سینمای ما با نتفلیکس به پایان میرسد؟
در اپیزود نهم از فصل اول ویدیوکستهای سینمایی بوم، برنامهای مفصل درباره تولیدات سینمایی شبکه نتفلیکس تهیه کردیم. این اپیزود دو بخش دارد. در بخش اول درباره فیلم‌های تولید نتفلیکس در این سال‌ها حرف زدیم.
نتفلیکس شبکه اینترنتی است که سال ۱۹۹۷ تاسیس شد و متخصص در زمینه vod است. هر روز تعداد محصولات شاخص‌اش بیشتر می‌شود اما آن محصولی که احتمالا نامش به گوش همه خورده «خانه پوشالی» است که از قضا در حال حاضر در بیش از نیمی از سرویس‌های vod ایران هم سریال محبوب نتفلیکس در حال پخش است!
سینما این روزها خودش را در مقابل غولی مثل نتفلیکس می‌بیند که برای تولید فیلم هزینه زیاد می‌کند و از طرف دیگر هم سالن‌های سینما را خالی می‌کند.
نتفلیکس هم در ابتدا مثل پخش‌کننده‌های ایرانی فقط محصولات دیگران را به بازار عرضه می‌کرد و سال ۲۰۱۲ اولین سریالش یعنی همین «خانه پوشالی» را تولید کرد و حالا از قطب‌های مهم فرهنگی و پای ثابت جوایز هم شده. در حال حاضر ۱۹۰ کشور دنیا می‌توانند اشتراک شبکه نتفلیکس را داشته باشند و محصولات آن را به صورت قانونی تماشا کنند.
عایدی نتفلیکس در سال ۲۰۱۶ چیزی معادل ۸.۸۳ میلیارد دلار بوده است. ۱۸۷ میلیون دلار از درآمد نتفلیکس فقط مربوط به پخش آنلاین در اینترنت بوده است. نتفلیکس روی موبایل‌ها، کامپیوترهای شخصی، لپ‌تاپ‌ها و حتی سیستم‌های سینمای خانگی و کنسول‌های بازی‌های ویدیویی قابل دریافت است. سایتی که هر سال تقریبا ۱۹۴ میلیون نفر را جذب می‌کند! رقم شگفت‌انگیزی است. درآمد نتفلیکس از بخش تولیدات اریجینالش در سال ۲۰۱۶ معادل ۵میلیارد دلار بوده است. پرداخت پول برای گرفتن اشتراک نتفلیکس معمولا ماهانه است اما نتفلیکس اعلام کرده که برای مشتریان وفادارش، کسانی که به طور مداوم و پشت هم اشتراک‌شان را برای شبکه تمدید می‌کنند، قیمت‌ها را بالا نمی‌برد. مخاطبان غیروفادار که فقط گاهی برای دیدن یک سری محصولات خاص مشترک می‌شوند ممکن است هر بار با رقم جدیدی برای استفاده از خدمات این پخش‌کننده مواجه شوند.
این شبکه پرطرفدار بعد از موفقیت حیرت‌انگیز اولین محصول اریجینالی که شش سال پیش تولید کرد، یعنی سریال «خانه پوشالی» از ۳-۴ سال پیش تصمیم گرفت در زمینه تولید محصولات سینمایی هم وارد شود. اولین تجربه‌اش را سال گذشته به جشنواره کن داد. کن فیلم «داستان‌های مه‌یه‌روویتز» ساخته نوآ بومباک را پذیرفت اما در حد فیلم‌های دیگر به آن بها نداد و حتی تلویحا مسئولان جشنواره گفتند که دادن نخل طلا به فیلمی که در سینماها اکران نمی‌شود، کاری خلاف سیاست‌های جشنواره است. درنتیجه فیلم خوب نوآ بومباک تقریبا تحریم شد.
فیلم نوآ بومباک جزو اولین آثار سینمایی تولید شده توسط نتفلیکس بود.
«داستان‌های مه‌یه‌روویتز» درام خانوادگی بود که بازیگران شاخصی چون داستین هافمنی، آدام سندلر و بن استیلر در آن بازی‌های درخشانی از خودشان به نمایش گذاشتند. فیلمی درباره رابطه یک پدر هنرمند با پسرهایش. رابطه‌ای پرچالش و پر دست‌انداز که کاراکتر داستین هافمن با شوخ‌طبعی‌اش از تراژیک بودنش کم می‌کرد. فیلمی به شدت احساس‌برانگیز که از نیمی از فیلم‌های مستقل متوسطی که سال گذشته در سینمای جهان موفق شدند راه‌شان را تا اسکار باز کنند فیلم بهتری بود.
امسال البته جشنواره ونیز از خجالت جشنواره کن درآمد و با دادن شیر طلا به فیلم «روما» ساخته آلفونسو کوارون نشان داد که برایش اهمیتی ندارد فیلم محصول نتفلیکس است و اصلا قرار است اکرانش به چه شکل باشد. ونیز در حقیقت نشان داد که فقط به معیارهای زیبایی‌شناسی فیلم اهمیت می‌دهد. «روما» از طرف مکزیک به اسکار معرفی شد و این ماجرا به آن معنی است که حداقل باید دو هفته‌ای در مکزیک اکران شود. نتفلیکس البته نشان داده که با اکران محدود فیلم‌هایی که می‌داند در فصل جوایز موفق خواهند بود مشکلی ندارد.
اما علاوه بر فیلم «روما» سرنوشت یکی از فیلم‌های مهم سال آینده هم به تصمیم‌گیری‌های مدیران نتفلیکس درباره اکران بستگی دارد. فیلم «مرد ایرلندی» اسکورسیزی با حضور آل پاچینو و رابرت دنیرو یکی از آن پروژه‌های سینمایی است که خیلی‌ها منتظرش هستند. همه توقع داشتند این فیلم گنگستری که قاعدتا سر و صدای زیادی به پا می‌کند از قوانین نتفلیکس فراتر رود و اکران گسترده‌ای داشته باشد اما پل شریدر رفیق قدیمی اسکورسیزی و فیلمنامه‌نویس «راننده تاکسی» گفته که اسکورسیزی تصور نمی‌کند نتفلیکس برای فیلم او در اکران تخفیفی قائل شود و از طرف دیگر هم هواداران نباید انتظار اکران گسترده داشته باشند. در بهترین شرایط ممکن است نت فلیکس اکران یک ماهه برای فیلم بگذارد تا در فصل جوایز بتواند خودی نشان بدهد.
به هر حال در حال حاضر نتفلیکس جای استودیوهای مهم را گرفته و تعدادی از بااستعدادترین و مهم‌ترین چهره‌های سینمایی را جمع کرده و فیلم‌های خوبی هم تولید می‌کند. حالا باید دید جشنواره‌های سنتی مثل کن بالاخره در برابر دار و دسته نتفلیکس سر تسلیم فرود می‌آورند یا نتفلیکس حاضر می‌شود در موارد اکران تجدیدنظر کند.
بخش دوم برنامه بیشتر مربوط به حضور شبکه‌های استریم در تولید فیلم‌های سینمایی است. اسماعیل دلخموش از این می‌گوید که چطور نتفلیکس تصمیم گرفت که خودش محتوا تولید کند. تصمیم مهمی بود چون رقبای قدری با سرمایه‌های گزاف داشت که همه سرمایه‌شان هم از صنعت سرگرمی نمی‌آمد. در خود صنعت سینمای هم امپراطوری‌های بزرگی وجود داشتند.
سیستم نتفلیکس نسبت به سینما تهاجمی است و مثل آمازون کج‌دار و مریز رفتار نمی‌کند. نتفلیکس از سال ۲۰۱۲ به بعد چیزی حدود ۳۰ میلیارد دلار قرض کرده که قرار است این رقم را به تدریج در سال‌های آینده و از طریق سود سهام و آثاری که تولید می‌کند بپردازد.
این قمار نتفلیکس جواب می‌دهد چون ارزش سهام نتفلیکس روز به روز بالاتر می‌رود سرمایه‌گذاران هم به سرمایه‌گذاری در آن رغبت نشان می‌دهند. نتفلیکس هم در مقابل بیشترین هزینه را برای تولید محتوایش می‌کند.
اما در بحث تقابل نتفلیکس با سیستم‌های سینمایی ماجرای رگولاتورهای سینمایی کشورهای مختلف هم دردسرساز است. قانون نتفلیکس این است که یا اصلا فیلمی را اکران نمی‌کند چون کاربرانی که هزینه اشتراک نتفلیکس را پرداخت می‌کنند و برای این سیستم استریم پول داده‌اند در الویت هستند یا در شرایط خاص اکران می‌کند اما همزمان با اکران یا دو هفته بعد از آن در سرویس استریم‌اش هم آن را می‌گذارد. برعکس آمازون که فرجه بیشتری برای اکران به فیلم‌ها می‌دهد. اینجاست که مشکلات اینجاد می‌شود چون مثلا در فرانسه این قانون وجود دارد که حداقل سی و شش ماه باید از پخش فیلم بگذرد تا بتواند وارد سیستم پخش ویدیویی شود. درنتیجه عملا نتفلیکس نمی‌تواند فیلم‌هایش را در فرانسه اکران کند.
سینما خودش را در مقابل غولی می‌بیند که هزینه زیاد می‌کند و از طرف دیگر هم سالن‌های سینما را خالی می‌کند. در آمریکا و اروپا این سیستم مخالفان زیادی داشته است. مثلا کریستوفر نولان چندی پیش گفت که سیاست نتفلیکس احمقانه است و به سینما لطمه می‌زند و کاش رویه آمازون را پیش بگیرد. نولان گفته بود که هیچ‌وقت با نتفلیکس همکاری نمی‌کند. اسپیلبرگ هم از نتفلیکس انتقاد کرد و گفت که چرا اصلا فیلم‌های نتفلیکس را به اسکار راه می‌دهند این‌ها فیلم‌های تلویزیونی هستند و باید در تلویزیون پخش شوند. این خصومت بالا گرفته است.
اتحادیه سینماداران هم طبعا با محصولات نتفلیکس مشکل دارند.
درباره رویه نتفلیکس و مقابله سینمای سنتی با آن در برنامه بوم بیشتر اطلاعات کسب کنید.
یه جواب خیلی ساده وجود داره که چرا نت فلیکس حااضر نمیشه محتواش در سینماها پخش کنه؟ مشخصه چرا: داره هزینه های بسیار سنگینی برای این محتوا ها میکنه تا بتونه محتوای انحصاری داشته باشه، وقتی برای یک محتوای انحصاری نزدیک ۲۰۰ میلیون دلار (که معادل ارزش خیلی از شرکت های بزرگ چند ملیتیه!) هزینه میکنی معلومه که نمیخوای جای دیگه ای پخش بشه و حالت انحصاری بودنشو از بین ببری چون اگه اینکارو کنی پس پولی که سرمایه گذاری کردی دور ریخته شده!!!! چه نت فلیکس باشه چه هر شرکت دیگه ای وقتی سرمایه گذاری عظیمی برای محتوای اختصاصی میکنه نمیاد اون محتوا رو از حالت انحصاری خارج کنه و اگه اینکارو کنه باید توی سلامت تجاریش شک کرد! ( مثل آمازون پرایم) مثلا همون استودیو های سینمایی حاضر ان فیلمشونو به صورت همزمان توی نتفلیکس پخش کنن؟ نه چون امتیازی که یه عمر سرمایه گذاریشون توی سینما براشون ایجاد کرده رو با این کار از بین میبرن!!!
در نهایت هم شبکه های استریم اومدن که بمونن و بالاخره سینمای کلاسیک مجبور میشه باهاشون کنار بیاد چون منفعت خودشون هم توی همینه و میتونن همونطور که زمان اومدن تلویزیون بالاخره دست از مبارزه باهاش برداشتند و شروع به پول سازی از تلویزیون کردن با استفاده از گنجیته فیلم هایی که داشتن و در نهایت اون زمان از ورشکستگی نجات پیدا کردن با همین کار، در آینده ای نزدیک هم شاهد دوستیه نزدیک بین سینمای کلاسیک با سرویس های استریمی مثل نتفلیکس خواهیم بود، شک نکنید!
آقا عالی بود. دمتون گرم. اطلاعات زیادی درباره نتفلیکس بدست آوردم از این ویدیوکست.