ماه گرفتگی چیست؛ هر آنچه از خسوف می‌دانیم
از دیرباز، آسمان شب با پدیده‌های شگفت‌انگیزش، بشر را به تفکر و حیرت واداشته است. یکی از جذاب‌ترین و رازآلودترین این پدیده‌ها، ماه گرفتگی یا همان خسوف است؛ رویدادی که در آن، ماه با گذر از سایه زمین، به‌جای درخشیدن در آسمان شب، رنگی سرخ‌گون به خود می‌گیرد و گویی به نشانه‌ای از یک راز کهن تبدیل میشود. این پدیده از گذشته تا به امروز همواره در میان فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف داستان‌ها و باورهای خاص خود را داشته و در بسیاری از جوامع، حتی به‌عنوان پیام‌آور رویدادهای مهم و گاه هولناک تلقی می‌شده است.
اما این پدیده شگفت‌انگیز چگونه رخ میدهد؟ چرا ماه به‌جای ناپدید شدن، در زمان خسوف به رنگ سرخ درمی‌آید؟ آیا ماه گرفتگی تنها در شب رخ میدهد؟ در این مقاله به بررسی دقیق چیستی ماه گرفتگی (خسوف)، علت وقوع آن، عکس‌های معروفی که از این پدیده گرفته شده‌اند و همچنین باورهای عامیانه درباره آن می‌پردازیم. علاوه بر این، به این پرسش پاسخ می‌دهیم که ماه گرفتگی هر چند سال یکبار اتفاق می‌افتد و آخرین ماه گرفتگی در ایران چه زمانی رخ داده است. همراه ما باشید تا سفری به دنیای این پدیده حیرت‌انگیز داشته باشیم.
ماه گرفتگی (خسوف) چیست؟
ماه گرفتگی، یا به‌عبارت دیگر خسوف، پدیده‌ای است که زمانی رخ میدهد که زمین میان خورشید و ماه قرار می‌گیرد و سایه زمین بر سطح ماه می‌افتد. این پدیده تنها در شب‌هایی اتفاق می‌افتد که ماه در فاز کامل خود باشد. برخلاف خورشید گرفتگی که تنها در برخی مناطق زمین قابل مشاهده است، ماه گرفتگی در تمام مکان‌هایی که ماه در آن زمان در آسمان قابل مشاهده باشد، دیده میشود.
ماه گرفتگی به دلیل موقعیت قرارگیری زمین و خورشید و ماه، به سه نوع اصلی تقسیم میشود: ماه گرفتگی کامل، ماه گرفتگی جزئی و ماه گرفتگی نیمسایه. در ماه گرفتگی کامل، تمام سطح ماه وارد سایه زمین میشود و بهدلیل عبور نور خورشید از جو زمین، رنگ آن به قرمز یا نارنجی تغییر می‌کند. این رنگ سرخ که به پدیده «ماه خونین» نیز معروف است، به دلیل پراکندگی نور در جو زمین رخ میدهد. در این حالت، تنها طولموجهای قرمز و نارنجی توان عبور از جو را دارند و به سطح ماه میرسند.
در ماه گرفتگی جزئی، تنها بخشی از ماه وارد سایه زمین میشود و باقی آن همچنان روشن باقی می‌ماند. در این نوع خسوف، ظاهر ماه به‌گونه‌ای است که انگار یک قسمت از آن توسط چیزی خورده شده است. نوع سوم، یعنی ماه گرفتگی نیمسایه، زمانی رخ میدهد که ماه تنها از بخش نیمسایه زمین عبور می‌کند و تغییرات نور بسیار ملایم است؛ به‌طوری‌که گاهی اوقات حتی متوجه این تغییرات نمی‌شویم.
ماه گرفتگی در روز نیز بهصورت تئوری امکان‌پذیر است، اما تنها در صورتی می‌توان آن را مشاهده کرد که ماه در آسمان روز دیده شود و موقعیت جغرافیایی مناسب باشد. به همین دلیل، این پدیده بسیار نادر است. به طور کلی ماه گرفتگی یکی از پدیده‌هایی است که نشان‌دهنده نظم شگفت‌انگیز جهان و تعامل سه جرم آسمانی در منظومه شمسی است. این پدیده نه‌تنها از لحاظ علمی اهمیت دارد، بلکه در طول تاریخ تأثیرات فرهنگی و اجتماعی زیادی بر جوامع مختلف داشته و همیشه در باورهای مردم جایگاه خاصی داشته است.
عکس ماه گرفتگی
عکس‌های ماه گرفتگی یا خسوف یکی از مهم‌ترین ابزارهایی بوده‌اند که به ثبت لحظات منحصربه‌فرد این پدیده کمک کرده‌اند. در طول تاریخ عکاسی، تصاویر مختلفی از ماه گرفتگی به ثبت رسیده که هرکدام بازتاب‌دهنده زیبایی و عظمت این رویداد هستند. اولین عکس‌های ثبت‌شده از خسوف به قرن نوزدهم بازمی‌گردد؛ زمانی که عکاسی هنوز در مراحل ابتدایی خود بود. باوجوداین، علاقه‌مندان به نجوم و عکاسان حرفه‌ای تلاش می‌کردند با ثبت عکس‌هایی از ماه گرفتگی، شگفتی این لحظات را جاودانه کنند. یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های عکس‌های ماه گرفتگی، ثبت تغییر رنگ ماه در طول این پدیده است. همان‌طور که سایه زمین آرام‌آرام بر سطح ماه می‌افتد، نور سفید و درخشان آن به‌تدریج به رنگ‌های نارنجی، قرمز و در نهایت قهوه‌ای متمایل به سرخ تبدیل میشود. این تغییر رنگ بهدلیل پدیده‌ای به نام پراکندگی رایلی است که در آن، نور خورشید پس از عبور از جو زمین به طیف‌های مختلفی تجزیه میشود و تنها نور قرمز به سطح ماه می‌رسد. به همین دلیل، ماه گرفتگی به‌ویژه در زمان اوج خود، ظاهری بسیار خیره‌کننده و متفاوت دارد.
یکی از معروف‌ترین عکس‌های خسوف مربوط به بزرگ‌ترین ماه گرفتگی جهان است که در سال ۲۰۱۸ رخ داد و بیش از یک ساعت و ۴۳ دقیقه طول کشید. در این تصویر، ماه به‌طور کامل در سایه زمین قرار گرفته و به رنگی عمیق و سرخ درآمده بود. این عکس‌ها نشان دادند که چگونه پدیده خسوف میتواند نمایشی از هماهنگی و زیبایی جهان هستی باشد.
ثبت عکس‌های ماه گرفتگی، به دلیل تغییرات تدریجی و ناگهانی نور، چالشی بزرگ برای عکاسان است. برخی از آن‌ها با استفاده از تکنیک‌های تایم‌لپس، مجموعه‌ای از تصاویر پشت سر هم را به ثبت می‌رسانند تا کل مراحل ماه گرفتگی را در یک قاب نشان دهند. این تصاویر معمولاً از ورود ماه به نیمسایه زمین آغاز می‌شوند و تا اوج گرفتگی و خروج از سایه ادامه می‌یابند. چنین تصاویری به ما یادآوری می‌کنند که خسوف تنها یک پدیده نجومی ساده نیست، بلکه میتواند به یک اثر هنری باشکوه در آسمان شب تبدیل شود. عکس‌های ماه گرفتگی همچنین نقش مهمی در مطالعات علمی ایفا کرده‌اند. دانشمندان با بررسی دقیق این تصاویر، به جزئیات بیشتری درباره شکل و ابعاد سایه زمین پی برده‌اند. برخی از عکس‌ها حتی ناپیوستگی‌های کوچک در لبه سایه زمین را نشان داده‌اند که اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت لایه‌های جوی زمین در زمان وقوع پدیده ارائه می‌دهند.
به همین دلیل، امروزه عکاسی از ماه گرفتگی به یکی از هیجان‌انگیزترین فعالیت‌ها برای علاقه‌مندان به نجوم تبدیل شده است. از مناظر شهری گرفته تا دشت‌های باز، افراد بسیاری برای ثبت لحظات این پدیده آماده می‌شوند و آسمان را به بوم نقاشی طبیعت تبدیل می‌کنند.
علت ماه گرفتگی چیست
علت اصلی ماه گرفتگی (خسوف) به موقعیت قرارگیری زمین، خورشید و ماه برمی‌گردد. این پدیده زمانی رخ میدهد که زمین میان خورشید و ماه قرار بگیرد و سایه آن بر سطح ماه بیفتد. ماه گرفتگی تنها در شب‌هایی اتفاق می‌افتد که ماه در فاز ماه کامل قرار دارد. در این حالت، ماه در دورترین نقطه از خورشید نسبت به زمین قرار می‌گیرد و اگر این هم‌راستایی کامل باشد، ماه وارد سایه زمین میشود و پدیده خسوف رخ میدهد. نکته جالب این است که مدار ماه حدود ۵ درجه نسبت به مدار زمین شیب دارد. این شیب باعث میشود که در اکثر مواقع، ماه از بالا یا پایین سایه زمین عبور کند و ماه گرفتگی اتفاق نیفتد. تنها زمانی که این دو مدار در یک نقطه خاص به نام گره‌های مداری هم‌راستا شوند، زمین میان ماه و خورشید قرار می‌گیرد و خسوف رخ میدهد.
سوالی که بسیاری از افراد می‌پرسند این است که چرا در زمان ماه گرفتگی، ماه به‌جای تاریک شدن کامل، به رنگ قرمز یا نارنجی درمی‌آید؟ این پدیده به دلیل پراکندگی نور در جو زمین اتفاق می‌افتد. نور خورشید هنگام عبور از جو زمین، به طیف‌های مختلفی تجزیه میشود. نور آبی و سبز بهدلیل طول‌موج کوتاه خود بیشتر پراکنده می‌شوند و از مسیر خارج می‌شوند، اما نور قرمز و نارنجی که طول‌موج بلندتری دارند، از جو عبور کرده و به سطح ماه میرسند. این اتفاق باعث میشود که ماه در زمان خسوف به رنگ قرمز دیده شود؛ پدیده‌ای که به آن ماه خونین نیز می‌گویند.
ماه گرفتگی ممکن است به سه شکل دیده شود: ماه گرفتگی کامل، ماه گرفتگی جزئی و ماه گرفتگی نیمسایه. در خسوف کامل، کل سطح ماه در سایه زمین قرار می‌گیرد و به رنگی سرخ‌گون درمی‌آید. اما در خسوف جزئی، تنها بخشی از ماه وارد سایه میشود و باقی آن همچنان روشن باقی می‌ماند. در خسوف نیمسایه نیز ماه تنها وارد ناحیه نیمسایه زمین میشود و تغییرات نوری بسیار ملایمی روی سطح آن مشاهده میشود. بنابراین، علت ماه گرفتگی به سادگی در هم‌راستایی دقیق زمین، خورشید و ماه خلاصه میشود؛ اما همین پدیده ساده میتواند یکی از باشکوه‌ترین مناظر آسمان شب را رقم بزند.
ماه گرفتگی هر چند سال یک بار اتفاق می‌افتد
پرسش «ماه گرفتگی هر چند سال یک بار اتفاق می‌افتد؟» یکی از سوالات رایج در مورد این پدیده آسمانی است. برخلاف تصور عموم، ماه گرفتگی رویدادی نادر نیست و در طول یک سال ممکن است دو تا چهار ماه گرفتگی رخ دهد. اما تمام این ماه گرفتگی‌ها قابل مشاهده نیستند؛ چراکه به موقعیت جغرافیایی شما بستگی دارد و تنها در نواحی خاصی از زمین می‌توان برخی از این پدیده‌ها را دید.
ماه گرفتگی کامل که تمامی سطح ماه را در سایه زمین قرار میدهد، نسبت به ماه گرفتگی جزئی یا نیمسایه کمیاب‌تر است و معمولاً یک یا دو بار در سال رخ میدهد. اما نکته قابل‌توجه این است که هر ماه گرفتگی کامل در مناطق مختلف جهان دیده نمی‌شود؛ بلکه بستگی به زمان شب و موقعیت ماه در آسمان دارد.
دانشمندان برای پیش‌بینی ماه گرفتگی از چرخه‌ای به نام ساروس استفاده می‌کنند. این چرخه تقریباً ۱۸ سال و ۱۱ روز و ۸ ساعت طول می‌کشد. در پایان این دوره، ماه گرفتگی‌هایی با ویژگی‌های مشابه دوباره تکرار می‌شوند. برای مثال، اگر در یک تاریخ خاص یک ماه گرفتگی کامل دیده شود، پس از گذشت این چرخه، یک ماه گرفتگی دیگر با ویژگی‌های مشابه در همان بازه زمانی اتفاق می‌افتد. این محاسبات دقیق نجومی به ما امکان میدهد تا حتی صدها سال آینده، زمان دقیق خسوف‌ها را پیش‌بینی کنیم.
نکته جالب این است که برخلاف خورشید گرفتگی که تنها در مناطق خاصی قابل مشاهده است، ماه گرفتگی در هر مکانی که ماه در آن زمان در آسمان قابل رؤیت باشد، دیده میشود. این ویژگی باعث شده که ماه گرفتگی به یک رویداد جهانی تبدیل شود و افراد در سراسر جهان بتوانند این پدیده را به‌طور همزمان مشاهده کنند. همچنین باید توجه داشت که گاهی ممکن است در یک بازه زمانی چندساله، چند ماه گرفتگی در ایران قابل مشاهده باشد، اما در برخی سال‌ها این رویداد در آسمان کشور ما دیده نشود. در هر صورت، ماه گرفتگی، چه کامل و چه جزئی، پدیده‌ای است که در هر بار وقوع، علاقه‌مندان به نجوم را به رصد آسمان شب می‌کشاند تا شاهد یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین مناظر کیهانی باشند.
آیا ماه گرفتگی در روز اتفاق می‌افتد؟
یکی از سوالات رایجی که ممکن است به ذهن بسیاری از افراد خطور کند این است که آیا ماه گرفتگی در روز اتفاق می‌افتد؟ پاسخ این سوال از نظر علمی مثبت است، اما با توضیحاتی خاص. به‌طور کلی، خسوف تنها در شب‌هایی رخ میدهد که ماه در فاز کامل خود باشد و زمین میان خورشید و ماه قرار بگیرد. بنابراین، برای آنکه ماه گرفتگی دیده شود، ماه باید در آسمان باشد و این معمولاً به معنای شب است. بااین‌حال، در برخی شرایط خاص، ممکن است ماه گرفتگی در طول روز نیز دیده شود؛ اما تنها در مناطقی که ماه در زمان خسوف در نزدیکی خط افق قرار داشته باشد و خورشید نیز هنوز غروب نکرده یا طلوع نکرده باشد.
به‌عبارت دیگر، اگر ماه در زمان خسوف، همزمان با غروب یا طلوع خورشید در افق دیده شود، می‌توان بخشی از این پدیده را در ساعات ابتدایی غروب یا پیش از طلوع آفتاب مشاهده کرد. این وضعیت به دلیل انحنای زمین و بازتاب نور در جو ممکن میشود و البته نادر است.
یکی دیگر از دلایل علمی این پدیده به موقعیت جغرافیایی مشاهده‌گر بازمی‌گردد. اگر فردی در نقطه‌ای از زمین باشد که در آن زمان شب باشد، به‌راحتی میتواند ماه گرفتگی را ببیند. اما اگر همین خسوف در محلی دیگر رخ دهد که هنوز روز است، آن منطقه نمی‌تواند پدیده خسوف را مشاهده کند؛ چراکه ماه در آن موقعیت در آسمان حضور ندارد. نمونه‌ای از مشاهده ماه گرفتگی در روز به سال‌های اخیر بازمی‌گردد، زمانی که در برخی مناطق ایران، مردم توانستند خسوف را همزمان با غروب خورشید مشاهده کنند. در این حالت، ماه به‌تدریج وارد سایه زمین می‌شد و زمانی که شب فرا می‌رسید، ماه گرفتگی کامل قابل مشاهده بود.
بنابراین، می‌توان گفت که ماه گرفتگی در روز از لحاظ زمانی ممکن است همزمان با ساعات روشنایی رخ دهد، اما مشاهده آن تنها در شرایط خاصی ممکن است. این پدیده شگفت‌انگیز، بار دیگر ما را به فکر فرو می‌برد که چگونه موقعیت‌های مختلف در منظومه شمسی می‌توانند به ایجاد رویدادهایی منحصربه‌فرد و خاص منجر شوند. خسوف در هر زمان از شب یا در شرایط نادر، در زمان روز، یادآور این حقیقت است که نظم و هماهنگی جهان هستی، بی‌وقفه در حال رقم زدن لحظات باشکوهی در کهکشان راه شیری است.
بزرگ‌ترین ماه گرفتگی جهان
بزرگ‌ترین ماه گرفتگی جهان یکی از جذاب‌ترین رویدادهای نجومی بوده که در خاطره علاقه‌مندان به آسمان شب باقی مانده است. این ماه گرفتگی تاریخی در تاریخ ۲۷ جولای ۲۰۱۸ (۵ مرداد ۱۳۹۷) رخ داد و به‌عنوان طولانی‌ترین خسوف کامل قرن بیست‌ویکم شناخته میشود. این رویداد بیش از ۱ ساعت و ۴۳ دقیقه طول کشید و به همین دلیل به آن لقب «ماه خونین طولانی» داده شد. ماه گرفتگی در این شب، نمایشی بی‌نظیر از یک کره سرخ‌فام در آسمان تاریک بود که مردم در سراسر جهان از جمله ایران، فرصت مشاهده آن را داشتند.
علت طولانی بودن این ماه گرفتگی به عوامل متعددی بازمی‌گشت. یکی از مهم‌ترین دلایل آن، قرار گرفتن ماه در نزدیک‌ترین فاصله ممکن به مرکز سایه زمین بود؛ به‌عبارت دیگر، ماه دقیقاً از میانه سایه زمین عبور کرد که باعث شد مدت زمان خسوف کامل به حداکثر ممکن برسد. همچنین در این زمان، ماه در نقطه اپوجی یا دورترین فاصله خود از زمین قرار داشت. این فاصله زیاد باعث شد که سرعت حرکت ظاهری ماه در آسمان کاهش پیدا کند و ماه زمان بیشتری را در سایه زمین سپری کند.
در این ماه گرفتگی، رنگ قرمز ماه به‌شدت قابل‌توجه بود و به همین دلیل به آن لقب ماه خونین داده شد. جو زمین، مانند فیلتری عمل کرد که تنها طولموجهای قرمز را از خود عبور می‌داد و ماه به رنگی سرخ و آتشین درخشید. این جلوه به‌قدری چشمگیر بود که بسیاری از مردم با دوربین‌های خود، عکس‌های زیبا و متعددی از این پدیده ثبت کردند و برخی از آن‌ها تبدیل به تصاویر ماندگاری در تاریخ عکاسی نجومی شدند.
این رویداد همچنین فرصتی عالی برای پژوهشگران نجوم فراهم کرد تا به مطالعه تأثیرات جوی زمین در هنگام خسوف بپردازند. برخی از محققان از ابزارهای پیشرفته برای اندازه‌گیری تغییرات دما و فشار اتمسفر زمین استفاده کردند و نتایج این تحقیقات به شناخت بهتر ساختار جو کمک کرد. بزرگ‌ترین ماه گرفتگی جهان به ما نشان داد که حتی پدیده‌ای به ظاهر ساده مانند خسوف میتواند به یکی از باشکوه‌ترین لحظات در آسمان شب تبدیل شود. این رویداد تاریخی، بار دیگر نگاه انسان‌ها را به سمت آسمان کشاند و یادآور این حقیقت شد که در جهانی مملو از نظم کیهانی زندگی می‌کنیم و هر حرکت کوچک در کهکشان میتواند تصویری شگفت‌انگیز خلق کند.
باورهای عامیانه در رابطه با ماه گرفتگی
ماه گرفتگی (خسوف) در طول تاریخ، یکی از پدیده‌هایی بوده که تخیل بشر را به خود مشغول کرده است. بسیاری از مردم در گذشته علت وقوع این پدیده را نمی‌دانستند و به همین دلیل، داستان‌ها و باورهای عامیانه متعددی درباره آن شکل گرفت. در بسیاری از فرهنگ‌ها، ماه گرفتگی نشانه یک رویداد مهم یا حتی هشدار از جانب نیروهای ماورایی تلقی می‌شد.
در تمدن‌های باستانی، مردم تصور می‌کردند که ماه در زمان خسوف توسط موجودات اهریمنی بلعیده میشود. برای رهایی ماه، مردم در این زمان با ایجاد صداهای بلند مانند کوبیدن بر ظروف فلزی یا به صدا درآوردن طبل و ناقوس تلاش می‌کردند این موجودات را فراری دهند. برای مثال، در اسطوره‌های هندی، اعتقاد بر این بود که راهوی اهریمنی که سر خود را در نبرد با خدایان از دست داده، ماه را می‌بلعد و تنها با سر و صدا می‌توان او را ترساند.
در ایران نیز باورهای جالبی در مورد ماه گرفتگی وجود داشت. در گذشته، برخی مردم بر این باور بودند که خسوف نشانه وقوع یک اتفاق ناخوشایند مانند قحطی، جنگ یا بلایای طبیعی است. آن‌ها معتقد بودند که ماه در زمان خسوف بیمار یا زخمی شده است و برای بهبود آن باید دعا کنند و از خداوند طلب آمرزش و بخشش کنند. یکی دیگر از باورهای رایج در ایران این بود که نگاه کردن به ماه در زمان خسوف میتواند باعث بیماری شود یا برای مادران باردار و نوزادان خطرناک است. به همین دلیل، خانواده‌ها در هنگام وقوع ماه گرفتگی از بیرون رفتن زنان باردار و کودکان جلوگیری می‌کردند. همچنین برخی از مردم بر این باور بودند که ماه گرفتگی میتواند بر محصولات کشاورزی تأثیر منفی بگذارد و باعث کاهش باروری زمین شود.
با پیشرفت علم و آگاهی بیشتر مردم درباره علل واقعی خسوف، بسیاری از این باورها کمرنگ شده‌اند. اما در برخی مناطق روستایی یا بین اقوامی که به سنت‌های قدیمی پایبند هستند، این اعتقادات همچنان پابرجا هستند. این باورها نشان‌دهنده آن است که پدیده‌های نجومی همواره جایگاهی فراتر از علم در فرهنگ‌ها داشته‌اند و روایتگر داستان‌های کهن و افسانه‌های مشترک میان نسل‌های مختلف بوده‌اند.
آخرین ماه گرفتگی در ایران
آخرین ماه گرفتگی در ایران در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ رخ داد و به‌عنوان یک خسوف نیمسایه شناخته می‌شد. در این نوع از ماه گرفتگی، ماه تنها از ناحیه نیمسایه زمین عبور می‌کند و ظاهر آن کمی تیره‌تر از حالت عادی دیده میشود، اما تغییرات آن به اندازه‌ای نیست که ماه به رنگ قرمز درآید. این پدیده در بسیاری از شهرهای ایران قابل مشاهده بود و علاقه‌مندان به نجوم فرصت داشتند این رویداد را با چشم غیرمسلح رصد کنند. قبل از این خسوف، در تیر ۱۳۹۷ یک ماه گرفتگی کامل رخ داد که از طولانی‌ترین ماه گرفتگی‌های قرن بیست‌ویکم به شمار می‌رفت. این خسوف بیش از یک ساعت و نیم طول کشید و در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران قابل مشاهده بود. علاقه‌مندان به آسمان شب، این پدیده را به‌عنوان «ماه خونین» به یاد می‌آورند؛ چراکه ماه در آن شب به رنگی سرخ‌رنگ و تماشایی درآمده بود.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که ماه گرفتگی‌های بعدی در ایران نیز در سال‌های آینده رخ خواهند داد و موقعیت جغرافیایی کشور به‌گونه‌ای است که معمولاً خسوف در بخش‌های وسیعی از آن قابل رصد است. علاقه‌مندان به نجوم می‌توانند با استفاده از ابزارهای رصدی مانند دوربین دوچشمی یا تلسکوپ، این لحظات شگفت‌انگیز را به‌وضوح مشاهده کنند و حتی از آن عکس بگیرند.
سخن آخر
ماه گرفتگی، یا همان خسوف، یکی از زیباترین پدیده‌های آسمان شب است که با جلوه سرخ‌گون خود، داستانی از هماهنگی کیهانی را روایت می‌کند. از ثبت عکس‌های حیرت‌انگیز گرفته تا باورهای عامیانه‌ای که در طول تاریخ درباره آن شکل گرفته‌اند، خسوف همواره جایگاه ویژه‌ای در تخیل و زندگی بشر داشته است. این پدیده به ما یادآوری می‌کند که زمین، ماه و خورشید در یک کهکشان پهناور و منظم قرار گرفته‌اند و هر حرکت آن‌ها، میتواند صحنه‌ای از شگفتی‌های جهان را در برابر چشمان ما نمایان کند.
منبع: دیجی‌کالا مگ
