کتاب شازده احتجاب؛ شاهکاری در تصویر زوال اشرافیت ایرانی

هوشنگ گلشیری متولد ۱۳۱۶ از مهم‌ترین نویسنده‌های ایرانی است که تاثیر او روی ادبیات ایران غیرقابل انکار است. گلشیری اگر فقط همین یک کتاب «شازده احتجاب» را هم نوشته بود نامش در تاریخ ادبیات ایران ماندگار می‌شد. گلشیری قبل از داستان‌نویسی در روستاها معلم بود. اواخر دهه‌ی ۴۰ با نوشتن رمان کوتاه «شازده احتجاب» به شهرت رسید که سال ۱۳۵۳ توسط بهمن فرمان‌آرا هم فیلمی از روی آن ساخته شد. جمشید مشایخی نقش شازده احتجاب را در فیلم بازی می‌کرد.

«شازده احتجاب» اقبال جهانی خوبی به دست آورد. به زبان‌های فرانسه و انگلیسی ترجمه شد و حتی آلن رب‌گریه نویسنده‌ی مشهور فرانسوی آن را ستایش کرد. «شازده احتجاب» داستان یک خانواده‌ی قاجاری است و به شیوه‌ی جریان سیال ذهن ماجرای خاندانی را روایت می‌کند که حالا آخرین بازمانده‌اش دچار بیماری سل شده و فقط پیشکارش است که گاهی به او سر می‌زند. شازده احتجاب در خانواده‌ای مستبد پرورش پیدا کرده و خودش هم آدم مستبدی بوده و حالا که به مرگش نزدیک می‌شود همه چیز برایش در حکم کابوس است.

گلشیری بعد از انتشار این کتاب و در اوایل دهه‌ی ۵۰ به دعوت بهرام بیضایی مدتی در دانشکده‌ی هنرهای زیبا تدریس کرد. او از اعضای کانون نویسندگان ایران و از بنیانگذاران حلقه‌ی ادبی موسوم به جنگ اصفهان بود که از اعضای دیگرش می‌شود به محمد حقوقی و ابوالحسن نجفی اشاره کرد.