دعاهایی که از چرنوبیل به گوش میرسد (پشت جلد – قسمت ۱)
کتاب چرنوبیل «سوتلانا آلکسیویچ» (Svetlana Alexievich)، نویسندهی اهل بلاروس که مدتها ساکن روسیه بود با اسامی مختلفی در ایران ترجمه شده است. دو کتاب زمزمه‌های چرنوبیل و نیایش چرنوبیل هر دو ترجمه‌های مناسبی از کتاب آلکسیویچ هستند. موفقیت سریال چرنوبیل باعث شد که در قسمت اول برنامه‌ی پشت جلد سراغ کتاب زمزمه‌های چرنوبیل برویم. دکتر شهرام همت‌زاده، که در زمینه‌ی تاریخ شوروی متخصص است، این کتاب را به فارسی ترجمه کرده.
- مستندی درباره فاجعه‌ی چرنوبیل
- گفت‌وگو با مترجم، دکتر شهرام همت‌زاده
- معرفی نویسنده؛ سوتلانا آلکسیویچ
- گفت‌وگو با دکترهمتزاده
- نقد کتاب چرنوبیل با مصطفی انصافی
- گفت‌وگو با دکتر همت‌زاده
- بخشی از مینی سریال چرنوبیل
- گفت‌وگو با دکتر همت‌زاده
- جملههای طلایی کتاب چرنوبیل
- گفت‌وگو با دکتر همت‌زاده
- معرفی کتاب روز: بهار از الی اسمیت
در قسمت اول برنامه‌ی پشت جلد از ماجرای ترجمه‌ی کتاب زمزمه‌های چرنوبیل گفتیم که پیش از دیده شدن و حتی ساخته شدن سریال در ایران منتشر شده بود. شهرام همت‌زاده مترجم کتاب در گفت‌وگو با منصور ضابطیان تعریف می‌کند که چطور این کتاب با چند ترجمه در ایران منتشر شده است و البته یکی از ترجمه‌ها نزدیک به ۲۰۰ صفحه حذفی دارد!
وقتی سوتلانا آلکسیویچ، نویسنده و روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار شفاهی در سال ۲۰۱۵ برنده‌ی جایزه‌ی نوبل شد، خیلی‌ها اعتراض کردند. به نظرشان نثر آلکسیویچ ادبی نبود و کتاب‌هایش، که در حقیقت مستندنگاری هستند، در دسته‌ی ادبیات جا نمی‌گرفتند. شهرام همت‌زاده درباره‌ی این موضوع هم توضیح می‌دهد.
علاوه بر صحبت درباره‌ی آلکسیویچ و کتاب چرنوبیل، این قسمت از برنامه‌ی پشت جلد بخش‌های مختلف دیگری هم دارد، از جمله نمایش بخشی از سریال چرنوبیل، بخش شهر ارواح که درباره‌ی موقعیت جغرافیایی چرنوبیل است که هنوز هم تحت تأثیر مواد رادیو اکتیویته قرار دارد و بخش نقد کتاب با مصطفی انصافی که خودش نویسندهی روی بورس این روزهای ادبیات ایران است.
از آلکسیویچ به جز کتاب زمزمه‌های چرنوبیل کتاب‌های دیگری هم به فارسی ترجمه شده، از جمله کتاب پسرانی از جنس روی ترجمه‌ی ابوالفضل الله‌دادی که درباره‌ی سربازان جنگ افغانستان است.
خیلی‌ها معتقدند که حادثه‌ی چرنوبیل کاتالیزوری برای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بود. فارغ از این که این ایده درست باشد یا نه، فاجعه‌ی چرنوبیل که روی همسایه‌ی شمالی کشور ما تأثیر گذاشت، به صورت مستقیم در ایران هم برای مدتی روی واردات تأثیر داشت.
از انفجار هسته‌ای چرنوبیل هنوز به عنوان یکی از بزرگترین فجایع قرن بیستم یاد می‌شود. کتاب زمزمه‌های چرنوبیل یا نیایش چرنوبیل اثر سوتلانا آلکسیویچ نشان می‌دهد که در آن انفجار چه تصمیمات اشتباهی منجر به مرگ هزاران نفر و بیماری میلیون‌ها نفر دیگر شد.
در روز ۱۴ مرداد ۱۳۹۸ انفجاری در روسیه رخ داد. انفجار به گزارش منابع خبری در انبار مهمات بوده است، اما خیلی‌ها به دلیل شکل ابری که تشکیل شده بود شایعه درست کردند که این انفجار هسته‌ای است. خبر این انفجار بسیاری از افراد را وحشت‌زده کرد. وحشتی که نشان می‌دهد سایه‌ی چرنوبیل هنوز و همیشه زنده است.
با ما در قسمت اول پشت جلد همراه باشید تا از فاجعه‌ی چرنوبیل، نویسندهی کتابش و سریالش بیشتر بدانید.
ممنون بابت تمام زحماتی که بخاطر ماعشق کتابهامیکشیدخداکنه لایق این باشم که بامطالعه بتونم در رفتارم تغییری حس کنم
سلام.بسیار برنامه جالبی بود.مخصوصا با اجرای آقای ضابطیان.من سریال چرنوبیل رو دیده بودم و حالا خیلی مشتاق شدم که کتابش رو هم مطالعه کنم.
آخه چقدر خوبی تو دیجیکالا… ممنون از برنامه های جذابتون. کاش تلویزیون هم یاد بگیره!
سلام
۱- خیلی برنامه خوبی بود و لذت بردم از تماشای این برنامه و خدا قوت به عوامل ساخت برنامه.
۲- هر چند آقای همت زاده به موضوع کپی رایت اشاره کردند و گفتند که ناراحت هستند ولی باز از بار منفی نگرفتن حق کپی رایت کم نمی‌کنه. مخصوصاً اینکه ایشون ۶ ماه وقت برای ترجمه گذاشتن و وقت برای نامه نگاری و اطلاع به صاحب اصلی کتاب نذاشتن. اشاره به دید تجاری انتشاراتی که حق کپی رایت هم به نظرم قابل قبول نیست. انتشارات همکار خودشون هم دید تجاری داشته که با وجود نداشتن حق کپی رایت کتاب رو منتشر کرده.
۳- خیلی حیف شد که توی این قسمت از پشت جلد به سریال چرنوبیل اشاره شد، اما به پادکست “اپیتومی‌بوکس” که خلاصه این کتاب رو هم در همین فیدیبو منتشر کرده اشاره نشده. نمی‌دونم چرا فیدیبو به پادکستهایی که خودش هم گاهی میزبانشون هست، توجه نداره.
۴- سریال با اینکه روایت کاملاً متفاوتی داره و بیشتر حول جریان مهار فاجعه می‌چرخه اما اقتباسهایی هم از کتاب داره. مثل اشاره‌ای که آقای ضابطیان هم کردند، داستان آتش نشان و موضوع سگها. کتاب به واسطه روند کندی که نسبت به سریال داره، واقعاً آدم رو می‌بره تا عمق فاجعه.
موفق باشید