پول وارد می‌شود (داستان پول – قسمت ۲)

پول یا بهتر است بگوییم مفهوم پول چیزی است که در ادوار و سرزمین‌های مختلف به وجود آمد. این مفهوم نیازی به رسیدن به سطح خاصی از لحاظ فنی یا به قول امروز تکنولوژی نداشت؛ بلکه مفهومی بود که باید از طرف همه پذیرفته می‌شد. بهتر است همین الان موضوعی را روشن کنیم. وقتی در مورد پول صحبت می‌کنیم، منظورمان اسکناس یا سکه‌های رایجی که در طول تاریخ استفاده می‌شده نیست. پول در واقع هر چیزی بود که افراد برای نشان دادن قاعده‌مند ارزش اشیا با هدف و منظور تبادل کالا و خدمات از آن استفاده می‌کردند.

این مفهوم در فرهنگ‌های مختلف، اَشکال مختلفی پیدا می‌کرد. مثلا می‌توانست در یک جا گوسفند و چارپا‌های مختلف باشد، جای دیگر صدف یا چرم یا نمک، پارچه یا هر چیز دیگری که به آن منطقه مربوط می‌شد. حتی سیگار هم می‌تواند تعریف پول را پیدا کند.

حتما در فیلم‌ها دیدید که توی زندان‌ها سیگار به عنوان پول رایج آن منطقه استفاده می‌شد. در واقع قیمت هر چیزی با سیگار تعیین می‌شد. مثلا نان با تعدادی از سیگار جابه‌جا می‌شد، یا یک بسته کره مثلا چند نخ بیشتر از قیمت نان و همینطوری الی آخر.

بنابراین پول یک واسطه تبادل است که ابعاد جهانی دارد. در واقع پول به افراد اجازه می‌دهد شما به هرچیزی که نیاز داشته باشید به آن برسید. به همین دلیل هم هست که همه افراد به پول نیاز دارند. ما می‌توانیم خیلی ساده با ارائه کالا و خدمات خودمان به فرد دیگری پول دربیاوریم و بعد با پولی که به دست آوردیم از کالا یا خدمات افراد دیگر استفاده کنیم. جور دیگری هم می‌شود به پول نگاه کرد. معنای استفاده از پول ‌این است که دیگر نباید نگران پیدا کردن فرد دیگری باشیم که هم کالای ما را نیاز داشته باشد و هم ما کالای او را نیاز داشته باشیم تا مبادله بتواند شکل بگیرد.

اما در نگاه اقتصاد، پول از آن چیزی که عام تعریف می‌شود خیلی متفاوت‌تر است. حجم پول نقش و اثر خیلی روشنی در اقتصاد دارد و بر روی نرخ تورم، بهره، بی‌کاری و تولید کاملا اثرگذار است. در مفهوم اقتصادی پول واحدی برای اندازه‌گیری تولید اقتصادی و همین‌طور واحدی برای ذخیره ارزش اقتصادی است. پول رایج باید ۵ ویژگی داشته باشد:

اول اینکه مورد قبول عموم باشد
دوم بادوام باشد
سوم استفاده از آن آسان باشد و امکان تقسیم شدن به بخش های کوچکتر را داشته
چهارم اینکه در طول زمان ارزش ثابتی داشته باشد
و شاید یکی از مهمترین ویژگی‌های پول این باشد که تولیدش باید محدود باشد.

چیزی که در مورد پول وجود دارد این است که تمام افراد به پول احتیاج دارند. شاید خاصیت اصلی پول همین باشد. یعنی با تسهیل کردن دسترسی به آن چیزی که نیاز دارید، حالتی از احتیاج داشتن به پول را ایجاد می‌کند که همه افراد به دنبالش می‌روند. همه افراد به پول احتیاج دارند چون افراد دیگر هم به پول محتاجند. یک کفاش یا بنا یا هر کس دیگری به پول احتیاج دارد، چون در ازای پول می‌تواند آن چیزی را که نیاز دارد تامین کند.

بدون پول شبکه‌های تجاری و بازارها سرنوشتی جز محدود شدن در اندازه، پیچیدگی و پویایی نخواهند داشت.