مهناز افشار بامزه، پرویز پرستویی متفاوت و لذت گناه‌آلود دیدن یک فیلم

در ویدیوکست جدید سینمایی دیجی‌کالا مگ، اپیزود هشتم بوم، درباره یک فیلم ۲۰۱۸، پرویز پرستویی و مهناز افشار حرف زدیم. برای صحبت درباره فیلم «باشگاه کتاب‌خوانی» (Book Club) از یک اصطلاح استفاده کردیم؛ guilty pleasure که معنایش می‌شود لذت گناه‌آلود. در عرصه هنر این اصطلاح در مورد اثری به کار برده می‌شود که منتقدان می‌دانند فاقد آن ارزش‌های والای یک اثر هنری است و با این حال به دلایلی دیدنش لذت‌بخش است. این دلایل می‌توانند مربوط به خود هنر باشند. مثلا در عرصه سینما به بازیگران یا میزانسن یا قصه مربوط شود در حالی که در بقیه عناصر فیلم ضعیف است یا گسستگی دارد. یا ممکن است دلایل فرامتنی باشد؛ از جمله همذات‌پنداری منتقد با کاراکتر یا ارجاع او به یک اتفاق در زندگی. فیلم «باشگاه کتاب‌خوانی» ساخته بیل هولدرمن محصول سال ۲۰۱۸ یکی از گیلتی پلژرهای امسال سینمای جهان بود.

فیلمی با بازی جین فاندا، دایان کیتون، کندیس برگن و مری استینبرگن که نقش چهار دوست را بازی می‌کنند. چهار دوستی که از زمان جوانی‌شان کنار یکدیگر بوده‌اند. یکی از آنها ضد ازدواج و خوش‌گذران است. همسر دیگری به او خیانت کرده و زن که قاضی دادگاه موفقی است در باطن هنوز از آن زخم رهایی پیدا نکرده. یکی دیگر با همسرش زندگی می‌کند و یکی هم به تازگی شوهرش مرده و دخترانش از روی نگرانی به نوعی حق زندگی را از مادرشان دریغ می‌کنند. یکی از آن کمدی-رمانتیک‌های سطحی است که با حضور بازیگران جذابش موفق می‌شود در تمام طول فیلم طراوت و تازگی‌اش را حفظ کند. فیلمی خوش ریتم که قرار نیست هیچ جای داستانش نکته عمیق یا دغدغه‌ای مطرح کند با این حال روح زندگی را در خودش دارد و جاری و روان است. منتقدان به فیلم امتیاز کمی داده‌اند. امتیاز «باشگاه کتاب‌خوانی» ۵۳ از ۱۰۰ است و منتقدان بخصوص ایراد گرفته‌اند که چرا بازیگرانی مثل جین فاندا و دایان کیتون با آن کارنامه درخشان‌شان باید در چنین فیلم سطحی بازی کنند ولی حقیقت اینجاست که اصلا گرمای بازی آنها فیلم را نجات می‌دهد.

از صحبت سر بازیگرانی که می‌توانند باعث شوند از فیلم‌های حتی سطحی لذت ببریم رسیدیم به پرویز پرستویی و مهناز افشار که بازیگران کمدی «لس‌آنجلس تهران» ساخته تینا پاکروان هستند. بازی پرویز پرستویی در این کمدی مورد انتقاد خیلی‌ها واقع شده است اما حقیقت اینجاست که پرویز پرستویی بعد از مدتی بازی در نقش آدم‌های دغدغه‌مند و دردآشنا با بغض دائم در گلو و اشک در چشم‌ها لازم بود کمی قالبش را عوض کند. در فیلم «لس‌آنجلس تهران» هرچند پرستویی نمی‌تواند آن‌طور که باید از پس نقش بربیاید و به فیلم شیرینی ببخشد، کاری که قبلا در فیلم‌هایی مثل «لیلی با من است» یا «مارمولک» انجام داده بود، اما در «لس‌آنجلس تهران» بی‌نمک از کار درآمده.

پرویز پرستویی متولد سال ۱۳۳۴ در سال ۱۳۴۸ به گروه بهرام بیضایی پیوست و در همان سال سرانجام اولین نقش‌اش در تئاتر «ماجرای یک محل» را بازی کرد. پرستویی فعالیت هنری خود را از همان سال با اجرای نمایش در مراکز رفاه، کاخ جوانان و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد. در سال ۱۳۵۳ برای بازی در نمایش دکه و یک سال بعد برای بازی در نمایش تسلیم شدگان جایزه کاخ جوانان را گرفت. آشنایی او با بهزاد فراهانی او را به گروه کوچ کشاند تا به دنبال کسب تجربه باشد. بعد از انقلاب در سینما فعال شد. سال ۱۳۶۲ برای اولین‌بار در فیلم «دیار عاشقان» جلوی دوربین رفت اما با فیلم «شکار» مجید جوانمرد بود که مردم او را شناختند. اتفاقا با کمدی‌هایش محبوب شد. دهه هفتاد در کمدی «لیلی با من است» کمال تبریزی، اولین فیلم کمدی دفاع مقدس و فیلم جنجالی «آدم برفی» داوود میرباقری بازی کرد و تبدیل به بازیگر محبوب دهه هفتاد شد. دهه هفتاد پرویز پرستویی تقریبا هر سال یکی دو فیلم بازی می‌کرد. نیمه دهه هفتاد اولین همکاری‌اش با ابراهیم حاتمی‌کیا در «آژانس شیشه‌ای» رقم خورد. خیلی‌ها «آژانس شیشه‌ای» را بهترین فیلم حاتمی‌کیا و بهترین بازی پرستویی می‌دانند. انصافا هم پرستویی در نقش حاج کاظم درخشان بود اما مشکل اینجاست که انگار نقش حاج کاظم با او ماند. در بقیه فیلم‌های حاتمی‌کیا و بعدتر در فیلم‌هایی که دهه نود بازی کرد از جمله فیلم‌های بد «امروز» رضا میرکریمی و «مهمان داریم» محمد مهدی عسگرپور از همان شیوه برای بازی استفاده کرد. با این تفاوت که عصیانش هم کم شده بود و دیگر واقعا جاذبه‌ای نداشت. درنتیجه می‌شود از پرستویی خواست که همچنان همین رویه یک کمدی و یک درام را ادامه بدهد. پرستویی تا به حال هفت بار در جشنواره فیلم فجر تحسین شده و سیمرغ بلورین یا دیپلم افتخار گرفته است.

مهناز افشار از دهه هشتاد گل کرد. اولین‌بار البته اواخر دهه هفتاد با فیلم «شور عشق» بود که شناخته شد. یک فیلم بد که در آن بازی‌ بازیگران هم نپخته و ابتدایی بود اما نکته‌اش اینجاست که مهناز افشار از همان ابتدا جلوی دوربین راحت بود. افشار متولد ۱۳۵۶ با بازی در سریال تلویزیونی «گمشده» کارش را آغاز کرد. ابتدای ورودش به سینما به خاطر شباهتش به خواننده پیش از انقلاب، فائقه آتشین ناگهان یک شبه ره صد ساله پیمود اما بعد از مدتی نشان داد که موفقیتش اتفاقی نیست. بعد از چند بازی با محمدرضا گلزار در فیلم‌های عامه‌پسندی که البته خوب می‌فروختند انتخاب‌هایش دقیق‌تر و محدودتر شدند. با چند فیلم مثل «کارگران مشغول کارند» مانی حقیقی و «چه کسی امیر را کشت؟» مهدی کرم‌پور مسیر کارنامه‌اش را عوض کرد. با این حال حضورش در کمدی‌هایی مثل «آتش بس» و «پسر دختر آدم حوا» نشان داد که در بازی در فیلم‌های کمدی رمانتیک صاحب هوش و استعداد فوق‌العاده‌ای است. ری‌اکشن‌های خوبی دارد و ریتم و راکورد بازی‌اش را خیلی خوب می‌تواند حفظ کند.