اثر مولد؛ راز رفتار عجیب و غریب زنجیر جادویی چیست؟

تاریخ علم پر است از کشفیات تصادفی. از کشف اهمیت چگالی توسط ارشمیدس در حمام بگیرید تا کشف شکل حلقوی مولکول بَنزَن در خواب! یکی از این کشفیات جالب، کشف پدیده مولد است. پدیده‌ای که در آن زنجیر به طور خود به خود به صورت فواره از لیوان بیرون می‌آید! ظاهرا اولین کسی که این پدیده را کشف کرده یک مجری برنامه‌های علمی به اسم استیو مولد است. مولد به دنبال مدلی برای نمایش مولکول‌ها بود که به طور تصادفی این پدیده را کشف می‌کند. پدیده ای که حالا به اسم اثر مولد معروف شده است. او ویدئویی کوتاه از کشفش در یوتیوب آپلود می‌کند  و بعد از مدتی به بازدیدی میلیونی می‌رسد. این ویدئو نظر بسیاری از جمله دانشمندان را به خود جلب می‌کند.

یکی از این دانشمندان جان بیگینز از دانشگاه کمبریج بود که با همکارش داشتند روی یک دوره آنلاین آموزش فیزیک به دبیرستانی‌ها کار می کردند. آن‌ها با خود فکر می‌کنند به جای اینکه برای دانش‌آموزان از پدیده‌های پیچیده کوانتومی مثال بزنند، ویدئوی مولد را نشانشان بدهند. این دو در ابتدای کار فکر می‌کنند توضیح پدیده آسان است اما بعد از مدتی متوجه می‌شوند که خودشان هم در درک پدیده مشکل دارند. خود مولد توضیحی برای کشفش ارائه کرده بود اما بیگینز و همکارش آن را غلط می‌دانستند. به همین خاطر تصمیم گرفتند در قالب یک مقاله علمی برای  پدیده توضیح بهتری ارائه کنند. جالبی قضیه هم این است که باز هم توضیح این دو دانشمند چندان کافی به نظر نمی‌رسد. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که ارتفاع فواره باید به مقدار ثابتی برسد. اما آزمایش‌ها چیز دیگری را نشان می‌هند. به هر حال توضیح کامل این پدیده هر چه باشد، مهم این است که این پدیده جالب اتفاق می‌افتد و می‌توانیم از دیدن آن لذت ببریم. ویدئوی بالا را ببینید یا آن را از لینک زیر دانلود کنید.