آنفولانزا چیست و چه انواع و روشهای پیشگیری دارد؟
آنفولانزا یک بیماری شایع تنفسی است که از طریق ویروس آنفولانزا به آن مبتلا میشوید. علائم آنفولانزا اغلب شامل تب، درد سر و بدن، سرفه و گرفتگی یا آبریزش بینی میشود. اگر یک بیماری زمینهای داشته باشید یا باردار هستید، در معرض خطر عوارض جدی این بیماری قرار دارید. واکسن زدن سالانه بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا است.
آنفولانزا اغلب به خودی خود بهبود مییابد اما ممکن است برخی از افراد را به شدت بیمار کند. بنابراین، آشنایی با ویروس آنفولانزا و دانستن مسائلی مانند سریعترین راه درمان آنفالانزا، سینوزیت چیست، درمان سینوزیت، پایین آوردن تب کودک، درمان گلو درد و علائم سرماخوردگی میتواند به شما کمک کند. آگاهی از این موضوعات به شما در خرید وسایل درمانی و تشخیصی برای آنفولانزا و بیماریهای شبیه به آن مانند دستگاه بخور، دستگاه بخور سرد، دستگاه بخور گرم، انواع تب سنج و کمپرس آب گرم کمک خواهد کرد. در این مقاله درباره بیماری آنفولانزا و بررسی علل، علائم، راههای انتقال و موارد دیگر این بیماری میخوانید.
آنفولانزا چیست؟
انواع ویروس آنفولانزا
علل ابتلا به ویروس آنفولانزا
علائم آنفولانزا چیست؟
راههای انتقال ویروس آنفولانزا
پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی
آنفولانزا چیست؟
در پاسخ به این سؤال که آنفولانزا چیست باید گفت که همانطور که اشاره شد، آنفولانزا یک بیماری است که شما از ویروس آنفولانزا به آن مبتلا میشوید. این بیماری علائمی مانند درد سر و بدن، گلودرد، تب و علائم تنفسی ایجاد میکند که ممکن است شدید باشد. آنفولانزا یک بیماری اپیدمیک (همهگیر) بوده در فصل پاییز و زمستان و اوایل بهار شایعتر است، زمانی که ممکن است بسیاری از افراد به یکباره بیمار شوند. فصل آنفولانزا (زمانی که موارد آنفولانزا به طور چشمگیری افزایش مییابد)، در نیمکره شمالی زمین (که شامل ایران نیز میشود) از اوایل مهرماه تا اواخر اردیبهشتماه است. بیشترین تعداد موارد بیماری (پیک بیماری) معمولا بین ماههای آذر تا بهمن اتفاق میفتد.
آنفولانزا در کودکان و بزرگسالان یکی از شایعترین بیماریهای عفونی است. به طوری که در هر فصل آنفولانزا، حدود ۲۰ تا ۴۰میلیون نفر فقط در ایالات متحده امریکا به آنفولانزا مبتلا میشوند. آنفولانزا توسط انواع ویروس آنفولانزا ایجاد میشود.
انواع ویروس آنفولانزا
همه بیماریهای آنفولانزا یکسان ایجاد نمیشوند. برخی از انواع ویروس آنفولانزا ممکن است شما را بسیار بیمار کنند، در حالی که انواع دیگر آنفولانزا علائم خفیفتری ایجاد میکنند. به طور کلی چهار نوع ویروس آنفولانزا وجود دارد: A، B، C و D. نوع A و B باعث اپیدمی سالانه آنفولانزا میشوند که تا ۲۰٪ از جمعیت را درگیر میکند. این افراد علائمی مانند درد، سرفه و تب بالا را تجربه میکنند. نوع C نیز باعث آنفولانزا میشود اما علائم آنفولانزای نوع C بسیار خفیفتر است. ویروس آنفلوانزای D عمدتاً دامها را تحت تأثیر قرار میدهد و به حیوانات دیگر نیز سرایت میکند اما طبق تحقیقات، نقش مهمی در ایجاد بیماری و آلوده کردن انسان ندارند.
ویروس آنفولانزای نوع A
ویروس آنفولانزای نوع A با توجه به ترکیب پروتئینهای روی سطح خود به زیرگروههایی طبقهبندی میشود. در حال حاضر ویروسهای آنفلوانزای A(H1N1) و A(H3N2) در بین انسانها در گردش هستند. A(H1N1) همچنین با عنوان A(H1N1) pdm09 نیز نوشته میشود زیرا در سال ۲۰۰۹ باعث نوعی بیماری همه گیر شده و جایگزین ویروس قبلی A(H1N1) شد که قبل از سال ۲۰۰۹ در گردش بود. تنها این نوع ویروسها باعث بیماریهای همهگیر شناخته شدهاند.
آنفولانزای نوع A یا ویروس آنفولانزای A میتواند حیوانات را نیز آلوده کند اگرچه معمولاً انسانها بیشتر مبتلا به بیماریهای مرتبط با این نوع آنفولانزا میشوند. پرندگان وحشی معمولاً به عنوان میزبان این نوع ویروس آنفولانزا عمل میکنند.
ویروس آنفولانزای نوع A دائما در حال تغییر است و همانطور که اشاره شد، به طور کلی مسئول اپیدمیهای بزرگ آنفولانزا است. ویروس آنفولانزای A2 (و انواع دیگر آنفولانزا) توسط افرادی که قبلاً آلوده شدهاند، پخش میشود. شایعترین مراکز تجمع ویروس آنفولانزا، سطوحی هستند که فرد مبتلا به آنها دست زده و اتاقهایی که اخیراً در آنها بوده است، بهویژه مناطقی که در آنجا عطسه میکنند.
ویروس آنفولانزای نوع B
برخلاف ویروس آنفولانزای نوع A، آنفولانزای نوع B فقط در انسان یافت میشود. آنفولانزای نوع B ممکن است واکنش کمتری نسبت به ویروس آنفولانزای نوع A ایجاد کند اما گاهی اوقات، آنفولانزای نوع B نیز ممکن است بسیار مضر باشد. ویروسهای آنفولانزای نوع B بر اساس زیرگونه طبقهبندی نشده و باعث بیماری همه گیر نیز نمیشوند.
ویروس آنفولانزای نوع C
ویروس آنفولانزای C نیز در انسان یافت میشود اما خفیفتر از نوع A یا B هستند. افراد معمولاً در اثر ویروسهای آنفلوانزای نوع C خیلی بیمار نمیشوند. ویروسهای آنفولانزای نوع C نیز مانند نوع B باعث اپیدمی نمیشوند.
ویروس آنفولانزای نوع D
ویروس آنفولانزای نوع D یکی از عوامل متعدد در مجموعه بیماریهای تنفسی گاوها (BRDC) است. مطالعات نشان میدهد که ویروسهای آنفولانزای D نیز ممکن است انسانها را آلوده کنند، بهویژه افرادی که با دام در تماس هستند اما در حال حاضر هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط ویروس آنفولانزای D با بیماریهای انسانی وجود ندارد. البته این احتمال رد نیز نشده است.
علل ابتلا به ویروس آنفولانزا
آنفولانزا توسط ویروسها ایجاد میشود. ویروسهای آنفولانزای نوع A و نوع B در هر سال عامل اصلی شیوع آنفولانزا هستند. نوع A اغلب در حیواناتی مانند اردک، مرغ، خوک و نهنگ میزبانی شده و سپس به انسان منتقل میشود و اغلب شدیدتر است. نوع B فقط در انسان یافت میشود. این ویروسها زمانی که فرد مبتلا به عفونت، سرفه، عطسه یا صحبت میکند، به صورت قطرات در هوا حرکت میکنند. ممکن است قطرات را مستقیماً استنشاق کنید و یا میکروبها را از لمس کردن یک شی، مانند صفحهکلید رایانه و سپس لمس چشم، بینی یا دهان خود دریافت کنید.
افراد مبتلا به این ویروس احتمالاً از یک روز قبل از ظاهر شدن علائم تا حدود ۵ تا ۷ روز پس از شروع بیماریشان، بیماری را انتقال میدهند. کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز ممکن است برای مدت بیشتری سرایتدهنده این بیماری باشند.
ویروسهای آنفولانزا به طور مداوم در حال تغییر هستند و اغلب گونههای جدید ظاهر میشوند. اگر در گذشته به آنفولانزا مبتلا بودهاید، بدن شما قبلاً آنتی بادیهایی برای مبارزه با آن سویه خاص ویروس ساخته است. در صورتی که ویروس آنفولانزا مانند ویروسهایی باشد که قبلاً با آن مواجه شدهاید، چه با ابتلا به این بیماری یا با واکسن زدن، آنتیبادیها میتوانند از عفونت جلوگیری کرده یا از شدت آن بکاهند. البته سطح آنتی بادی ممکن است در طول زمان کاهش یابد و آنتیبادیها علیه ویروسهای آنفولانزای گذشته از شما در برابر سویههای جدید آنفولانزا محافظت نکنند. سویههای جدید ممکن است با آنچه قبلاً داشتید بسیار متفاوت باشند.
علائم آنفولانزا چیست؟
علائم آنفولانزا اغلب به سرعت خود را نشان میدهند. میتوانید حدود ۱ تا ۷ روز پس از تماس با ویروس، بیماری را احساس کنید. بیشتر اوقات، علائم این بیماری در عرض ۲ تا ۳ روز ظاهر میشوند.
آنفولانزا به راحتی منتقل میشود. این ویروس میتواند افراد بسیاری را در مدت زمان کوتاهی تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، دانشآموزان و همکاران در محل کار، اغلب در عرض ۲ یا ۳ هفته پس از ورود آنفولانزا به مدرسه یا محل کار بیمار میشوند.
اولین علامت این بیماری تب، رسیدن دمای بدن بین ۳۹ درجه سانتیگراد و ۴۱ درجه سانتیگراد است. یک فرد بزرگسال اغلب تب کمتری نسبت به یک کودک دارد.
سایر علائم رایج آنفولانزا عبارتاند از:
- بدن درد
- لرز
- سرگیجه
- سرخی صورت و بیشتر مواقع گونهها
- سردرد
- کمبود انرژی
- حالت تهوع و استفراغ
تب و درد در روزهای ۲ تا ۴ ابتلا به بیماری شروع به از بین رفتن میکند اما علائم جدیدی ممکن است رخ دهد، از جمله:
- سرفه خشک
- افزایش علائمی که بر تنفس تأثیر میگذارد
- آبریزش بینی (شفاف و آبکی)
- عطسه کردن
- گلو درد
بیشتر علائم در عرض ۴ تا ۷ روز از بین میروند. سرفه و احساس خستگی ممکن است هفتهها ادامه داشته باشد. گاهی اوقات تب عود میکند. ممکن است برخی افراد تمایلی به خوردن غذا نداشته باشند. آنفولانزا میتواند آسم، مشکلات تنفسی و سایر بیماریها و شرایط طولانی مدت (مزمن) را بدتر کند.
راههای انتقال ویروس آنفولانزا
آنفولانزا بسیار مسری است و دوره نهفتگی کوتاهی دارد. یک فرد مبتلا به آنفولانزا میتواند آن را به فرد دیگری که در فاصله تا حدوداً ۲ متری او قرار دارد، منتقل کند.
هنگامی که ویروس وارد بدن شما میشود، به داخل دستگاه تنفسی حرکت میکند و به سلولهای آن ناحیه چسبیده و وارد آن میشود. اگر یک ویروس به داخل سلول نفوذ کند، از قابلیتهای خود سلول برای ساختن کپیهای زیادی از خود استفاده میکند. این کپیهای ویروس، از سلول خارج شده و سلولهای دیگر را نیز آلوده میکنند. در این فرایند، بسیاری از سلولها میمیرند. طی چند روز، سیستم ایمنی بدن با ویروس مبارزه کرده و آن را از بدن شما دفع میکند. بعد از اینکه بدن شما با موفقیت با ویروس مبارزه کرد، جای سلولهایی که از بین رفته بودند، سلولهای جدید رشد خواهند کرد.
افراد آلوده به ویروس از یک روز قبل از شروع علائم و تا پنج یا هفت روز پس از شروع علائم انتقالدهنده این بیماری هستند. آنها در طول سه تا چهار روز اول پس از بروز اولین علائم، در نقطهی اوج سرایت قرار دارند. از آنجایی که تشخیص قطعی اینکه آیا مسری هستید و یا این مسری بودن، چه مدت طول میکشد، دشوار است، جلوگیری از انتقال آنفولانزا به دیگران، به ویژه در میان خانوادهها، دشوار است.
مسئله اینجاست که اغلب گونههای جدیدی از ویروس ظاهر میشوند. این بدان معناست که حتی اگر در آن فصل آنفولانزا داشتهاید یا واکسن آنفولانزا را دریافت کردهاید، اگر آنتیبادیهایی که بدنتان تولید کرده برای سویههای متفاوتی از ویروس باشد، همچنان ممکن است به آنفولانزا مبتلا شوید.
همچنین توجه به این نکته مهم است که کودکان خردسال پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، آن را نسبت به بزرگسالان زودتر منتقل میکنند. بنابراین کودکان خردسال برای مدت طولانیتری انتقالدهنده بیماری هستند. متخصصان، واکسیناسیون کودکان را برای کمک به کاهش بار کلی آنفولانزای سالانه توصیه میکنند.
ویروس آنفولانزا از تماس مستقیم یا غیرمستقیم با فرد دیگری که آلوده شده انتقال مییابد. راههای رایج انتقال ویروس آنفولانزا عبارتاند از:
- از طریق کسی که در نزدیکی شما سرفه، عطسه یا صحبت میکند. قطرات خارج شده از دهان و بینی ممکن است به دستان شما برسند یا در هوا حرکت کنند تا وارد بینی یا دهان شما شوند. پس از آن آنفولانزا وارد ریههای شما میشود.
- از طریق لمس سطحی که توسط ویروس آنفولانزا آلوده شده است. وقتی این سطوح را لمس کرده و صورت، بینی، دهان یا چشمان خود را لمس کنید، این ویروس به شما انتقال مییابد. این سطوح شامل مواردی مانند دستگیره در، میز، کامپیوتر و تلفن میشود.
- با لمس دستها یا صورت فردی که مبتلا به آنفولانزا است و لمس صورت، بینی، دهان یا چشمهای خود.
پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا، تزریق سالانهی واکسن آنفولانزا است. واکسنها سیستم ایمنی بدن شما را آموزش میدهند تا عفونتها را تشخیص داده و قبل از اینکه بیمار شوید با آنها مبارزه کند. ویروس آنفولانزا ممکن است هر سال کمی تغییر کند (جهش یابد). به همین دلیل باید هر سال واکسن بزنید.
واکسیناسیون، خطر ابتلا به بیماری جدی را کاهش میدهد، حتی اگر با نسخهای متفاوت از آنفولانزا نسبت به نسخه موجود در واکسن بیمار شوید. پزشک شما ممکن است واکسن آنفولانزا را به صورت تزریقی یا به صورت پودر که در بینی شما اسپری میکنند، توصیه کند.
راههای دیگر کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا عبارتاند از:
- دستهای خود را مرتباً با آب و صابون بشویید. اگر نمیتوانید از صابون و آب استفاده کنید، از محلول ضدعفونی کننده الکلی استفاده کنید.
- هنگام عطسه یا سرفه، بینی و دهان خود را بپوشانید. به جای کف دست، در آرنج یا دستمال کاغذی سرفه یا عطسه کنید.
- زمانی که به آنفولانزا یا سایر بیماریهای عفونی مبتلا هستید، از قرار گرفتن در کنار افراد دیگر یا در اجتماعات خودداری کنید.
- اگر بیمار هستید و نمیتوانید از بودن در کنار دیگران اجتناب کنید، از ماسک استفاده کنید.
- از دست زدن به صورت، چشمها، بینی و دهان خودداری کنید.
- غذا یا ظروف غذا خوردن (چنگال، قاشق، فنجان) را با دیگران به اشتراک نگذارید.
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی
در ابتدا، بیماری آنفولانزا با آبریزش بینی، عطسه و گلو درد ممکن است مانند سرماخوردگی به نظر برسد. سرماخوردگی معمولا به آرامی شروع میشود اما آنفولانزا به سرعت ظاهر میشود. سرماخوردگی ممکن است ناراحت کننده باشد اما معمولاً در صورت ابتلا به آنفولانزا احساس بسیار بدتری دارید.
سرماخوردگی و آنفولانزا از این نظر شبیه هستند که هر دو توسط ویروسها ایجاد میشوند و هر دو باعث علائم تنفسی ذکر شده میشوند. بااینحال، این دو بیماری توسط انواع مختلفی از ویروسها ایجاد میشوند و همانطور که اشاره کردیم، علائم ویروس آنفولانزا نسبت به علائم سرماخوردگی شدیدتر و سریعتر ظاهر میشوند.
کلام آخر
در حالی که ابتلا به آنفولانزا بسیار شایع است اما باید بدانید که این بیماری ممکن است منجر به عوارض تهدیدکنندهی زندگی شود. دریافت واکسن آنفولانزا بهترین راه برای جلوگیری از بیماری و محافظت از عزیزان و آشنایانتان است. اگر عارضه یا بیماری زمینهای دارید یا باردار هستید، با پزشک خود در مورد کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا صحبت کنید. ابتلا به آنفولانزا برای هیچ کس خوشایند نیست اما بیشتر افراد میتوانند با رعایت نکاتی ساده و مصرف سوپ مرغ در خانه از پس آن برآیند.
منابع: my.clevelandclinic , mayoclinic , nhs