با تار آوا آشنا شوید
بهسختی میتوان با توجه به نوع متریال بهکاررفته دربارهی ساخت ساز تار قضاوت کرد. به شکل سنتی چوب مورداستفاده برای ساخت کاسه و دستهی تار همیشه توت و گردو بوده است و سازندگان معدودی تجربههای جدید و متنوع در این زمینه انجام دادهاند که همهگیر و دائمی نشده است. آنچه نقشی تعیینکننده در کیفیت صدای ساز تار دارد، کیفیت و ساختمان چوب بهکاررفته در ساخت آن است.
فاکتورهایی مانند سالخوردگی یا بهعبارتدیگر خشکبودن چوب، یکدست و یکنواختبودن رگهها و وجودنداشتن گره در تعیین خاصیت آکوستیکی و درنهایت کیفیت صدای ساز تأثیر زیادی میگذارد. غیر از متریال اصلی بهکاررفته در ساخت کاسه و دستهی تار استانداردهای دیگری نیز معمول است مانند: استفاده از استخوان در دو طرف دسته برای افزایش عمر دسته و زیبایی ظاهری ساز در ترکیب با نوار میانی که معمولا از چوب فوفل ساخته میشود. برخی تزئینات دیگر مانند نقش و نگار روی دستهی ساز که در تار آوا نیز به کار رفته است، تنها در راستای زیباییبخشیدن به تار نقش دارند و در کیفیت صوتی یا نوازندگی آن تأثیری نمیگذارند اما در قیمت ساز تار نیز بیتاثیر نیست.
یکی از مشخصات متمایزکنندهی این ساز با ساختمانهای سنتی، ساختار و شکل جعبهی گوشیهای کوک یا بهاصطلاح سرپنجهی این تار است. به شکل سنتی جعبه گوشیهای ساز تار به شکل مکعب مستطیل ساخته شده و گوشیها بهصورت دو زوج سهتایی از بالا و پایین جانمایی میشوند. به این نحو که گوشیهای بالایی که مربوط به سیمهای زرد و بم هستند، یکی در جلو و دو گوشی در عقب قرار گرفتهاند و گوشیهای پایینی که مسئولیت کوک سیمهای سفید را دارند، دو تا در جلو و یکی در عقب قرار میگیرد. این شکل چیدمان سنتی به دلیل دشواربودن تعویض سیم در گوشیهای درونی ساز و دسترسی نامناسب به برخی از گوشیها برای کسانی که دستان کوچکتری دارند، سالهاست که مورد اصلاح و بازبینی قرار گرفته است. اولین بار استاد قنبریمهر، سازندهی طرازاول ویلن، به ابداع و ساخت ساز با جعبه گوشیهای جدید دست زد؛ به همین دلیل ساختار خطی گوشیها که در ساز آوا هم به کار رفته است، گاه به نام استاد قنبریمهر شناخته میشود.