هر آنچه در مورد کیفیت ۴K و دلایل اهمیت آن باید بدانید
اگر شما قصد دارید که یک تلویزیون ۴K یا یک کنسول خانگی نسل جدید را خریداری کنید، شما احتمالا با اصطلاحات ۴K و آلترا اچ دی (Ultra HD) به کرات مواجه شده‌اید. در این یادداشت تلاش می‌کنیم معنی ۴K و آلترا اچ دی را به زبان بسیار ساده توضیح دهیم و در مرحله‌ی بعد این مسئله را هم توضیح دهیم که کیفیت ۴K و آلترا اچ دی چه کاربردهایی دارند. همچنین اگر قصد خرید تلویزیون ۴K را هم دارید به شما کمک می‌کنیم تا نکات مهمی را قبل از خرید تلویزیون بدانید.
به طور کلی، کیفیت ۴K و UHD به رزولوشن یا وضوح تصویر فراتر از p۱۰۸۰ (فول اچ‌دی) گفته می‌شود. یک صفحه نمایش ۴K تقریبا چهار برابر پیکسل بیشتر نسبت به نسل قبل دارد. به زبان بسیار ساده و قابل فهم، تعداد بیشترِ پیکسل یعنی تصویر تمیزتر و با جزئیات بیشتر.
در حال حاضر، این نکته کاملا بدیهی است که یک تلویزیون ساده‌ی ۱۰۸۰p نمی‌تواند در حد و اندازه‌ی یک تلویزیون ۴K UHD کارایی داشته باشد. حتی اگر تلویزیون ۴K هم داشته باشید، باید از کیفیت فیلم یا محتوای ویدیویی اطمینان حاصل کنید که توانایی پخش کیفیت ۴K را داشته باشد.
خوشبختانه، اکثر فیلم و سریال‌ها و حتی بازی‌های ویدیویی جدید از کیفیت ۴K UHD برخوردار هستند. شما همچنین می‌توانید مانیتورهای ۴K UHD را هم برای سیستم‌های کامپیوتری خریداری کرده تا با کیفیت تصویر بسیار عالی روبه‌رو شوید. در هر صورت کیفیت ۴K همه جا وجود دارد و حتی اکثر گوشی‌های هوشمند بازار هم می‌توانند ویدیوهای حجیمی را با کیفیت ۴K ضبط کنند. در حال حاضر مهم‌ترین سوال اینجاست که ۴K و UHD به چه معناست.
تفاوت کیفیت ۴K با UHD
با وجود این‌که دو کیفیت مذکور به کرات اشتباه توسط فروشنده‌ها و کاربران استفاده می‌شوند، کیفیت ۴K و UHD به یک معنی نیستند. در حالی‌که کیفیت ۴K یک استاندارد تولید است که توسط Digital Cinema Initiatives (DCI) تعریف شده، کیفیت UHD فقط یک وضوح صفحه نمایش محسوب می‌شود. فیلم‌ها در کیفیت DCI 4K تولید می‌شوند، در حالی‌که اکثر تلویزیون‌ها یک رزولوشن دارند که با UHD مطابقت دارد.
استاندارد تولید ۴K، یک رزولوشن ۴۰۹۶ x 2160 پیکسلی است؛ یعنی دو برابر بیشتر از عرض و طولِ استاندارد قبلیِ کیفیت ۲K که یک رزولوشن ۲۰۴۸ x 1080 است. به عنوان بخشی از این استاندارد تولید، کیفیت ۴K، نوع پروسه‌ی فشردگی که باید استفاده شود (JPEG2000)، حداکثر بیت‌ریت (تا ۲۵۰ مگابیت بر ثانیه) و مشخصات عمق رنگ (۱۲ بیت، ۴:۴:۴) را تعیین می‌کند.
کیفیت آلترا اچ دی یک رزولوشن تصویر ۳۸۴۰ x 2160 پیکسل داشته و در اکثر تلویزیون‌های مدرن امروزی، محصولاتی که قابلیت ۴K را دارند مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. به جز تعداد پیکسل‌های روشن، هیچ ویژگی خاص جدیدی در این تلویزیون‌ها وجود ندارد. تفاوت‌های اصلی بین دو فرمت، تنها عرض تصاویر و نسبت ابعاد است.
فیلمی که در کیفیت ۴K تولید شده می‌تواند نسبت تصاویر تا ۱.۹:۱ را استفاده کند، هر چند اکثر فیلم‌سازها ترجیح می‌دهند از ۱.۸۵:۱ یا ۲.۳۹.۱ استفاده کنند. بازی‌های ویدیویی که برای صفحه نمایش‌های مقرون به صرفه‌تر رندر گرفته می‌شوند، از ابعاد صفحه‌ی UHD یعنی ۱.۷۸:۱ بهره‌برداری کرده تا صفحه‌ی نمایش را پر کنند.
دقیقا به خاطر این مسائل است که شما در حین تماشای فیلم و سریال در تلویزیون‌های نسل جدید، دو نوار مشکی در بالا و پایین صفحه‌ی نمایش مشاهده می‌کنید. به این نوارها لترباکس گفته می‌شود؛ چراکه تلویزیون‌های قدیمی با پنل‌های هشت بیتی در کنار تلویزیون‌های ۱۰ بیتی و در آینده ۱۲ بیتی همچنان در بازار به فروش می‌رسند و محتواهای قدیمی‌تر در تلویزیون‌های جدید قادر نیستند تا تمام صفحه را پر کنند.
جالب است بدانید که کیفیت آلترا اچ دی به عنوان محتوای ۸K هم استفاده می‌شود. به همین دلیل اگر روی جعبه‌ی محصولی برچسبِ ۸K UHD را مشاهده کرده‌اید، این یعنی با یک رزولوشن ۷۶۸۰ x 4320 پیکسل روبه‌رو هستید. کیفیت ۸K فعلا و در زمان نگارش این مقاله، دقیقا لبه‌ی علم تکنولوژی در زمینه‌ی توسعه‌ی تلویزیون‌هاست. اگرچه، در آینده‌ی نزدیک این کیفیت هم شبیه به کیفیت ۴K به طور فراوان در سطح بازار رواج پیدا کرده و بسیاری از افراد جامعه قادر خواهند بود تا تلویزیون‌هایی را با قابلیت پخش ۸K خریداری کنند. با تمامی این تفاسیر، اکثر سازنده‌ها از اصطلاح ۲۱۶۰p برای توصیف محتوای UHD معمول استفاده می‌کنند، حتی اگر این اصطلاح در ارتباط با استانداردهای تولید آنچنان دقیق نباشد.
نکاتی که قبل از خرید تلویزیون یا مانیتور ۴K باید بدانید
برای خرید یا ارتقا به کیفیت ۴K حالا زمان بسیار خوبی است؛ چراکه از زمان معرفی کیفیت ۴K تقریبا هفت سال می‌گذرد و این تکنولوژی به بلوغ و تکامل کافی رسیده است. از طرفی دیگر، صفحه نمایش‌های UHD مثل هفت سال گذشته قیمت بالایی نداشته و می‌توان با قیمت معقول‌تر آنها را خریداری کرد. همچنین صفحه نمایش‌های کنونی، قابلیت‌های بیشتری دارند. در حال حاضر صفحه نمایش‌های ۱۰ بیتی در سطح بازار موجود است که قابلیت‌های فراوانی نظیر HDR دارند و این قابلیت‌ها برای پردازش تصاویر با کیفیت به شدت سودمند واقع می‌شوند.
برای خرید یک تلویزیون یا مانیتور ۴K ابتدا باید به دو سوال مهم پاسخ دهید. سوال اول این‌که شما قصد خریدِ صفحه نمایش با چه ابعاد و اندازه‌ای را دارید و سوال دوم این‌که با چه فاصله‌ای قرار است از تلویزیون فاصله گرفته و بنشینید. اگر شما در حال حاضر یک تلویزیون معمولی فول اچ دی به اندازه‌ی ۵۰ اینچ دارید و با فاصله‌ی حداقل ۲ متر از تلویزیون به تماشا می‌نشینید، نیاز مبرمی وجود ندارد تا تلویزیون ۴K را خریداری کنید؛ چراکه شما از فاصله‌ی حداقل دو متر قادر نیستید تا پیکسل‌ها را به طور مجزا رصد کنید. به همین خاطر با افزایش رزولوشن، سود خاصی عاید شما نمی‌شود.
برای تهیه و تماشای محتواهای ۴K به صورت قانونی می‌توان به دو طریق اقدام کرد. در وهله‌ی اول می‌توان دیسک‌های بلوری را خریداری کرد اما شاید خرید این نوع دیسک‌ها در داخل ایران کاربرد اقتصادی نداشته باشد. به جای این کار، می‌توان از سرویس‌های پخش محتواهای سرگرم‌کننده مثل نتفلیکس استفاده کرد؛ هر چند، در این حالت نیاز است تا دائم به یک اینترنت پر سرعت و پایدار اتصال داشته باشید. همچنین نتفلیکس سرویس گران قیمت‌تری را برای پخش محتوا با کیفیت ۴K ارائه می‌دهد.
اسکیل آپ به آلترا اچ‌دی
تلویزیون‌های حال حاضر، تاثیر زیادی روی فرایند اسکیل آپ (Upscale) دارند؛ فرایندی که دستگاه، محتوای دارای رزولوشن پایین را گرفته و روی صفحه نمایش بزرگ‌تر پخش می‌کند. باید به خاطر داشت که این تلویزیون‌ها، تعداد پیکسل‌های چهار برابر بیشتر از تلویزیون‌های فول اچ‌دی معمولی را دارند و فرایند اسکیل آپ اصلا و ابدا کار آسانی نبوده و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.
آپ اسکیل معنای بیشتری به جز بزرگ کردن تصویر را دارد. تلویزیون‌های مدرن و دستگاه‌های پخش‌کننده، تصاویر را مورد پردازش قرار داده و تلاش می‌کنند تا تصاویر در یک رزولوشن بالاتر به تصویر کشیده شوند. این عملیات تحت عنوان Interpolation شناخته می شود که در این حالت، پیکسل‌های از دست رفته در جریان پخش تولید می‌شوند. به طور کلی هدف در این مسئله نهفته تا یک گذارِ روان بین مناطق مختلف تصاویر تولید شود.
کیفیت ساخت و طراحی بهتر در تلویزیون‌ها، نه الزاما اما به عملکرد بهترِ تکنیک‌های اسکیل آپ و همچنین Interpolation می‌انجامد
کیفیت ساخت و طراحی بهتر در تلویزیون‌ها، نه الزاما اما به عملکرد بهترِ تکنیک‌های اسکیل آپ و همچنین Interpolation می‌انجامد. در حال حاضر، بهترین تکنیک‌های اسکیل آپ در سطح بازار، NVIDIA Shield است. این نرم افزار، با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، بخش‌های متفاوت تصاویر را با استفاده از تکنیک‌های مختلف آپ اسکیل می‌کند. اگر شما یک تلویزیون آلترا اچ‌دی را خریداری کرده‌اید و عملکرد ضعیفی را در محتواهای رزولوشن پایین به چشم خود می‌بینید، شاید شیلد NVIDIA دقیقا چیزی باشد که به آن نیاز دارید.
پلی استیشن ۴ پرو هم از تکنیک آپ اسکیل خلاقانه‌ای بهره می‌برد تا تصاویر با رزولوشن پایین (مثلا ۱۴۴۰p) را رندر گرفته و با استفاده از تکنیکی به اسم Checkerboarding به کیفیت ۴K آپ اسکیل کند. ان‌ویدیا همچنین با الهام از این روش، از تکنیکی به اسم «نمونه‌برداری یادگیری عمیق» رونمایی کرده تا فرایند آپ اسکیل در بازی‌های ویدیویی رایانه‌های شخصی هم قابل انجام باشد. در این حالت، برخی از اجزای مشخصِ تصاویر، در رزولوشن پایین‌تر رندر گرفته شده و سپس به صورت ریل تایم آپ اسکیل می‌شوند. این روش عملکرد به مراتب بهتری نسبت به رندر گرفتن صحنه در رزولوشن اصلی دارد.
شاید در حیطه‌ی کیفیت‌های مختلف تلویزیون و مانیتورها، با اصطلاح HDR هم روبه‌رو شده‌اید. HDR یا High dynamic range به طور خیلی خلاصه و مفید به گاما و شفافیت بالاتر رنگ تصاویر ارتباط دارد. این قابلیت کاملا با ماجرای کیفیت ۴K متفاوت است و تشریح این ماجرا که HDR دقیقا چیست و چه تفاوتی با کیفیت ۴K دارد به یک مقاله‌ی جداگانه و مفصل نیاز دارد.
قابلیت HDR در دوران محصولات فول اچ‌دی هنوز توسعه پیدا نکرده بود و به همین دلیل در تلویزیون‌های معمولی ۱۰۸۰p این قابلیت فعال نیست. با این حال، بسیاری از تلویزیون و مانیتورهای نسل حاضر، از ویژگی HDR پشتیبانی می‌کنند. هر چند، فعال‌سازی قابلیت HDR کاملا انتخابی بوده و کاربر به سلیقه‌ی خود می‌تواند این گزینه را در محصول مورد نظر روشن یا خاموش کند.
برای خرید تلویزیون ۴K درگیر اصطلاحات نشوید!
این جمله، یعنی درگیر نشدن با اصطلاحات را نباید شعار دانست. شما برای خرید یک تلویزیون نسل جدید که قابلیت پخش محتوای ۴K دارد نیازی نیست به دردسر بیفتید. تلویزیون مورد نظر چه ۴K خوانده شود و چه UHD، اصلا و ابدا مهم نیست. در هر صورت تلویزین UHD که خریداری می‌کنید، قدرت پخش کیفیت ۴K را دارد. شرکت‌های مختلف مدام در تلاش هستند با برچسب و لیبل‌های مختلف مشتریان زیادی را برای خرید محصولات و سرویس‌های خود وسوسه کنند. برای مثال نتفلیکس یک فیلم را با کیفیت آلترا اچ‌دی تبلیغ کرده و سرویس iTunes دقیقا همان فیلم را با کیفیت ۴K به کاربران خود عرضه کند. تلویزیون UHD که شما می‌خرید قدرت پخش جفت فیلم‌ها را دارد. بنابراین، نیاز نیست تا در دنیای اصطلاحات و معانی مختلف در حیطه‌ی صفحه نمایش غرق شوید. با یک جست‌وجوی صحیح و اصولی تلاش کنید تا یک تلویزیون ۴K با کیفیت و مقرون به صرفه را خریداری کنید.
منبع: howtogeek
فیلم و سریال هایی که با کیفیت ۴K عرضه می شوند، از HDR استفاده می کنند.
از آنجایی که HDR انواع مختلفی دارد، پس بهتر است در هنگام خرید TV دقت داشته باشیم که از +HDR10 و Dolby Vision پشتیبانی کند.
از طرفی هم، برای نمایش درست محتوای HDR، روشنایی صفحه باید ۱۰۰۰nits یا بیشتر باشد.