کوآنزیم کیوتن چیست و چه فواید و عوارضی دارد؟
اگر از آن دسته افرادی باشید که به سلامت پوست و بدن خود اهمیت زیادی می‌دهند احتمالا تا به حال چندین بار نام کوآنزیم کیوتن را شنیده باشید. این ماده ترکیبی است که به تولید انرژی در سلول‌ها کمک می‌کند. با افزایش سن درست مانند بسیاری از فرآیندهای بدن، میزان تولید کو آنزیم کیوتن هم کاهش می‌یابد. بنابراین باید این ماده را از طریق مصرف غذاها، مکمل‌ها و محصولات پوستی حاوی آن در بدن خود تامین کنید. اگر می‌خواهید بدانید که کوآنزیم کیوتن دقیقا چطور به حفظ سلامتی پوست و بدن کمک می‌کند و یا ممکن است دارای چه عوارضی باشد تا آخر این مطلب از دیجی‌کالا مگ با ما همراه باشید.
کوآنزیم کیوتن چیست؟
کوآنزیم کیوتن چگونه کار می‌کند؟
فواید کوآنزیم کیوتن چیست؟
منابع حاوی کوآنزیم کیوتن چه هستند؟
عوارض جانبی کوآنزیم کیوتن چیست؟
چه کسانی نباید از مکمل کوآنزیم کیوتن استفاده کنند؟
کوآنزیم کیوتن با چه داروهایی تداخل دارد؟
چه مقدار کوآنزیم کیوتن باید مصرف کنیم؟
کوآنزیم کیوتن چیست؟
کوآنزیم کیوتن (Coenzyme Q10) یک ماده‌ی شبه ویتامین است که در سراسر بدن، به ویژه قلب، کبد، کلیه و لوزالمعده یافت می‌شود. این ماده را ممکن است با نام‌های دیگری چون کیوتن، ویتامین کیوتن و یوبی کینون هم بشناسید. بدن انسان از کو آنزیم کیوتن به منظور تولید انرژی مورد نیاز سلول‌ها برای رشد و حفظ سلامت خود استفاده می‌کند. علاوه بر این، این ماده می‌تواند به عنوان یک آنتی اکسیدان از سلول‌ها در برابر مواد شیمیایی خاصی که با نام رادیکال‌های آزاد شناخته می‌شوند محافظت نماید. کو آنزیم کیوتن به مقدار کمی در گوشت و غذاهای دریایی یافت می‌شود اما می‌توان آن را در آزمایشگاه ساخت.
کوآنزیم کیوتن چگونه کار می‌کند؟
استرس اکسیداتیو یا آسیب سلولی ناشی از قرار گرفتن در معرض رادیکال‌های آزاد می‌تواند در عملکرد منظم سلول‌ها اختلال ایجاد کند و باعث بروز عارضه‌های متفاوتی شود. افراد مبتلا به بیماری‌های خاصی چون نارسایی قلبی، فشار خون بالا، پارکینسون، عفونت‌های خونی و عفونت HIV ممکن است سطوح پایین‌تری از کو آنزیم کیوتن را در بدن خود داشته باشند. برخی از دلایل کاهش سطح این ماده در بدن عبارتند از:
- نقص ژنتیکی در نحوه‌ی تولید و استفاده از کو آنزیم کیوتن توسط بدن
- افزایش نیاز بافت‌های بدن به کو آنزیم کیوتن به دلیل ابتلا به بیماری
- ابتلا به بیماری‌های مرتبط با عملکرد میتوکندری
- استرس اکسیداتیو ناشی از افزایش سن
- عوارض جانبی ناشی از درمان با استاتین
فواید کوآنزیم کیوتن چیست؟
کو آنزیم کیوتن خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی زیادی دارد و به عنوان یک ماده‌ی ضروری در بدن شناخته می‌شود. بنابراین خیلی مهم است که بدانید دقیقا می‌تواند چه فواید و مزایایی برای ما داشته باشد.
کمک به درمان نارسایی قلبی
سلول‌های قلبی برای ادامه‌ی کار خود به انرژی زیادی نیاز دارند، به همین دلیل کاهش سطح کو آنزیم کیوتن بدن به طور مستقیم روی آن‌ها تاثیر می‌گذارد. همانطور که گفتیم این ماده با استرس‌های اکسیداتیو هم مقابله می‌کند؛ در نتیجه می‌تواند در حفظ سلامت قلب هم مفید واقع شود. تحقیقات معتبر نشان داده‌اند که کوآنزیم کیوتن به صورت بالقوه می‌تواند در کنار سایر درمان‌ها به مدیریت نارسایی قلبی کمک کند. با این حال، برای قطعی شدن تاثیر این ماده و امکان استفاده از آن به عنوان درمانی برای بیماری‌های قلبی به تحقیقات و مطالعات بیشتری نیاز است.
کمک به باروری زنان
شانس بارداری زنان با افزایش سن و به دنبال آن کاهش تعداد و کیفیت تخمک‌ها کاهش پیدا می‌کند. شاید برایتان جالب باشد که کو آنزیم کیوتن به صورت مستقیم در این فرآیند دخیل است. افزایش سن باعث کاهش سرعت تولید کوآنزیم کیوتن می‌شود؛ در نتیجه‌ی این اتفاق بدن انسان توانایی خود را در محافظت از تخمک‌ها در برابر استرس اکسیداتیو از دست می‌دهد. قدرت باروری مردان هم ممکن است در اثر آسیب اکسیداتیو ضعیف شود. این موضوع تعداد و کیفیت اسپرم‌های مردان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مکمل کو آنزیم کیوتن به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی ممکن است باعث بهبود توانایی باروری مردان و زنان شود.
کمک به حفظ سلامت پوست
عدم تعادل هورمونی، افزایش سن و آسیب سلولی می‌تواند منجر به کاهش رطوبت پوست و نازک شدن لایه‌های آن شود. علاوه بر این، عوامل نام برده ممکن است باعث شوند که پوست دیگر نتواند در برابر آسیب‌های محیطی از خود محافظت کند. استفاده از مکمل‌ها و محصولات پوستی حاوی کوآنزیم کیوتن می‌تواند به طور مستقیم بر کاهش اثرگذاری استرس اکسیداتیو ناشی از اشعه‌ی ماورا بنفش خورشید و آلودگی‌ها شود. این موضوع به طور مستقیم بر کند شدن روند پیری، کاهش چین و چروک‌های پوستی و ارتقای محافظت آنتی اکسیدانی تاثیر می‌گذارد.
کمک به کاهش میگرن
عملکرد غیرطبیعی میتوکندری می‌تواند منجر به کاهش انرژی در سلول‌های مغزی شود. این اتفاق به طور مستقیم بر تشدید میگرن که نوعی سردرد عصبی با درد و علائم غیرقابل تحمل است تاثیر می‌گذارد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف کوآنزیم کیوتن می‌تواند بر تعداد دفعات و طول مدت سردردهای میگرنی تاثیر بگذارد و آن‌ها را کمتر کند اما به کاهش شدت آن‌ها کمکی نخواهد کرد.
کمک به بهبود عملکرد ورزشی
کو آنزیم کیوتن بدن دقیقا در میتوکندری قرار دارد؛ بنابراین عملکرد غیرطبیعی این بخش می‌تواند انرژی عضلانی را کاهش دهد و باعث انقباض عضلات شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مکمل کوآنزیم کیوتن ممکن است با کاهش استرس اکسیداتیو سلولی و بهبود وضعیت میتوکندری، عملکرد ورزشی افراد را بهتر کند. علاوه بر این‌ها، این ماده می‌تواند خستگی را به تاخیر بیاندازد و سرعت ریکاوری را بالا ببرد.
کمک به بهبود دیابت
قند خون بالا باعث بروز استرس اکسیداتیو و در نتیجه مقاومت انسولینی می‌شود. انسولین هورمونی است که قند خون را کاهش می‌دهد؛ وقتی بدن نسبت به آن مقاومت داشته باشد دیگر نمی‌تواند به صورت موثر از این ماده استفاده کند و در نتیجه قند خون بالا می‌رود. کوآنزیم کیوتن نوعی آنتی اکسیدان است که می‌تواند استرس اکسیداتیو را کاهش دهد؛ بنابراین مکمل این ماده ممکن است به کاهش مقاومت انسولینی در افراد مبتلا به بیماری دیابت کمک کند. با این حال، برای توصیه‌ی مکمل کو آنزیم کیوتن به منظور درمان دیابت به شواهد و تحقیقات کافی بیشتری نیاز است.
کمک به پیشگیری و درمان سرطان
کو آنزیم کیوتن ممکن است استرس اکسیداتیو را که در بروز انواع سرطان‌ها نقش دارد کاهش دهد. اگرچه برای اثبات این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز داریم اما مطالعات نشان داده‌اند که پایین بودن سطح کو آنزیم کیوتن بدن می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها مانند سرطان سینه و پروستات مرتبط باشد. براساس برخی تحقیقات، این ماده ممکن است بتواند رشد سلول‌های سرطانی را مسدود کند. جالب اینجا است که افراد مبتلا به سرطان معمولا از سطوح کمتری از کوآنزیم کیوتن برخوردار هستند.
کمک به حفظ سلامت مغز
با افزایش سن عملکرد میتوکندری هم کاهش می‌یابد؛ این موضوع می‌تواند به مرگ سلول‌های مغزی و بروز بیماری‌هایی چون آلزایمر و پارکینسون ختم پیدا کند. مغز انسان به دلیل داشتن اسیدهای چرب و نیاز مرتب به اکسیژن بیشتر از دیگر اعضای بدن تحت تاثیر استرس اکسیداتیو قرار می‌گیرد. این استرس اکسیداتیو تولید ترکیبات مضر را افزایش می‌دهد و عملکرد و سلامت مغز را به خطر می‌اندازد. مطالعات نشان داده‌اند که کاهش سطح کو آنزیم کیوتن بدن با افزایش سمیت عصبی به دلیل تجمع پروتئین‌های خاص در مغز ارتباط مستقیم دارد. برخی محققان بر این باورند که مصرف مکمل کوآنزیم کیوتن ممکن است بتواند مغز را سالم نگه دارد و از پیشرفت بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون جلوگیری کند. با این حال، به منظور اثبات مزایای بالقوه‌ی این ماده برای سلامت مغز تحقیقات و مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
منابع حاوی کوآنزیم کیوتن چه هستند؟
کو آنزیم کیوتن به طور طبیعی در بدن انسان، برخی مواد غذایی و به صورت مکمل یافت می‌شود. منابع غذایی حاوی این ماده عبارتند از:
- دل و جگر گوسفندی
- گوشت گاو و مرغ
- ماهی‌های چرب مانند قزل آلا، شاه ماهی و ساردین
- حبوبات مانند سویا، عدس و بادام زمینی
- آجیل و دانه‌ها مانند کنجد و پسته
- روغن‌ها مانند روغن سویا و کانولا
علاوه بر غذاهای ذکر شده در بالا، برخی از انواع میوه‌ها، سبزیجات، محصولات لبنی و غلات هم حاوی مقدار محدود و کمی از کوآنزیم کیوتن هستند.
عوارض جانبی کوآنزیم کیوتن چیست؟
مکمل‌ها و محصولات پوستی حاوی کو آنزیم کیوتن معمولا ایمن و بی‌خطر در نظر گرفته می‌شوند. با این حال ممکن است برخی افراد پس از مصرف خوراکی این ماده با عوارض جانبی زیر روبرو شوند:
- سوزش سر دل
- حالت تهوع
- سرگیجه
- اسهال
- بی‌خوابی
چه کسانی نباید از مکمل کوآنزیم کیوتن استفاده کنند؟
برخی از گروه‌ها باید پیش از مصرف مکمل کوآنزیم کیوتن با پزشک خود مشورت کنند. این افراد عبارتند از:
- زنان باردار یا شیرده: در حال حاضر تحقیقات کافی به منظور اثبات ایمن بودن کو آنزیم کیوتن برای زنان باردار و شیرده وجود ندارد.
- افرادی که از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون استفاده می‌کنند: کو آنزیم کیوتن می‌تواند میزان اثربخشی این داروها را کاهش دهد.
- افراد تحت شیمی درمانی: کو آنزیم کیوتن می‌تواند با اثربخشی برخی از داروهای درمانی سرطان تداخل داشته باشد.
- کسانیکه فشار خون پایینی دارند: کو آنزیم کیوتن ممکن است سطح فشار خون را حتی پایین‌تر بیاورد و مشکل‌ساز شود.
- افراد دارای حساسیت نسبت به مکمل‌های کو آنزیم کیوتن: اگر در گذشته نسبت به مکمل کو آنزیم کیوتن حساسیت نشان داده‌اید بهتر است دیگر به سراغ آن نروید.
- کودکان و نوجوانان: افراد زیر ۱۸ سال تنها زیر نظر پزشک متخصص مجاز به مصرف مکمل کوآنزیم کیوتن هستند.
کوآنزیم کیوتن با چه داروهایی تداخل دارد؟
مکمل کوآنزیم کیوتن ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. این داروها عبارتند از:
- داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مانند وافارین
- داروهای کنترل‌کننده‌ی فشار خون
- داروهای مخصوص درمان سرطان
چه مقدار کوآنزیم کیوتن باید مصرف کنیم؟
همانطور که فهمیدید مصرف مکمل کو آنزیم کیوتن راحت است و با عوارض جانبی جدی و قابل توجهی همراهی نیست. این ماده به دو شکل یوبی کینون (Ubiquinone) و یوبیکینول (Ubiquinol) در دسترس است؛ اما مطالعات نشان داده‌اند که هیچ تفاوتی در نحوه و سرعت جذب آن‌ها با یکدیگر وجود ندارد. از آنجاییکه کوآنزیم کیوتن نوعی ترکیب محلول در چربی است جذب آن برای بدن سخت و محدود خواهد بود. با این حال، مصرف مکمل‌های حاوی این ماده به همراه غذا می‌تواند به جذب بهتر آن کمک کند.
شما می‌توانید مکمل‌های حاوی ۳۰ الی ۶۰۰ گرم از ماده‌ی کو آنزیم کیوتن را در فروشگاه‌ها و داروخانه‌ها پیدا کنید. با این حال هیچ توصیه‌ای برای میزان مصرف این ماده وجود ندارد. برای کمک به حفظ سلامت بدن مصرف روزانه ۳۰ الی ۱۰۰ میلی گرم کوآنزیم کیوتن به همراه غذا برای بزرگسالانی که بیماری جسمانی خاصی ندارند پیشنهاد می‌شود. برای تعیین دوز مناسب خودتان بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. فراموش نکنید که کو آنزیم کیوتن مکمل بی‌خطری است، اما مصرف بیش از ۱۲۰۰ میلی گرم از آن ممکن است باعث بروز عوارض جانبی شود.
کلام آخر
کو آنزیم کیوتن ممکن است به مدیریت و درمان برخی از بیماری‌ها مانند دیابت و میگرن کمک کند. محصولات پوستی حاوی این ماده می‌توانند از پوست در برابر استرس اکسیداتیو و علائم افزایش سن محافظت کنند. با این حال، مکمل‌ها هرگز نباید برای درمان یا پیشگیری از عارضه‌های جسمانی مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. برای اینکه بتوانید بهترین نتیجه را از مصرف کوآنزیم کیوتن بگیرید بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
منبع: Healthline ,Verywell Health
