آیا خلاقیت در طراحی گوشی‌های هوشمند به پایان رسیده است؟
در سال ۲۰۲۴ گوشی‌های هوشمند دیگر نه موضوع جدیدی هستند و نه طراحی هیجان‌انگیزی دارند. در دست هر کسی که نگاه کنید، یکی از آن‌ها پیدا می‌شود. با این حال، کمپانی‌های بزرگی مثل اپل، سامسونگ، گوگل و بسیاری دیگر، هر سال مدل‌های جدیدی روانه بازار می‌کنند. حداقل این چیزی است که به ما می‌گویند. اما واقعیت، شاید چیز دیگری باشد.
برای کسانی که انفجار خیره‌کننده‌ی محبوبیت گوشی‌های هوشمند را در ابتدای دهه‌ی ۲۰۰۰ میلادی تجربه کرده‌اند، باور این مطلب که تقریباً دو دهه از معرفی اولین آیفون می‌گذرد، سخت است. از آن زمان تاکنون، تعداد شگفت‌انگیزی از دستگاه‌های مختلف عرضه شده‌اند که هریک از آن‌ها ظاهری منحصربه‌فرد داشت. اما به مرور زمان، همانطور که قطعه‌سنگی ناهموار در دستگاهی جلا‌دهنده صیقل داده می‌شود، این تمایز و یگانگی هم کم‌رنگ‌تر شده است.
دریایی از تکرار
به نظر می‌رسد طی چند سال اخیر، بازیگران اصلی عرصه‌ی گوشی‌های هوشمند، بر سر هویت طراحی محصولات خود به توافقی نانوشته رسیده‌اند. تغییرات ظاهری در مدل‌های جدید نسبت به نسل‌های پیشین آنقدر جزئی شده‌اند که تقریباً می‌توان قاب‌های محافظ نسل قبل را روی گوشی‌های جدید هم استفاده کرد. اپل و سامسونگ از بزرگترین متهمان این پرونده هستند، اما گوگل هم کم‌کم به آن‌ها می‌پیوندد.
بیایید با اپل شروع کنیم که بی‌شک، بیشترین تخطی را در این زمینه داشته است. بررسی را با جدیدترین آیفون یعنی آیفون ۱۵ آغاز کرده‌ایم و سپس به عقب برگشتیم تا به اولین تغییرات قابل‌توجه در طراحی این گوشی برسیم. این مسیر ما را به آیفون ۱۱ رساند.
همانطور که در تصویر بالا می‌بینید، طی پنج نسل گذشته، بزرگترین تغییرات در طراحی پنل پشتی آیفون فقط مورب شدن دوربین‌های اصلی بوده است و حالا با پنل پشتی مات به جای پنل براق روبرو هستیم. به طور مشخص در سه نسل اخیر، تغییرات مهمی عملی نشده و از سوی دیگر فقط برخی کاربران با دقت زیاد می‌توانند تفاوت بین آیفون ۱۳ و ۱۴ را تشخیص دهند.
در مورد سری S اولترا هم باید بگوییم که طراحی پنل پشتی از S22 اولترا به بعد تغییر خاصی نداشته است. با وجود اینکه سامسونگ از S20 اولترا استفاده از ۵ دوربین اصلی را آغاز کرده، ولی طی سه سال اخیر تغییر زیادی در طراحی این گوشی عملی نکرده است.
گوشی‌های سری گوگل پیکسل هم حالا به یکی از مهم‌ترین پرچم‌داران بازار تبدیل شده‌اند و حتی این شرکت هم دیگر علاقه‌ی زیادی به نوآوری در طراحی بدنه نشان نمی‌دهد. اولین گوشی پیکسل تا پیکسل ۳، از پنل پشتی مبتنی بر دو بافت بهره می‌برند و در پیکسل ۴ و ۵ با ماژول دوربین مربع شکل روبرو بودیم. اما حالا، سه نسل پیاپی با گوشی‌هایی روبرو هستیم که دوربین‌ها در یک نوار افقی قرار گرفته‌اند. پیکسل ۶a و ۷a هم مبتنی بر همین طراحی هستند و بدون شک این طراحی برای پیکسل ۸a هم استفاده خواهد شد.
طبیعتا در بازار موبایل چندین شرکت دیگر هم حضور دارند ولی اپل و سامسونگ بزرگترین شرکت‌های بازار موبایل محسوب می‌شوند و باقی شرکت‌ها هم در زمینه‌ی نوآوری طراحی گوشی‌های هوشمند وضعیت خیلی بهتری ندارند.
دورانی که گوشی‌ها هیجان‌انگیز بودند
دوران ابتدایی گوشی‌های هوشمند، روزهای پرتلاطمی بود. سازندگان در حال کشف این موضوع بودند که مردم چگونه می‌خواهند از این دستگاه‌های جدید استفاده کنند. صفحه نمایش لمسی به طور مشخص بخش الزامی محسوب می‌شد، اما به جز آن، تقریباً همه چیز قابل بحث بود. به نظر می‌رسید کسی یک مشت کیبورد، ترکبال، دکمه، جنس بدنه و قاب را به داخل یک دستگاه انداخته و اهرم «حالت تصادفی» را کشیده باشد!
از طرف دیگر، اپراتورهای مخابراتی آمریکا نیز در این معادله نقش مهمی داشتند. AT&T، اسپرینت، T-Mobile و ورایزون همگی می‌خواستند پیشنهادهای منحصربه‌فردی ارائه دهند. اپل قدرتِ «نه» گفتن به این درخواست‌ها را داشت، اما شرکت‌هایی مانند سامسونگ که هنوز به چنین محبوبیتی دست پیدا نکرده بودند، مجبور به سازش بودند. سری گلکسی S سامسونگ از سال ۲۰۱۰ مثال خوبی برای این موضوع است.
با نگاه اول شاید متوجه نشوید، اما هر چهار گوشی تصویر بالا از یک سری هستند. در حالی که در اکثر نقاط جهان به سادگی با عنوان «گلکسی S» شناخته می‌شوند، بازار آمریکا شاهد عرضه چهار مدل با نام‌های کاملاً منحصر به فرد و طراحی‌های کاملاً متفاوت بود. به سختی می‌توان تصور کرد که سامسونگ امروزه برای سری گلکسی S24 چنین ظاهرهای متفاوتی خلق کند.
این مورد، گرچه یک مثال افراطی محسوب می‌شود، اما به‌خوبی نشان‌دهنده‌ی تنوع گسترده‌ی گوشی‌های هوشمند در اوایل دهه‌ی ۲۰۱۰ است. به نظر می‌رسید هر بار که تولیدکنندگان گوشی یک مدل جدید عرضه می‌کردند، دوباره به تخته‌ی طراحی مراجعه می‌کردند. حتی مدل‌های آیفون که همواره بین نسل‌های مختلف خود انسجامی را حفظ کرده‌اند، تنها با یک نگاه به‌راحتی تفاوت آن‌ها قابل تشخیص بودند.
تصویر بالا، تنوع بسیار بیشتری را نسبت به پنج نسل پس از آیفون X نشان می‌دهد. وضعیت فعلی طراحی گوشی‌های هوشمند احساس کم‌انگیزه بودن را القا می‌کند، اما دلایل موجهی برای این موضوع وجود دارد. (در ادامه در مورد این دلایل توضیح خواهیم داد.)
چرا گوشی‌های هوشمند به این حال و روز رسیده‌اند؟
همانطور که قبلاً اشاره شد، در روزهای اولیه ورود گوشی‌های هوشمند، شرکت‌ها نمی‌دانستند مردم چه انتظاری از آن‌ها دارند. به مرور زمان، با چندین تکرار و آزمایش ناموفق، کم‌و‌بیش تکلیف این موضوع روشن شد. اکثر مردم صفحه کلید فیزیکی نمی‌خواهند. کاربران صفحات نمایش بزرگ را دوست دارند. افراد می‌خواهند دوربین‌های زیادی داشته باشند. مردم دوس دارند گوشی‌هایشان ضد آب باشد.
طراحی گوشی‌های هوشمند از این نشانه‌ها تبعیت کرده است. صفحه کلیدهای فیزیکی و قطعات متحرک حذف شدند. دکمه‌های جلوی گوشی برای افزایش حداکثر اندازه صفحه نمایش کنار رفتند. تعداد دوربین‌ها در پنل پشتی گوشی‌های هوشمند به آرامی افزایش یافت.
در این پدیده، شهرت برند هم نقش مهمی ایفا می‌کند. آیفون تقریباً همیشه شبیه یک آیفون بوده است، اما سامسونگ و گوگل برای رسیدن به همین سطح از شهرت تقلا کرده‌اند. پایبند ماندن به یک طراحی ثابت در طول سال‌ها، باعث ایجاد حس آشنایی می‌شود. به‌عنوان مثال، نوار دوربین گوشی‌های پیکسل به‌طور منحصربه‌فردی مختص همین گوشی‌ها است و هیچ چیز دیگری در بازار شبیه آن نیست.
بنابراین با در نظر گرفتن این نکات، می‌توانیم عدم نوآوری در طراحی گوشی‌های هوشمند را درک کنیم. گوشی‌های هوشمند ابزارهای کاربردی هستند و تمام چیزهای غیرضروری از آن‌ها حذف شده است. خبر خوب این است که گوشی‌ها هنوز هم چیزهای نسبتاً جالبی هستند، حتی اگر همگی شبیه هم به نظر برسند.
منبع: HowToGeek
بَله