خار پاشنه چیست؟ بررسی علائم، علل و راه‌های درمان این مشکل شایع
خار پاشنه چیست؟ این سوالی است که بسیاری از افراد ممکن است با آن مواجه شوند، به‌ویژه کسانی که از درد مزمن پاشنه رنج می‌برند. در پاسخ باید بگوییم که خار پاشنه یک زائده‌ی استخوانی است که از زیر استخوان پاشنه‌ی پا بیرون می‌آید. خار پاشنه زمانی اتفاق می‌افتد که روی رباط‌های پا فشار وارد شود. بیشتر مردم تا زمانی که برای درد پاشنه‌ی پا به پزشک مراجعه نکنند متوجه‌ی این عارضه نمی‌شوند.
خار پاشنه را نمی‌توان از بین برد. با این حال، پزشکان راهکارهای غیرجراحی را برای کاهش علائم آن توصیه می‌کنند. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ علائم خار پاشنه را بررسی می‌کنیم. همچنین به بررسی علل، عوامل خطر و راه‌های درمان این عارضه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
خار پاشنه چیست؟
علائم و نشانه‌های تشخیص خار پاشنه
علت ایجاد خار پاشنه چیست؟
راه تشخیص خار پاشنه چیست؟
روش‌های درمان خار پاشنه‌ی پا
راه‌های پیشگیری از خار پاشنه
خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه عارضه‌ای است که در آن رسوب کلسیم بین پاشنه و قوس پا ایجاد میشود. علامت این بیماری شامل دردی است که می‌تواند شدید یا مبهم باشد. همچنین فرد ممکن است حرارت و گرمی را در ناحیه‌ی آسیب‌دیده احساس کند.
هنگامی که خار پاشنه در عکس رادیولوژی دیده میشود، ممکن است نیم اینچ (۱/۲ سانتی‌متر) طول داشته باشد. اگر عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس نتواند وجود زائده‌ی استخوانی را تایید کند، پزشک از این بیماری به‌عنوان «سندرم خار پاشنه» یاد میکند.
خار پاشنه می‌تواند به‌طور مستقل رخ دهد یا به یک بیماری زمینه‌ای مرتبط باشد. مردم اغلب هر گونه درد در پاشنه‌ی پا را به این بیماری نسبت می‌دهند. اما عوامل دیگری هم وجود دارند که می‌توانند باعث درد پاشنه شوند.
علائم و نشانه‌های تشخیص خار پاشنه
اکنون که متوجه شدید خار پاشنه چیست، باید باید با علائم آن آشنا شوید. این بیماری اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. اما اگر التهاب در نقطه‌ی تشکیل خار ایجاد شود، ممکن است با درد متناوب یا مزمن (به‌ویژه در حین راه رفتن یا دویدن) همراه باشد. به‌طور کلی، زائده‌ی استخوانی به‌خودی‌خود باعث درد نمی‌شود، بلکه آسیب بافت نرم علت بروز این علامت است.
بسیاری از مردم درد خار پاشنه را به‌صورت فرو رفتن چاقو یا میخ به پایین پای خود توصیف می‌کنند. این درد که صبح‌ها هنگام بلند شدن از رختخواب رخ می‌دهد، بعدا به یک درد مبهم تبدیل میشود. بسیاری از بیماران از این شکایت دارند که درد شدید پس از نشستن طولانی‌مدت و زمانی که دوباره می‌ایستند، برمی‌گردد.
به‌طور کلی، علائم خار پاشنه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید مانند احساس وجود چاقو در پاشنه‌ی پا هنگام ایستادن در صبح
- درد مبهم در پاشنه‌ی پا در بقیه‌ی روز
- التهاب و تورم در قسمت جلوی پاشنه
- احساس گرما در ناحیه‌ی آسیب‌دیده
- برآمدگی کوچک و قابل مشاهده شبیه به استخوان در زیر پاشنه
- وجود یک نقطه‌ی حساس در پایین پاشنه‌ی پا که راه رفتن با پای برهنه را سخت میکند
همهی افراد تمام علائم فوق را تجربه نمی‌کنند. بعضی از آن‌ها فقط زمانی متوجه‌ی خار پاشنه می‌شوند که به‌دلیل دیگری عکس رادیولوژی می‌گیرند.
علت ایجاد خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه زمانی اتفاق می‌افتد که کشیدگی طولانی‌مدت عضلات و رباط‌ها باعث ساییدگی بافت‌های نرم پاشنه شود. پاره شدن غشایی که استخوان پاشنه‌ی پا را می‌پوشاند هم می‌تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد. همچنین پاشنه‌ی پا با افزایش سن آسیب‌پذیرتر میشود. بر اساس تحقیقات، پد چربی پاشنه‌ی پا با بالا رفتن سن تحلیل می‌رود و دیگر نمی‌تواند ضربه را جذب کند.
با گذشت زمان، رسوبات کلسیم می‌توانند در زیر پاشنه‌ی پا جمع شوند. این رسوبات یک برآمدگی یا زائده‌ی استخوانی تشکیل می‌دهند که به آن خار پاشنه می‌گویند.
عوامل خطر ابتلا به خار پاشنه
طیف وسیعی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به خار پاشنه‌ی پا را افزایش دهند، از جمله:
- فعالیت‌های ورزشی: دویدن و پریدن ممکن است باعث ساییدگی پاشنه و قوس پا شود.
- فعالیت روی سطوح سخت: راه رفتن مکرر و دویدن یا پریدن مکرر روی سطوح سخت با ساییدگی پاشنه‌ی پا همراه است.
- ضربه به پاشنه‌ی پا: کبودی پاشنه و پاره شدن غشایی که آن را می‌پوشاند می‌تواند به خار پاشنه منجر شود.
- جنسیت: در بعضی از مطالعات مشاهده شده است که خار پاشنه در زنان شایع‌تر از مردان است.
- اضافه وزن: محققان متوجه شده‌اند که خار پاشنه با چاقی مرتبط است.
- کفش نامناسب: پوشیدن کفش‌هایی که اندازه‌ی آن‌ها متناسب پا نیست، تکیه‌گاه خود را از دست داده‌اند یا فاقد تکیه‌گاه مناسب هستند (مانند دمپایی لاانگشتی) خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می‌دهد.
بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای هم ممکن است باعث خار پاشنه شوند. این بیماری‌ها عبارتند از:
- آرتریت واکنشی (بیماری رایتر)
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر
- فاسئیت پلانتار
- دیابت
راه تشخیص خار پاشنه چیست؟
پزشک پای شما را معاینه میکند و در مورد فعالیت‌هایی که باعث درد پاشنه می‌شوند سوال می‌پرسد. سپس ممکن است عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس را توصیه کند. مشاهده‌ی زائده‌ی استخوانی در عکس اشعه‌ی ایکس تنها راه برای تایید خار پاشنه است.
روش‌های درمان خار پاشنه‌ی پا
درمان خار پاشنه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استراحت کردن: استراحت زیاد و کاهش فشار از روی پاها به تسکین درد و تورم در ناحیه‌ی آسیب‌دیده کمک میکند.
- استفاده‌ی از یخ: این کار برای کاهش درد و تورم مفید است.
- استفاده از ارتزهای سفارشی (کفی‌های داخل کفش): این کفی‌های دونات شکل داخل کفش قرار می‌گیرند تا فشار را از روی پاشنه بردارند. خرید کفی طبی خار پاشنه هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- پوشیدن کفش‌های ورزشی با کفی نرم: این کفش‌ها به کاهش فشار و تسکین درد کمک می‌کنند.
۱. دارو برای خار پاشنه
گاهی‌اوقات از داروهای زیر برای کنترل علائم خار پاشنه استفاده میشود:
- داروهای مسکن: درد پاشنه‌ی پا ممکن است به درمان با داروهای بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن به‌خوبی پاسخ دهد.
- تزریق کورتیزون: تجویز این دارو باعث کاهش تورم و درد در ناحیه‌ی آسیب‌دیده میشود.
۲. جراحی
بیش از ۹۰ درصد افراد با درمان‌های فوق بهبود می‌یابند. اگر درمان محافظه‌کارانه بعد از ۹ تا ۱۲ ماه نتواند علائم خار پاشنه را درمان کند، ممکن است جراحی برای تسکین درد و بازگرداندن تحرک توصیه شود.
انجام تست یا معاینه‌ی قبل از جراحی برای شناسایی کاندیدا‌های مناسب ضروری است. همچنین مهم است که پس از جراحی به‌دقت از دستورات پزشک در مورد استراحت کردن، استفاده از یخ و… پیروی کنید. در بعضی موارد لازم است پس از جراحی از بانداژ، آتل، گچ، کفش جراحی، عصا یا واکر استفاده کنید.
از عوارض احتمالی جراحی می‌توان به درد عصبی، درد مکرر پاشنه‌ی پا، بیحسی دائمی ناحیه‌ی آسیب‌دیده، عفونت و اسکار (جای زخم) اشاره کرد. علاوه بر این، احتمال کرامپ پا، شکستگی استرسی و تاندونیت وجود دارد.
راه‌های پیشگیری از خار پاشنه
عوامل متعددی خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می‌دهند. بعضی از این عوامل را می‌توان بلافاصله یا در طول زمان تغییر داد. اما تعدادی از آن‌ها مثل افزایش سن غیرقابل تغییر هستند. در ادامه به چند راهکار مفید برای پیشگیری از خار پاشنه اشاره می‌کنیم:
- از راه رفتن روی سطوح ناهموار بپرهیزید.
- از کفش‌های مناسب و راحت استفاده کنید که حمایت کافی از قوس و پاشنه‌ی پا ارائه دهند.
- اگر روی کفپوش‌های چوبی یا کاشی راه می‌روید، دمپایی یا کفش بپوشید.
- راه رفتن خود را طوری تنظیم کنید که فشار کمتری روی پاشنه‌ی پا وارد شود.
- گرم کردن بدن قبل از فعالیت ورزشی و سرد کردن آن را بعد از ورزش جدی بگیرید. این کار از آسیب و التهاب جلوگیری میکند.
- در صورت لزوم، وزن خود را کاهش دهید.
- برنامه‌ی روزانه‌ی خود را به‌گونه‌ای تغییر دهید که برای مدت طولانی نایستید.
کلام پایانی
خار پاشنه یک مشکل شایع و گاهی‌اوقات آزاردهنده است. اما معمولا با درمان مناسب و تغییر سبک زندگی بهبود می‌یابد. برای پیشگیری از بروز این عارضه یا کنترل علائم آن توصیه میشود روی سطوح ناهموار راه نروید، کفش مناسب بپوشید و وزن خود را در محدوده‌ی نرمال حفظ کنید.
منابع: medicalnewstoday, my.clevelandclinic, webmd
