است که این ویژگی، داده‌ها را به صورت متنی در یک پایگاه داده روی رایانه ذخیره میکند. موضوعی که می‌تواند استفاده‌ی مهاجمان از بدافزار برای استخراج پایگاه داده و محتویات آن را باعث شود.
جمع‌بندی
روشن است که برنامه‌ی Windows Recall یک ویژگی انقلابی در جستوجو و یادآوری فعالیت‌هایی است که در رایانه انجام می‌شود، با این حال رصد هر کاری که کاربر انجام می‌دهد توسط هوش مصنوعی و ذخیره‌ی آن در یک نقطه‌ی مشخص، می‌تواند حریم خصوصی کاربران را در معرض تهدید قرار دهد و همین موضوع باعث توجه و انتقاد کارشناسان امنیت سایبری هم شده است. باید دید در ادامه و رونمایی از نخستین نسخه‌ی رسمی Recall مایکروسافت تا چه میزان با بالا بردن امنیت این برنامه به دغدغه‌ها پاسخ می‌دهد و آیا شرکت‌های دیگر مانند اپل و گوگل هم در محصولات خود مانند Mac OS و اندروید هم از چنین قابلیتی استفاده خواهند کرد یا خیر؟
منابع: The Verge, Windows Central, Wired
