کرایوتراپی یا سرمادرمانی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
کرایوتراپی نوعی روش درمانی نوین به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است. این تکنیک که با بهره‌گیری از دمای بسیار پایین انجام می‌شود می‌تواند برای درمان بسیاری از مشکلات جسمانی مورد استفاده قرار بگیرد. از آنجایی که محبوبیت این تکنیک درمانی در چند وقت اخیر به شدت افزایش یافته است می‌خواهیم در این مطلب از دیجی‌کالا مگ به سراغ بررسی کرایوتراپی، فواید، کاربردها و عوارض جانبی آن برویم. پس با ما همراه باشید.
کرایوتراپی چیست؟
انواع کرایوتراپی چیست؟
کاربردهای سرمادرمانی چیست؟
عوارض جانبی کرایوتراپی چیست؟
چه کسانی نباید به سراغ انجام سرمادرمانی بروند؟
پس از انجام سرمادرمانی باید انتظار چه شرایطی را داشته باشید؟
کرایوتراپی چیست؟
کرایوتراپی (Cryotherapy) یا سرمادرمانی یک روش درمانی جدید است که در آن پزشک شما از یک مخلوط سرمازا مانند نیتروژن مایع یا دی‌اکسید کربن جامد برای انجماد و تخریب بافت‌های ناهنجار بدن استفاده می‌کند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اصطلاح کرایوتراپی از دو واژه‌ی یونانی «κρυο» به معنای سرما و «θεραπεια» به معنای درمانی تشکیل شده است. این تکنیک درمانی کم تهاجمی یک جایگزین عالی برای روش‌های تهاجمی دیگر مانند عمل جراحی باز است؛ چرا که نسبت به آن‌ها هزینه‌ی بسیار کمتری دارد و می‌تواند خیلی سریع و ساده‌تر به انجام برسد.
انواع کرایوتراپی چیست؟
پیش از آنکه بخواهیم به سراغ آشنایی با کاربردها، فواید و عوارض جانبی کرایوتراپی برویم شاید بهتر باشد بدانیم که این روش درمانی دقیقا چگونه کار می‌کند و چه انواعی دارد. وقتی بدن شما در معرض سرمای شدید قرار می‌گیرد، رگ‌های خونی به تدریج باریک می‌شوند و جریان خون در آن ناحیه کاهش می‌یابد. از طرفی سلول‌ها نمی‌توانند هنگام قرار گرفتن در معرض این مقدار سرما دوام بیاورند و پس از مدتی می‌میرند. کرایوتراپی به چندین روش مختلف انجام می‌شود که در زیر آن‌ها را به شما معرفی کرده‌ایم.
- کرایوتراپی کل بدن: در این روش از سرمادرمانی فرد وارد اتاقک مخصوص کرایوتراپی می‌شود که فضای کوچک و بسته‌ای دارد و در آن همه‌ی بدن او درمعرض دمای منفی صفر قرار می‌گیرد. فرد به مدت ۲ الی ۴ دقیقه با پوشیدن لباس‌های بسیار کمی در این اتاقک می‌ماند و متخصصان برای سرد کردن محفظه معمولا از نیتروژن مایع استفاده می‌کنند. کرایوتراپی کل بدن می‌تواند برای بهبود خلق‌وخو، تسریع بهبودی آسیب‌های جسمانی و کاهش درد و التهاب‌های بدن مفید باشد.
- کرایوتراپی موضعی: در این نوع از سرمادرمانی با استفاده از نیتروژن مایع یا گاز آرگون درون دستگاه مخصوص یک ناحیه‌ی آسیب دیده از بدن، مانند زانو یا آرنج، را مورد هدف قرار می‌دهند. درمان با کرایوتراپی موضعی معمولا ۱۰ الی ۲۰ دقیقا طول می‌کشد و می‌تواند برای کاهش درد و تورم ناشی از آسیب‌های ورزشی شدید مفید واقع شود.
- کرایوسرجری (Cryosurgery): این روش از کرایوتراپی توسط متخصصان پوست یا جراحان زیبایی برای برداشتن بافت و زائده‌های ناهنجار مانند زگیل و ضایعات پوستی سرطانی و غیرسرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مدت زمان کرایوسرجری به اندازه و عمق بافت تحت درمان وابسته است. این روش هم برای بافت‌های داخلی و هم برای بافت‌های بیرونی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد اما ابزار مورد نیاز برای هر کدام متفاوت است؛ برای مثال کرایوتراپی داخلی با دستگاهی به نام کرایوپروب انجام می‌شود که از طریق یک برش کوچک روی پوست به داخل بدن راه پیدا می‌کند. کرایوسرجری با وارد کردن کمترین آسیب به بافت‌های سالم، بافت‌های بیمار را از بین می‌برد.
- کرایوفیشیال (Cryofacial): کرایوفیشیال بیشتر از هر چیزی با اهداف بهبود شرایط پوست و بهبود مشکلاتی چون عدم تولید کلاژن، رنگ‌پریدگی، پف‌کردگی و التهاب پوست انجام می‌شود. به انجام رساندن این روش ۱۰ الی ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. کرایوفیشیال پوست هم توسط پزشکان متخصص و هم توسط درمانگران پوست به انجام می‌رسد.
پیش از شروع کرایوتراپی پوست ممکن است از شما خواسته شود تا همه‌ی زیورآلات خود را کنار بگذارید و نواحی حساس بدن خود را بپوشانید. در طول درمان احتمال دارد به دلیل قرار گرفتن در معرض سرمای شدید، با سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی بدنتان مواجهه شوید. بسته به ناحیه‌ی تحت درمان ممکن است به شما داروی بی‌حسی یا بیهوشی تزریق شود. جلسات کرایوتراپی کل بدن مدت زمان کوتاهی دارند چرا که قرار گرفتن در معرض سرمای شدید برای مدتی طولانی می‌تواند برای انسان خطرناک باشد. پس از انجام این روش درمانی شما می‌توانید بدون هیچ وقفه‌ای به سراغ فعالیت‌های روزانه‌ی روتین خود بروید. به یاد داشته باشید که کرایوتراپی باید تحت نظر یک متخصص حرفه‌ای انجام شود تا بتوانید نتیجه‌ی قابل قبولی را از آن بدست بیاورید.
کاربردهای سرمادرمانی چیست؟
همانطور که گفتیم کرایوتراپی یک تکنیک درمانی کم تهاجمی است و می‌تواند برای درمان بافت‌های آسیب‌دیده یا ناهنجار مفید واقع شود. این روش در بیشتر مواقع بدون نیاز به عمل جراحی باز انجام می‌شود و اکثر افراد پس از آن خیلی سریع و با درد بسیار کمی بهبود پیدا می‌کنند. کرایوتراپی می‌تواند برای درمان مشکلات جسمانی زیر به شما توصیه شود:
- کمک به درمان سرطان استخوان
- کمک به تسکین درد و التیام عضلات بدن
- کمک به درمان بیماری تومور شبکیه‌ی چشم
- کمک به درمان سرطان دهانه‌ی رحم، سرطان کبد یا سرطان پروستات
- کمک به درمان اختلالات پوستی مانند زگیل یا لکه‌های تیره
- کمک به درمان بیماری‌های پوستی پیش سرطانی مانند کراتوز خورشیدی
- کمک به درمان سرطان‌های پوستی مختلف مانند کارسینوم سلول سنگفرشی و کارسینوم سلول بازال
علاوه بر کاربردهایی که در بالا اشاره کردیم، کرایوتراپی می‌تواند برای کاهش التهاب بدن، پیشگیری از زوال عقل، کاهش اضطراب و افسردگی، بهبود علائم اگزما و کمک به درمان سردردهای میگرنی مفید باشد اما برای اثبات تاثیرگذاری آن بر این مشکلات به تحقیقات علمی بیشتری نیاز است.
عوارض جانبی کرایوتراپی چیست؟
کرایوتراپی یک روش درمانی کم تهاجمی است و در مقایسه با جراحی‌های دیگر با درد و خونریزی کمتری همراه خواهد بود. علاوه بر این، همانطور که فهمیدید کمترین آسیب را به بافت‌های سالم بدن شما وارد می‌کند. با وجود همه‌ی کاربردها و مزایای کرایوتراپی این روش هم مانند بسیاری از تکنیک‌های درمانی و زیبایی دیگر با عوارض جانبی قابل توجهی همراه است که آن‌ها را در زیر به شما معرفی کرده‌ایم.
- بروز خونریزی، گرفتگی یا درد پس از کرایوتراپی
- آسیب عصبی و از دست رفتن توانایی حسی فرد
- شکستگی استخوان پس از انجام کرایوتراپی
- تورم، باقی ماندن جای زخم و عفونت پوست
چه کسانی نباید به سراغ انجام سرمادرمانی بروند؟
درست است که کرایوتراپی می‌تواند فواید و کاربردهای بسیار زیادی برای افراد دارای بیماری‌ها و اختلالات جسمانی مختلف داشته باشد؛ اما مهم است که بدانید یک سری از افراد به هیچ وجه بدون مشورت پزشک متخصص نباید به سراغ انجام این روش درمانی بروند.
- زنان باردار، افراد مسن و کودکان
- افراد مبتلا به بیماری قلبی و فشار خون بالا
- افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی مانند آسم و انسداد ریوی مزمن
- افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی یا نوروپاتی
- افراد مبتلا به بیماری‌های مرتبط با سرما مانند کهیر سرد
- افراد مبتلا به بیماری‌های دارای شرایط ناپایدار مانند سرطان و کم خونی شدید
- افراد دارای زخم‌های پوستی باز و حساس
- افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده یا شدید
-
نوروپاتی دیابتی چیست و چه علائم، روش‌های پیشگیری و درمانی دارد؟
پس از انجام سرمادرمانی باید انتظار چه شرایطی را داشته باشید؟
اگر یک ناحیه‌ی خارجی از بدنتان، مانند پوست، را با کرایوتراپی درمان کرده‌اید باید بدانید که تا چند روز آن قسمت از بدن شما دارای علائمی چون تاول و قرمزی خواهد بود. هر گونه درد خفیفی باید پس از گذشت این مدت زمان رفع شود. معمولا روی ناحیه‌ی تحت درمان یک دلمه‌ی پوستی تشکیل می‌شود که آن هم در عرض یک تا سه هفته بهبود پیدا می‌کند. پس از کرایوتراپی داخلی به احتمال زیاد تا سه روز درد متوسط تا خفیفی را در ناحیه‌ی درمان شده تجربه خواهید کرد.
سخن پایانی
کرایوتراپی به عنوان یک روش درمانی نوین و موثر می‌تواند برای رفع بسیاری از اختلالات جسمانی، از التهاب و درد بدن گرفته تا بافت‌های سرطانی، فواید قابل توجهی داشته باشد. با این حال، بهتر است هرگز فراموش نکنید که این روش برای همه‌ی افراد مناسب نیست و می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی شود. بنابراین، پیش از امتحان روش درمانی کرایوتراپی باید با یک پزشک متخصص حرفه‌ای و باتجربه مشورت کنید تا از ایمنی و تاثیر آن مطمئن شوید.
منابع: Cleveland Clinic ,Medical News Today
